Κλέφτικο «Του Βασίλη»

   1. Να διακρίνετε το κλέφτικο τραγούδι που διαβάσατε σε δύο (2) νοηματικές ενότητες και να γράψετε έναν πλαγιότιτλο για την καθεμιά.

   2. Τι είναι το κλέφτικο δημοτικό τραγούδι και ποιο είναι συνήθως το περιεχόμενό του;

   3. Το συγκεκριμένο δημοτικό τραγούδι ποιες βασικές αξίες και ιδανικά της τότε εποχής προβάλλει;

   4. Σε ποια συναισθηματική κατάσταση βρίσκεται η μάνα του «μελλοντικού» κλέφτη; Τι νιώθει για το παιδί της και τι θέλει να πετύχει με τα λόγια της;

   5. Στο δημοτικό αυτό τραγούδι παρουσιάζονται δύο διαφορετικές απόψεις σχετικά με το «ποιον» της ανθρώπινης συμπεριφοράς απέναντι στην υποδούλωση και τη στέρηση της ελευθερίας. Να τις εντοπίσετε και να τις αναπτύξετε.

   6. Να σκιαγραφήσετε την προσωπικότητα του αγωνιστή Βασίλη και τις μητέρας του. Να δικαιολογήσετε τους χαρακτηρισμούς που θα αποδώσετε.

   7. Να παρουσιάσετε τη δομή της στιχουργικής σύνθεσης του τραγουδιού.

   8. Ποιο είναι το ύφος του ανώνυμου δημιουργού και ποια γλώσσα χρησιμοποιεί;

   9. Να αντιστοιχίσετε τις προτάσεις της Στήλης Α’ με τα κατάλληλα σχήματα λόγου της Στήλης Β’:

ΣΤΗΛΗ Α’	ΣΤΗΛΗ Β’
«να πεταχτώ σαν το πουλί»	αντίθεση
«να πάρω… να περπατήσω… να βρω…»	ασύνδετο σχήμα
«Φέρε μου τ’ αλαφρό σπαθί και το βαρύ τουφέκι»	οπτική εικόνα
«να πάρω δίπλα τα βουνά»	μεταφορά
«Πουρνό φιλεί τη μάνα του, πουρνό ξεπροβοδιέται»	ηχητική εικόνα
«και να σουρίξω κλέφτικα»	επανάληψη
«που πολεμούν με την Τουρκιά»	παρομοίωση

   10.  O πλούσιος έχει τα φλωριά, έχει o φτωχός τα γλέντια.

Άλλοι παινάνε τον πασά και άλλοι το βεζίρη,

μα γώ παινάω το σπαθί το τουρκοματωμένο,

το χει καμάρι η λεβεντιά, κι' ο κλέφτης περηφάνεια.

«Κλέφτικο»

   ·  Ποιες πληροφορίες για τη ζωή των κλεφτών μας δίνουν τα δύο δημοτικά τραγούδια;

   ·  Πώς αντιμετωπίζει ο λαός την επιλογή των «κλεφτών» να φύγουν στο βουνό και πώς κρίνει τις πράξεις τους;

ΜΑΡΙΑ ΙΟΡΔΑΝΙΔΟΥ: «Στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας»

1. Να διακρίνετε το απόσπασμα σε δύο νοηματικές ενότητες και να γράψετε ένα πλαγιότιτλο για την καθεμιά. 

2. Σύμφωνα  με  τη  συγγραφέα  η  σύγχρονη  νοικοκυρά «αγαπά» το σπίτι  της; Αν  όχι, γιατί συμβαίνει αυτό; 

3. Πού οδηγεί η ισοπεδωτική ομοιομορφία των σημερινών τσιμεντουπόλεων;

4. «Έχασαν οι Ρωμιοί τη ρωμιοσύνη τους»: Τι αντιπροσωπεύει η λέξη «ρωμιοσύνη»;  

5. Να εντοπίσετε μέσα στο απόσπασμα μερικά χαρακτηριστικά προβλήματα της ζωής στις πολυκατοικίες.

  

6. Ποια είναι  η  συμπεριφορά  της  εργαζόμενης  μητέρας  προς το παιδί της; Αναζητήστε τις αιτίες της «υστερικής» συμπεριφοράς της.  

7. Αν εσείς ήσασταν η γειτόνισσα-μάνα και  δεχόσασταν τις υποδείξεις της  συγγραφέως  για την ανατροφή του παιδιού σας, πώς θα αντιδρούσατε;  

8. Να σκιαγραφήσετε την προσωπικότητα της ηρωίδας-αφηγήτριας.  

9. Να διακρίνετε τις αφηγηματικές τεχνικές του αποσπάσματος.  

10. Να σχολιάσετε τη φράση «έχουν την αξιοπρέπειά τους και τα παιδιά». Κατά τη γνώμη σας μέσα σ’ αυτή την φράση συνοψίζονται οι θέσεις της Ιορδανίδου για τα δικαιώματα και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών; 

11. Να αντιστοιχίσετε τις φράσεις της Α’ ΣΤΗΛΗΣ με τα σωστά σχήματα λόγου της Β’ ΣΤΗΛΗΣ:

Α’ ΣΤΗΛΗ	Β’ ΣΤΗΛΗ
«Σου έβαλε την πρίζα…το χαμηλό τραπέζι…»	Παρομοίωση
«…και θυμίζει κατάστρωμα βαποριού»	Μεταφορά
«δε βλέπουν στο δρόμο αλλά στην αυλή»	Ασύνδετο σχήμα
«Έγινε πετσί και κόκαλο»	Οπτική εικόνα
«Αλλάζουν οι καιροί, αλλάζουν και οι άνθρωποι»	Επανάληψη
«Σου έβαλε την πρίζα…πολυθρόνες της μόδας»	Αντίθεση

12. Αν ζείτε σε πολυκατοικία, να καταγράψετε τα προβλήματα  που  προκύπτουν από τη συγκατοίκηση πολλών οικογενειών. Αν πάλι  κατοικείτε  σε μονοκατοικία,  ποια πλεονεκτήματα αλλά και ποια μειονεκτήματα έχει η έλλειψη συγκατοίκων;