Ανησυχία

Φοβάμαι τις μέρες που θα ‘ρθουν,

μοιάζουν σαν αινιγματικοί έρωτες

που αχνοφέγγουν στο μισοσκόταδο.

Η Μοίρα σκληρή και αγέρωχη

πάνω στη θαμπή κλίνη αιωρείται.

Περικυκλώνουν τον πράσινο ήλιο

αραχνοΰφαντα σύννεφα.  

Ποτήρια μισοσπασμένα κείτονται…

Μονάχα ένα γλυκό χαμόγελο αντίκρυ

ζεσταίνει τους αδένες της ψυχής.

Γλώσσα

Πρόκειται για το σύνολο των καθιερωμένων συμβόλων και κανόνων που μορφοποιούνται σε λέξεις και προτάσεις και με το οποίο ο άνθρωπος επικοινωνεί τις σκέψεις και τα συναισθήματά του.

Αποτελεί το κυριότερο μέσο επικοινωνίας. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα «η γλώσσα είναι φωναχτή σκέψη και η σκέψη σιωπηλός λόγος».

Παράγοντες διαμόρφωσης γλώσσας

   · Φυσικό περιβάλλον-κλιματολογικές συνθήκες

   · Κοινωνικές συνθήκες (υλική υποδομή, αξίες, πολίτευμα)

   · Παιδεία (σχολική κι ευρύτερη)

   · Οι γλώσσες που μιλιούνται σε γειτονικές περιοχές

   · Τεχνολογική πρόοδος

   · Ο λόγος των Μ.Μ.Ε.

   · Το χάσμα των γενεών

Αξία της γλώσσας

   · Σε κοινωνικό επίπεδο οδηγεί στην κοινωνικοποίηση του ατόμου, τη συνεργασία, τη συνεννόηση των ανθρώπων, την κοινωνική αρμονία.

  · Σε πνευματικό επίπεδο η γλώσσα είναι το μέσο μεταβίβασης γνώσης και εμπειρίας. Οδηγεί στην πνευματική καλλιέργεια αφού οξύνει την αντίληψη, βοηθά στην εμβάθυνση και τη σαφήνεια, ανοίγει νέους γνωστικούς ορίζοντες.

   · Σε ψυχικό επίπεδο το άτομο καλλιεργείται ψυχικά αφού με τη γλώσσα έρχεται σ’ επαφή με τα συναισθήματα των άλλων, ορίζει τα δικά του και τα εξωτερικεύει.

   · Σε εθνικό-πολιτιστικό επίπεδο η γλώσσα αποτελεί το συνδετικό κρίκο μεταξύ παρελθόντος-παρόντος. Καθορίζει την ταυτότητα ενός λαού, τον διαφοροποιεί από τους υπόλοιπους και επιδρά καθοριστικά στη δημιουργία του πολιτισμού του.

 · Σε πολιτικό επίπεδο συμβάλλει στην ανταλλαγή πολιτικών απόψεων, την καλλιέργεια της επιχειρηματολογίας, τη συναίνεση ή διαφοροποίηση σε πολιτικά ζητήματα βάσει διαλόγου

Γλωσσική κρίση-πενία

Τα χαρακτηριστικά της γλωσσικής υποβάθμισης είναι: 

το φτωχό λεξιλόγιο, 

- η συνεχής επανάληψη των ίδιων λέξεων, 

- η αλλαγή στο νόημα λέξεων, 

- η αντικατάσταση της κυριολεκτικής σημασίας των λέξεων με στερεότυπες εκφράσεις, 

- η αδυναμία σύνδεσης φράσεων ή προτάσεων μεταξύ τους, 

- η εισβολή ξένων λέξεων στην εκφορά αλλά και στη γραφή του λόγου.

