«Κλειστά στόματα» για τη σχολική βία

Ένας στους έξι μαθητές δηλώνει ότι έχει υποστεί κάποιας μορφής σωματική ή λεκτική βία, ωστόσο, όπως λένε οι ειδικοί, το φαινόμενο μπορεί να είναι πιο εκτεταμένο καθώς αποτελεί θέμα ταμπού και τα παιδιά φοβούνται να μιλήσουν.

Θέμα ταμπού παραμένει για τα παιδιά και τους εφήβους ο σχολικός εκφοβισμός, πιο γνωστός ως bullying, παρά το γεγονός ότι ένας στους έξι μαθητές δηλώνει ότι έχει υποστεί κάποιας μορφής σωματική ή λεκτική βία κατά τη διάρκεια της σχολικής ζωής του.

Οι έρευνες για τον σχολικό εκφοβισμό στην Ελλάδα βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο, αλλά τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι τα θύματά του ανέρχονται στο 14,7% του μαθητικού πληθυσμού της χώρας, ενώ το 6% των μαθητών αυτοπροσδιορίζονται ως θύτες.

Αυτά τα ποσοστά δείχνουν, σε σχέση με τη διεθνή εμπειρία, ότι οι Ελληνες μαθητές έχουν πολύ καλύτερη συμπεριφορά σε σχέση με συνομηλίκους τους από άλλες χώρες. Στην Αγγλία, για παράδειγμα, το ποσοστό των μαθητών που δηλώνει ότι έχει πέσει θύμα σχολικής βίας πλησιάζει το 30%.

Στις ΗΠΑ, μάλιστα, ο σχολικός εκφοβισμός ξεπερνά κάθε όριο, με το 77% των μαθητών να δηλώνει ότι έχει υπάρξει θύμα και το 25% να παραδέχεται ότι έχει ασκήσει σωματική, λεκτική ή ψυχολογική βία εις βάρος κάποιου συμμαθητή του. Αντίθετα, οι μαθητές στη χώρα μας αποδεικνύονται πιο βίαιοι από τους συνομηλίκους τους στη Νορβηγία και την Ιρλανδία. 
Η αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού αποτελεί ιδιαίτερα πολύπλοκη υπόθεση για την Ελλάδα, λόγω του γεγονότος ότι πολλές φορές τα περιστατικά δεν δημοσιοποιούνται. Η επίκουρη καθηγήτρια Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και εθνική εκπρόσωπος στο Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τη σχολική βία, Βάσω Αρτινοπούλου, λέει ότι οι δάσκαλοι και οι καθηγητές δεν είναι εκπαιδευμένοι για να αντιμετωπίσουν σωστά το φαινόμενο.
«Το διδακτικό προσωπικό είναι ανέτοιμο να διαχειριστεί αυτά τα ζητήματα, γιατί δεν έχει λάβει την κατάλληλη εκπαίδευση. Στη χώρα μας, γενικά, είμαστε ανέτοιμοι σε θεσμικό επίπεδο, αν και γίνονται μεμονωμένες προσπάθειες.
Σε κάθε περίπτωση, οι γονείς που μαθαίνουν ότι το παιδί τους έχει πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού πρέπει από μόνοι τους να εμπλέκουν το σχολείο. Φυσικά η στήριξη του παιδιού τους είναι απαραίτητη, αλλά το φαινόμενο πρέπει να αντιμετωπιστεί επιθετικά γιατί υπάρχουν σοβαρές επιπτώσεις στον ψυχισμό του». 
Διάλογος

Η κ. Αρτινοπούλου λέει ότι η ίδια η διαμεσολάβηση των μαθητών είναι ιδιαίτερα σημαντική για την καταπολέμηση του bullying. «Τα προγράμματα που έχουν εκπονηθεί στο εξωτερικό, στα οποία μαθητές των σχολείων εκπαιδεύονται για να βοηθούν με τον διάλογο και άλλες δράσεις στην επίλυση των διαφορών χωρίς χρήση βίας, έχουν πολύ καλά αποτελέσματα. Στην Ελλάδα εφαρμόζονται ήδη σε σχολεία της Κρήτης, της Νέας Σμύρνης, του Ασπροπύργου, της Βαρβακείου και της Ιωνιδείου Σχολής», σημειώνει. 
Από την πλευρά της, η ψυχολόγος και μέλος της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Κόσμος Χωρίς Πολέμους και Χωρίς Βία», Ολγα Τσικρικά, τονίζει ότι ο σχολικός εκφοβισμός αποτελεί θέμα ταμπού για την Ελλάδα, εκτιμώντας ότι το φαινόμενο μπορεί να είναι πιο εκτεταμένο από όσο δείχνουν οι έρευνες. «Μπορεί κάποιο θύμα να μην το δηλώνει γραπτώς στις έρευνες από φόβο να μη χαρακτηριστεί δειλό από το περιβάλλον του. Στο εξωτερικό το θέμα έχει απενοχοποιηθεί και τα θύματα μιλούν πιο εύκολα».

Τα θύματα είναι συνήθως άτομα ντροπαλά, ήσυχα, έχουν λίγους φίλους εκτός σχολείου και κανέναν στενό φίλο στο σχολείο, με αποτέλεσμα να είναι απομονωμένα.

«Τα θύματα υστερούν σε δύναμη και εξουσία από τον θύτη, καθώς υπεισέρχονται πιθανότατα παράγοντες όπως η σωματική αναπηρία και ο ρατσισμός. Υπάρχει, επίσης, υπόνοια ότι οι μητέρες των θυμάτων είναι υπερπροστατευτικές, με αποτέλεσμα να προσκολλώνται σε αυτές αντί για τις παρέες τους και να μην μπορούν να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους», σημειώνει η κ. Τσικρικά, η οποία πρόσφατα παρουσίασε τα ευρήματα της έρευνάς της σε ημερίδα που έγινε στην Πρέβεζα.

Αντίθετα, για τους μαθητές-θύτες προκύπτει ότι οι γονείς δεν τους έχουν περιβάλει με την πρέπουσα αγάπη στην παιδική ηλικία ή δίνουν οι ίδιοι το κακό παράδειγμα, εκφοβίζοντας τα παιδιά τους ή τους συναδέλφους στο εργασιακό περιβάλλον.

Υποστήριξη
Τι πρέπει να προσέξουν οι γονείς

Κλεισμένο στον εαυτό του μένει το παιδί που πέφτει θύμα ενδοσχολικής βίας. Οι γονείς μπορούν να το αντιληφθούν αν προσέξουν διαφορές στη συμπεριφορά του: έντονο άγχος, ανασφάλεια, φοβίες, σχολική άρνηση, αποτυχία στα μαθήματα και μαθησιακές δυσκολίες είναι ορισμένες χαρακτηριστικές αλλαγές.

Το παιδί-θύμα μπορεί, επίσης, να εμφανίσει ψυχοσωματικά συμπτώματα, όπως πονοκεφάλους, πόνους στην κοιλιά, διαταραχές ύπνου, ενούρηση, κατάθλιψη ακόμη και απόπειρες αυτοκτονίας.

Το δυσάρεστο είναι ότι στην Ελλάδα υπάρχει ελλιπής ενημέρωση, ακόμη και άγνοια του προβλήματος από εκπαιδευτικούς και γονείς.

http://www.ethnos.gr/