Ζακ Πρεβέρ «Βγαίνοντας από το σχολειό»

 

1. Το ποίημα του Πρεβέρ προβάλλει πλήθος θεμάτων προς συζήτηση όπως τη δημιουργική φαντασία των παιδιών,  την ανάγκη να ξεφύγουν από το ασφυκτικό κλοιό του σχολείου, την επιθυμία να γνωρίσουν τον κόσμο και να αποκτήσουν εμπειρίες καθώς και τη γενικότερη φαντασία, αισιοδοξία, τόλμη κι ομορφιά της παιδικής ηλικίας. Να εντοπίσετε αυτά τα στοιχεία στο ποίημα.

2. Το συγκεκριμένο ποίημα είναι επηρεασμένο από το πνευματικό ρεύμα του υπερρεαλισμού που είχε ως βασικό γνώρισμά του τη φυγή και το ταξίδι πάνω από την πραγματικότητα. Να επιβεβαιώσετε αυτήν την άποψη χρησιμοποιώντας αναφορές μέσα από το ποίημα.

3. Να εντοπίσετε τα διάφορα μεταφορικά μέσα που εκφράζουν την ανάγκη φυγής από την ασφυκτική πραγματικότητα. Σε ποιες εποχές ανήκουν αυτά τα μέσα και τι συμβολίζει το καθένα απ’ αυτά;

4. Στον υπερρεαλισμό η επικράτηση της φαντασίας απελευθερώνει τον άνθρωπο από τα δεσμά της λογικής, ενεργοποιεί τη γλώσσα με στόχο την έκφραση των βαθύτερων και ασυνείδητων επιθυμιών. Προβάλλεται κάτι τέτοιο στο ποίημα του Πρεβέρ; Να βρείτε τρία σημεία στα οποία το πραγματικό συνδέεται με το φανταστικό.

5. Να παρουσιάσετε τη στιχουργική οργάνωση του ποιήματος (ομοιοκαταληξία, μέτρο, ρυθμός, στροφές…) 

6. Να χαρακτηρίσετε – με αιτιολόγηση -  το ύφος  και τη γλώσσα του ποιήματος.

7. Να αντιστοιχίσετε τα δεδομένα της Στήλης Α’ με τα κατάλληλα σχήματα λόγου της Στήλης Β’:

Στήλη Α’	Στήλη Β’
«Αρχίσαμε να τρέχουμε να τρέχουμε…»	1. Παρήχηση του «γ»
«Γύρω τριγύρω από τη γη…»	2. μεταφορά
«… τη θάλασσα να κάνει το περίπατό της…»	3. επανάληψη
«Ώσπου στο τέλος τον πατήσαμε…	4. Οπτική εικόνα
«με τ’ αρωματισμένα της νησιά»	5. προσωποποίηση
«ψάχνοντας αχινούς»	6. Ηχητική εικόνα
«Μας ευχαρίστησε…»	7. Οσφρητική εικόνα

8. Πώς συνδέεται το φανταστικό ταξίδι των παιδιών στο ποίημα του Πρεβέρ με την προσφώνηση του Ελύτη για τα παιδιά «πατριωτάκια του ήλιου»;

Οδυσσέας  Ελύτης, «ΧVIII»

Ψηλά μ' έναν πυρσό από στάχυα η λεβεντιά

Προχωρεί μες στα κύματα και τραγουδάει:

Ω παιδιά που με νιώθετε — πατριωτάκια του ήλιου

Με βέργες και παράξενα πουλιά στα χέρια,

Με χλοερές καρδιές και μάτια καθαρά

Που ακούτε από τις παραλίες την ανατολή να βουίζει

Ζεσταίνοντας στην αγκαλιά σας ένα φως απέραντο

Από την άκρη τ' ουρανού ως το βάθος της καρδιάς

Με πείσμα πορφυρό — πατριωτάκια του ήλιου

Που λέτε: ο μόνος δρόμος είναι η ανατολή!

Της ελιάς και της συκιάς και του κυπαρισσιού

Των αμπελιών των ξεροπόταμων και των μεγάλων τρούλων

Η γη ακουμπάει από τη μια μεριά στην όχθη των ονείρων σας

Ακούστε με είμαι από τους δικούς σας δώστε μου ένα χέρι

Που ν' αγαπάει μεμιάς να κόβει τα ολόκληρα όνειρα

Να κολυμπάει ελεύθερα στα νιάτα των νεφών.

Η γη μιλάει κι ακούγεται απ' το ρίγος των ματιών.

Από τη συλλογή Ήλιος ο πρώτος (1943)

[πηγή: Οδυσσέας Ελύτης, Ποίηση, Ίκαρος, Αθήνα 2002, σ. 91-92]