Αίτια Γλωσσικής κρίσης

   · Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας και η επιβολή κωδικοποιημένης και ξενόγλωσσης ορολογίας

   · Η κυριαρχία της εικόνας σ’ όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας εξασθενίζει τη δυνατότητα άσκησης και καλλιέργειας της γλώσσας

  · Οι γρήγοροι ρυθμοί ζωής που περιορίζουν την επικοινωνία

   · Η εξειδίκευση που δεν επιτρέπει την επαφή με τη γλώσσα ευρύτερα αλλά μόνο με τη γλώσσα της ειδικότητας

   · Η αδυναμία επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων και η συνακόλουθη αποξένωσή τους

   ·  Η ελλιπής και μονομερής παιδεία

   · Η απομάκρυνση από το διάβασμα

   · Η δυσκαμψία του λόγου των Μ.Μ.Ε.  και η αδιαφορία για σωστή έκφραση και διατύπωση του λόγου.

Στην Ελλάδα ειδικότερα το γλωσσικό πρόβλημα ενισχύεται κι από τους ακόλουθους παράγοντες:

   · Η ιδιομορφία της ελληνικής γλωσσικής πραγματικότητας λόγω «γλωσσικού ζητήματος», δηλ. της διαμάχης μεταξύ δημοτικιστών και υποστηρικτών της καθαρεύουσας (το 1976 καθιερώθηκε η δημοτική γλώσσα στην εκπαίδευση και τη δημόσια διοίκηση)

   · Η κυριαρχία της αγγλικής γλώσσας σε διεθνές επίπεδο

   · Η ξενομανία

Προτάσεις αντιμετώπισης γλωσσικής κρίσης

  · Καλλιέργεια της γλωσσικής ικανότητας απ’ όλους τους φορείς κοινωνικοποίησης και παιδείας

 · Ορθή και δημιουργική εκμάθηση της γλώσσας στην εκπαίδευση

   · Σωστή χρήση της γλώσσας από τα Μ.Μ.Ε.

   · Συνεχής προσπάθεια για καλλιέργεια του διαλόγου σ’ όλα τα επίπεδα της ατομικής και συλλογικής ζωής

   · Κίνητρα για τη συγγραφή αξιόλογων βιβλίων και προβολή του βιβλίου ως αξία

   · Προσαρμογή της γλώσσας στις ανάγκες της εποχής αλλά με σεβασμό στη γλωσσική κληρονομιά και τη βασική γλωσσική δομή

   · Σεβασμός στη μητρική γλώσσα κάθε ομάδας ή εθνότητας

Χαρακτηριστικά  γλώσσας των νέων

  · Πρόσμιξη ξένων λέξεων λόγω γλωσσομάθειας και της ειδικής ορολογίας της τεχνολογίας (π.χ. των Η/Υ)

  · Αδιαφορία για τους κανόνες γραμματικής και συντακτικού με αποτέλεσμα της διαμόρφωση μιας γλώσσας γεμάτης με σολοικισμούς, ασυναρτησίες και εκφράσεις χωρίς νόημα

   · Υβριστικό λεξιλόγιο, βωμολοχίες, εκχυδαϊσμός γλώσσας

  · Η γλώσσα ως μέσο αμφισβήτησης και αντίδρασης στο κοινωνικό κατεστημένο

   · Συνοπτικός και συνθηματικός λόγος  

Καζαντζάκης: Τι θα πει ευτυχία; Να ζεις όλες τις δυστυχίες

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη, Ασκητική

ΔΥΟ ΦΩΝΕΣ ΜΕΣΑ ΜΟΥ ΠΑΛΕΥΟΥΝ. O νους: «Γιατί να χανόμαστε κυνηγώντας το αδύνατο;».
Μέσα στον ιερό περίβολο των πέντε αιστήσεων χρέος μας ν’ αναγνωρίσουμε τα σύνορα του ανθρώπου.
Μα μια άλλη μέσα μου φωνή, ας την πούμε έχτη δύναμη, ας την πούμε καρδιά, αντιστέκεται και φωνάζει:

«Όχι! Όχι! Ποτέ μην αναγνωρίσεις τα σύνορα του ανθρώπου! Να σπας τα σύνορα!
Ν’ αρνιέσαι ό,τι θωρούν τα μάτια σου! Να πεθαίνεις και να λες: Θάνατος δεν υπάρχει!»

