Δι α θ έ σ ε ι ς  τ ο υ  ρ ή μ ατ ο ς

Διάθεση είναι ο τρόπος με τον οποίο το ρήμα «διατίθεται» σε σχέση με το υποκείμενό του, δηλαδή φανερώνει αν το υποκείμενο ενεργεί ή παθαίνει κάτι ή αν βρίσκεται σε κάποια κατάσταση.

Οι διαθέσεις του ρήματος είναι τέσσερις: ενεργητική, παθητική, μέση και ουδέτερη:
Ενεργητική διάθεση έχουν τα ρήματα που φανερώνουν ότι το υποκείμενο κάνει κάτι, ενεργεί…(π.χ. τρέχω, γράφω)
Τα ρήματα ενεργητικής διάθεσης συνήθως βρίσκονται στην ενεργητική φωνή.
Παθητική διάθεση έχουν τα ρήματα που φανερώνουν ότι το υποκείμενο παθαίνει κάτι, δέχεται δηλαδή το αποτέλεσμα μιας ενέργειας,
π.χ. φωτίζομαι (από τον ήλιο), λιώνω (από τη ζέστη)
Τα ρήματα παθητικής διάθεσης συνήθως βρίσκονται στην παθητική φωνή.
Μέση διάθεση έχουν τα ρήματα που φανερώνουν ότι το υποκείμενο είναι ο δράστης και ο αποδέκτης μιας ενέργειας, δηλαδή κάνει κάτι και ταυτόχρονα δέχεται το αποτέλεσμα της ενέργειας αυτής…
π.χ. λούζομαι (λούζω τον εαυτό μου), ντύνομαι (ντύνω τον εαυτό μου)
Τα ρήματα μέσης διάθεσης συνήθως βρίσκονται στην παθητική φωνή.
Ουδέτερη διάθεση έχουν τα ρήματα που φανερώνουν ότι το υποκείμενο βρίσκεται απλώς σε μια κατάσταση, ούτε ενεργεί ούτε παθαίνει κάτι, π.χ. κοιμάμαι, πεινάω.

Άσκηση Εμπέδωσης

Να αναγνωρίσετε τη διάθεση των ρημάτων που υπάρχουν στις παρακάτω προτάσεις.

1) Το θέατρο επηρεάζει θετικά το χαρακτήρα μας.

2) Η προβολή της ταινίας θα πραγματοποιηθεί αύριο στο σινεμά στις 18:30 μ.μ.

3) Πήγα στο θέατρο.

4) Οι μαθητές οργάνωσαν μια θεατρική παράσταση.

5) Το κοινό χειροκρότησε τους ηθοποιούς και το σκηνοθέτη του έργου.

6) Η ταινία σατιρίζει τον πόλεμο και τη βία.

7) Η βροχή ποτίζει τα χωράφια.

8) Ο Γιάννης στηρίχτηκε σε μια καρέκλα για να μην πέσει.

9) Δεν ενδιαφέρεσαι για τίποτα.

10) Η αποθήκη καταστράφηκε από την πυρκαγιά.

11) Όλη την ώρα διψάει και πίνει ασταμάτητα νερό.

12) Αυτό το σπίτι πουλιέται σε πολύ καλή τιμή.

13) Η Ρένα χορεύει και τραγουδάει υπέροχα.

14) Κάντε ησυχία! Τα παιδιά κοιμούνται.

15) Τα χιόνια έλιωσαν ήδη στα βουνά.

16) Ο Πέτρος εργάζεται σκληρά για να συντηρήσει την οικογένεια του.

17) Η αδελφή μου ντύνεται αυτή τη στιγμή.

18) Στενοχωρήθηκα πολύ με την αποτυχία του.

19) Έσπασα ένα ποτήρι  και η μητέρα με μάλωσε.

20) Πάγωσαν τα χέρια μου από το πολύ κρύο.

21) Όλη την ώρα παραπονιέται  ότι πεινάει.

22) Παραδέχτηκε  μπροστά σε όλους ότι με εκμεταλλεύτηκε.

23) Δεν ενδιαφέρεσαι για τίποτα.

24) Να μην ανακατεύεσαι σε ξένες υποθέσεις.

25) Αυτός όλα τα σοφίζεται.

26) Η Μαρία ξενιτεύτηκε από μικρή.

27) Πολύ μαύρισες στις διακοπές.

28) Αυτό το σπίτι πουλιέται.

29) Πεινάσαμε πολύ στην Κατοχή.

30) Ο γιατρός έχτισε ωραίο σπίτι.

31) Ο Γιάννης εργάζεται πολύ.

32) Στενοχωρήθηκα με την αποτυχία σου.

33)   Δεν υπάρχει καμιά ελπίδα νίκης.