ΔΕ ΖΥΓΙΑΖΩ, ΔΕ ΜΕΤΡΩ, ΔΕ ΒΟΛΕΥΟΜΑΙ! Ακολουθώ το βαθύ μου χτυποκάρδι.

Ρωτώ, ξαναρωτώ χτυπώντας το χάος: Ποιος μας φυτεύει στη γης ετούτη χωρίς να μας ζητήσει την άδεια; Ποιος μας ξεριζώνει από τη γης ετούτη χωρίς να μας ζητήσει την άδεια;

ΝΑΙ, ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ, δεν είναι ο άνθρωπος. Έζησε χωρίς αυτά, θα ζήσει χωρίς αυτά. Είναι σπίθες εφήμερες της βίαιης περιστροφής της.

ΑΣ ΕΝΩΘΟΥΜΕ, ΑΣ ΠΙΑΣΤΟΥΜΕ ΣΦΙΧΤΑ, ΑΣ ΣΜΙΞΟΥΜΕ ΤΙΣ ΚΑΡΔΙΕΣ ΜΑΣ, ΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ, όσο βαστάει ακόμα η θερμοκρασία τούτη της Γης, όσο δεν έρχουνται σεισμοί, κατακλυσμοί, πάγοι, κομήτες να μας εξαφανίσουν, ας δημιουργήσουμε έναν εγκέφαλο και μιαν καρδιά στη Γης, ας δώσουμε ένα νόημα ανθρώπινο στον υπερανθρώπινον αγώνα!

Ν’ ΑΓΑΠΑΣ ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ. Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω. Ν’ αγαπάς τον καθένα ανάλογα με τη συνεισφορά του στον αγώνα. Μη ζητάς φίλους. Να ζητάς συντρόφους!

ΝΑ ‘ΣΑΙ ΑΝΗΣΥΧΟΣ, ΑΦΧΑΡΙΣΤΗΤΟΣ, ΑΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΟΣ ΠΑΝΤΑ. Όταν μια συνήθεια καταντήσει βολική, να τη συντρίβεις. Η μεγαλύτερη αμαρτία είναι η ευχαρίστηση.

ΠΟΥ ΠΑΜΕ; ΘΑ ΝΙΚΗΣΟΥΜΕ ΠΟΤΕ; Προς τι όλη τούτη η μάχη; Σώπα! Οι πολεμιστές ποτέ δε ρωτούνε!

ΣΚΥΒΩ ΚΙ ΑΦΟΥΓΚΡΑΖΟΜΑΙ ΤΗΝ ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΤΟΥΤΗ ΚΡΑΥΓΗ ΣΤΑ ΣΩΘΙΚΑ ΜΟΥ. Αρχίζω και μαντεύω το πρόσωπο του Αρχηγού, ξεκαθαρίζω τη φωνή του, δέχουμαι με χαρά και με τρόμο τις σκληρές εντολές του.

Η ΚΡΑΥΓΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΗ ΣΟΥ. Δε μιλάς εσύ, μιλούν αρίφνητοι πρόγονοι με το στόμα σου.

ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ ΛΕΥΤΕΡΟΣ. ΑΟΡΑΤΑ ΜΥΡΙΑΔΕΣ ΧΕΡΙΑ ΚΡΑΤΟΥΝ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΣΟΥ και τα σαλεύουν. Όταν θυμώνεις, ένας προπάππος αφρίζει στο στόμα σου• όταν αγαπάς, ένας πρόγονος σπηλιώτης μουγκαλιέται• όταν κοιμάσαι, ανοίγουν οι τάφοι μέσα στη μνήμη και γιομώνει βουρκόλακες η κεφαλή σου.

ΜΑ ΕΣΥ ΝΑ ΞΕΔΙΑΛΕΓΕΙΣ. Ποιος πρόγονος να γκρεμιστεί πίσω στα τάρταρα του αίματού σου και ποιος ν’ ανηφορίσει πάλι στο φως και στο χώμα. Κάθε σου πράξη αντιχτυπάει σε χιλιάδες μοίρες. Όπως περπατάς, ανοίγεις, δημιουργός την κοίτη όπου θα μπει και θα οδέψει ο ποταμός των απόγονων.

ΌΤΑΝ ΦΟΒΑΣΑΙ, Ο ΦΟΒΟΣ ΔΙΑΚΛΑΔΩΝΕΤΑΙ ΣΕ ΑΝΑΡΙΘΜΗΤΕΣ ΓΕΝΕΕΣ  και εξευτελίζεις αναρίθμητες ψυχές μπροστά και πίσω σου. Όταν υψώνεσαι σε μια γενναία πράξη, η ράτσα σου αλάκερη υψώνεται και αντρειεύει.

ΚΟΙΤΑΞΕ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ, ΛΥΠΗΣΟΥ ΤΟΥΣ. Κοίταξε τον εαυτό σου ανάμεσα στους ανθρώπους, λυπήσου τον. Μέσα στο θαμπό σούρουπο της ζωής αγγίζουμε ο ένας τον άλλον, ψαχνόμαστε, ρωτούμε, αφουκραζόμαστε, φωνάζουμε βοήθεια!

ΤΡΕΧΟΥΜΕ. ΞΕΡΟΥΜΕ ΠΩΣ ΤΡΕΧΟΥΜΕ ΝΑ ΠΕΘΑΝΟΥΜΕ μα δεν μπορούμε να σταματήσουμε. Τρέχουμε. Μια λαμπάδα κρατούμε και τρέχουμε. Το πρόσωπό μας, μια στιγμή, φωτίζεται. Μα βιαστικά παραδίνουμε τη λαμπάδα στο γιο μας κι ευτύς σβήνουμε, κατεβαίνουμε στον Άδη.

Η ΚΑΡΔΙΑ ΣΜΙΓΕΙ Ο,ΤΙ Ο ΝΟΥΣ ΧΩΡΙΖΕΙ, ξεπερνάει την παλαίστρα της ανάγκης και μετουσιώνει το πάλεμα σε αγάπη.

ΤΙ ΘΑ ΠΕΙ ΕΥΤΥΧΙΑ; Να ζεις όλες τις δυστυχίες. Τι θα πει φως; Να κοιτάς με αθόλωτο μάτι όλα τα σκοτάδια.

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη, Ασκητική, εκδόσεις Καζαντζάκη.

Ο Νίκος Καζαντζάκης (18 Φεβρουαρίου 1883 - 26 Οκτωβρίου 1957) ήταν Έλληνας μυθιστοριογράφος, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Είναι ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες λογοτέχνες και ο περισσότερο μεταφρασμένος στο εξωτερικό. Μερικά από τα σημαντικότερα έργα του είναι: Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται, Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά, Ο Τελευταίος Πειρασμός, O Καπετάν Μιχάλης.

Πηγή: doctv.gr

Νεοελληνική Γλώσσα Α’ Γυμνασίου

Ασκήσεις Γραμματικής

Α) Να τοποθετήσετε στην κατάλληλη πτώση τη λέξη που είναι μέσα στην παρένθεση:

1) Ο ήλιος είναι ευεργετικός για τη ζωή του κάθε ……………………………. (ον)

2) Πολλοί θεωρούν ότι τα ζώα είναι κατώτερα ………………………. (πλάσμα) από τον άνθρωπο.

3) Οι χημικοί εξετάζουν τα συστατικά του κάθε ……………………… (οξύ)

4)  Η άκρη του …………………………….. (δόρυ) είναι μυτερή.

5) Από την Ελλάδα γίνεται εξαγωγή αρκετών ……………………………. (προϊόν)

6) Η πρόβλεψη του …………………………. (μέλλον) είναι δύσκολη.

7) Δεν πρέπει νε δείχνεις αμέλεια στην εκτέλεση των …………………………………….. (καθήκον) σου.

8) Η γραφή των ……………………………… (μηδέν) στο τέλος των δεκαδικών ψηφίων δεν αλλάζει την αξία του αριθμού.

Β) Να γράψετε την ονομαστική πληθυντικού των παρακάτω ουσιαστικών προσθέτοντας και το άρθρο:

φάρος		έδαφος
βάρος		βράχος
δράκος		πάχος
ράκος		κήπος
λάθος		λίπος
βάθος		μύθος
ώμος		ήθος
λύκος		όρος (το)
πύργος		τοίχος
άνεμος		τείχος
στέλεχος		γύψος
μέγεθος		ύψος
άγγελος		γράμμα
έμπορος		αθλητής
ζωγράφος		φρούτο
σπίτι		επιστολή
ιστορία		κατασκήνωση
πιλότος		στρατηγός
ακροβάτης		μάθημα
κηπουρός		ρούχο
ράφτης		σκοινί
οφειλή		ωφέλεια
ακόλουθος		φύλλο
έξαρση		χώρος
δύναμη		κρίση

Περί ορίων...

Η οριοθέτηση της συμπεριφοράς των μικρών και μεγαλύτερων παιδιών αλλά και των εφήβων είναι ένα θέμα που απασχολεί πολύ τους περισσότερους γονείς. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία εντοπίζονται τρεις διαφορετικοί προσεγγίσεις αναφορικά με τον τρόπο που οι γονείς θέτουν όρια…

Γράφει η Κλινική Ψυχολόγος, κυρία Κατερίνα Αυγουστάκη, μέλος της επιστημονικής ομάδας της Καθηγήτριας Κλινικής Ψυχολογίας, του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αναστασίας Καλατζή – Αζίζι. 

Η πρώτη είναι η δημοκρατική προσέγγιση όπου υπάρχει ελευθερία μέσα σε όρια και τα προβλήματα επιλύονται μέσα από τη συνεργασία και την υπευθυνότητα.

Η δεύτερη είναι η επιτρεπτική προσέγγιση όπου υπάρχει ελευθερία χωρίς όρια και τα προβλήματα επιλύονται μέσα από την πειθώ, και τέλος, η αυταρχική προσέγγιση όπου τα όρια είναι τόσο αυστηρά που περιορίζεται η ελευθερία και τα προβλήματα επιλύονται με τη βία. 

Όταν οι γονείς θέτουν σταθερά όρια, τα παιδιά μεγαλώνουν έχοντας μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση, σε αντίθεση με τα παιδιά στα οποία επιτρέπεται να συμπεριφέρονται όπως τους αρέσει.

Ωστόσο, τα παιδιά πρέπει να έχουν ελευθερία επιλογής σε λογικά πλαίσια, δηλαδή ο γονέας που είναι ενήλικος και γνωρίζει θα καθορίσει το πλαίσιο μέσα στο οποίο το παιδί είναι ελεύθερο να επιλέξει.

Το παράδειγμα της επιλογής των ρούχων από τα παιδιά. 

Ένα συνηθισμένο παράδειγμα είναι η επιλογή των ρούχων που θα ψωνίσει το παιδί ή θα επιλέξει να φορέσει για την επόμενη μέρα. Δουλειά του γονέα είναι να εξηγήσει στο παιδί του ότι χρειάζεται μία φόρμα και όχι ένα φόρεμα αλλά να το αφήσει να επιλέξει ποια φόρμα του αρέσει από αυτές που ο γονέας μπορεί να του αγοράσει. Αντίστοιχα, καλό είναι το παιδί να επιλέγει τα ρούχα που θα φορέσει την επόμενη μέρα στο σχολείο ή στη βόλτα. Τα παιδιά με καλή προσαρμογή έχουν τρυφερούς, περιποιητικούς και υποστηρικτικούς γονείς που ασκούν έλεγχο και έχουν υψηλές προσδοκίες. Ο σταθερός έλεγχος που δεν περιορίζει τις ευκαιρίες για πειραματισμό και επιτρέπει την αυθόρμητη έκφραση σχετίζεται με την ανεξαρτησία του παιδιού.

Ο τρόπος με τον οποίο κάνουμε υποδείξεις στα παιδιά είναι ένα άλλο πολύ σημαντικό θέμα που σχετίζεται με την επαρκή και σαφή οριοθέτηση.

Οι υποδείξεις πρέπει να είναι διατυπωμένες με συντομία και σαφήνεια. Επίσης, οι γονείς θα πρέπει να έχουν ρεαλιστικές προσδοκίες, να κάνουν μία υπόδειξη κάθε φορά που να είναι κατάλληλη για την ηλικία του παιδιού, καθότι σύνθετες εντολές μπορεί να ακινητοποιήσουν ένα παιδί. Για παράδειγμα, ένα παιδί της Α’ Δημοτικού που γυρίζει από το σχολείο και η μητέρα του λέει «άσε την τσάντα σου, πλύνε τα χέρια σου και έλα να φας γιατί αμέσως μετά θα πρέπει να κάτσεις να διαβάσεις και να έχεις τελειώσει τα μαθήματά σου μέσα σε μία ώρα διότι μετά έχουμε να πάμε στη γιαγιά» είναι πιθανό να μην καταφέρει καν να παρακολουθήσει το συλλογισμό μέχρι το τέλος, πόσο μάλλον να πραγματοποιήσει όλα αυτά που του ζητούνται) να μην δίνουν περιττές οδηγίες και να μην απειλούν τα παιδιά.

Οι οδηγίες είναι σημαντικό να καθορίζουν με σαφήνεια την επιθυμητή συμπεριφορά. Για παράδειγμα αν πει κανείς σε ένα παιδί «Θα πάμε επίσκεψη και θέλω να είσαι καλό παιδί» είναι κάτι που για ένα μικρό παιδί δεν είναι καθόλου σαφές. Είναι σημαντικό οι γονείς να εξηγούν στο παιδί τι ακριβώς περιμένουν σε μία συγκεκριμένη περίσταση «Θα πάμε επίσκεψη και θα μείνουμε στο σπίτι της φίλης σου για 2 ώρες. Θέλω όταν θα σου πω να φύγουμε να αφήσεις το παιχνίδι και να ετοιμαστείς χωρίς να χρειαστεί να δημιουργηθεί ένταση».

Υποστηρίξτε πάντα τις υποδείξεις που κάνει ο/ η σύντροφός σας ακόμα και αν διαφωνείτε με αυτές, ποτέ μην το εκφράζετε μπροστά στα παιδιά, συζητήστε το καλύτερα μετά, όταν το παιδί δεν θα είναι μπροστά.

Για την αποτελεσματική εφαρμογή των ορίων είναι πολύ σημαντικός και ο έπαινος. Επαινέστε το παιδί κάθε φορά που συμπεριφέρεται καλά και μην επαινείτε μόνο την τέλεια συμπεριφορά. Προσφέρετε με συνέπεια τον έπαινο κάθε φορά που βλέπετε από το παιδί σας τη θετική συμπεριφορά την οποία επιθυμείτε να ενθαρρύνετε. Παρέχετε θετικό έπαινο χωρίς να μακρηγορείτε ή να ειρωνεύεστε το παιδί και χωρίς να τον συνοδεύετε με την αναφορά σε κάποια παρελθούσα ή συγκεκριμένη αρνητική συμπεριφορά του παρελθόντος. Για παράδειγμα πολύ συχνά οι γονείς λένε στα παιδιά «Πολύ ωραία τακτοποίησες το δωμάτιό σου σήμερα, δεν μπορείς αυτό να το κάνει κάθε μέρα; Πρέπει να μου βγάζεις την ψυχή;». Έτσι ο γονέας ξεκινάει να πει μπράβο στο παιδί του και στην επόμενη φράση το παίρνει πίσω.

Τέλος, τα παιδιά κάθε ηλικίας έχουν ανάγκη τη σωματική επαφή, είναι σημαντικό λοιπόν να επαινέσετε το παιδί σας χαμογελώντας του, κρατώντας επαφή μαζί του, χαϊδευόντας το και δείχνοντας ειλικρινή ενθουσιασμό.

Πηγή: boro.gr