Εφηβεία: Οδηγός επιβίωσης για τους γονείς

Περάσατε εποχές που ξυπνούσατε κάθε 3 ώρες για να ταΐζετε το βρέφος, κολικών του μωρού, αντιδράσεων την πρώτη μέρα στο σχολείο. Τίποτα δεν σας τρομάζει όμως περισσότερο από την εφηβεία του παιδιού σας. Δικαιολογημένα;

Αν σκεφτείτε ότι κατά την εφηβεία το παιδί μεγαλώνει σωματικά αλλά και πνευματικά, είναι λίγο δυσνόητο γιατί αποτελεί περίοδο σύγχυσης και τσακωμών για τις περισσότερες οικογένειες.

Παρά την αρνητική αντίληψη ορισμένων ενηλίκων απέναντι στους εφήβους, συχνά αυτοί είναι δραστήριοι, ευαίσθητοι, σκεπτόμενοι και δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο τι είναι δίκαιο και τι σωστό.

Έτσι, ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσει ένας γονιός τον έφηβο είναι να βάλει στην άκρη τις όποιες διαφορές μεταξύ τους και να τον βοηθήσει να διαμορφώσει την προσωπικότητά του.

Κατανόηση

Ο γονιός θα πρέπει να κατανοήσει τις αλλαγές που φέρνει η εφηβεία. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη ηλικία κατά την οποία εμφανίζεται η εφηβεία. Ξεκινά και εξελίσσεται στον κάθε άνθρωπο διαφορετικά. Αυτό που είναι σημαντικό είναι η διάκριση μεταξύ ήβης και εφηβικής ηλικίας. Τα ορατά σημάδια της εφηβείας είναι γνωστά. Υπάρχουν όμως και σημαντικές αλλαγές στην ψυχολογία τους.

Αρκετά παιδιά καλωσορίζουν την εφηβεία, αλλάζοντας την συμπεριφορά τους απέναντι στους γονείς τους καθώς αρχίζουν να γίνονται περισσότερο ανεξάρτητα. Παράλληλα τα παιδιά αυτής της ηλικίας αρχίζουν να ενδιαφέρονται για το πώς τους βλέπουν οι συνομήλικοί τους και προσπαθούν να ταιριάξουν σε ένα κοινωνικό πλαίσιο. Συχνά, μάλιστα, οι φίλοι τους γίνονται πιο σημαντικοί από τους γονείς τους όσον αφορά στις λήψεις αποφάσεων.

Οι περισσότεροι έφηβοι αλλάζουν την εμφάνισή τους και το «στυλ» τους, πράγμα που μπορεί να προκαλέσει «επεισόδια» με τους γονείς τους.

Κονταροχτυπήματα

Ένα από τα πιο κοινά στερεότυπα της εφηβείας είναι η επαναστατική σύγκρουση με τους γονείς. Πρωταρχικός στόχος αυτής της «επανάστασης» είναι η επιθυμία τους για ανεξαρτησία. Στη συνέχεια, όσο ωριμάζουν αρχίζουν να σκέφτονται πιο καθαρά και να διαμορφώνουν τον ηθικό τους κώδικα. Οι γονείς από τη μεριά τους διαπιστώνουν ότι τα παιδιά τους, που προηγουμένως ήταν πρόθυμα να συμμορφωθούν και να τους ευχαριστήσουν, ξαφνικά επαναστατούν, διαφωνούν μαζί τους και τίθενται κατά του γονικού ελέγχου.

Ίσως χρειαστεί να εξετάσετε προσεκτικά πόσο χώρο δίνεται στον έφηβό σας να ανεξαρτητοποιηθεί και να αναρωτηθείτε: «Είμαι καταπιεστικός γονιός;», «Ακούω το παιδί μου;», «Του επιτρέπω να έχει διαφορετική άποψη;».

Συμβουλές:

Ενημερωθείτε

Διαβάστε βιβλία σχετικά με την εφηβεία, προσπαθήστε να θυμηθείτε πώς ήσασταν εσείς ως έφηβοι και προετοιμαστείτε για αυτά που θα έρθουν.

Μιλήστε στο παιδί σας έγκαιρα

Αν αρχίσετε να της μιλάτε για την έμμηνο ρύση ή να του μιλάτε για τα υγρά όνειρα ενώ βρίσκονται ήδη εκεί, τότε είναι πολύ αργά. Απαντήστε στις ερωτήσεις που κάνουν ως παιδιά για το σώμα τους, τις διαφορές μεταξύ αγοριών και κοριτσιών και το σεξ.

Αν το παιδί αρχίσει να λέει ανέκδοτα με σεξ ή αρχίσει να αυξάνεται το ενδιαφέρον του για την εμφάνισή του, τότε είναι μια καλή στιγμή για να τους μιλήσετε για όλα αυτά.  

Ακόμη, όσο νωρίτερα αρχίσετε να επικοινωνείτε μαζί του, τόσο περισσότερο ανοιχτό προς συζήτηση θα είναι κατά την εφηβεία. Μοιραστείτε μαζί του εμπειρίες σας από την δική σας εφηβεία. Το γεγονός ότι περάσατε κι εσείς από «εκεί» θα τα κάνει να αισθανθούν πολύ καλύτερα.

Μπείτε στη θέση του

Εξηγήστε στο παιδί ότι είναι φυσιολογικό να ανησυχεί και να αισθάνεται τη μία ενήλικας και την άλλη παιδί.

Επιλέξτε τις μάχες σας

Αν το έφηβο παιδί σας θέλει να βάψει τα μαλλιά του, να αγοράσει ιγκουάνα ή να ντυθεί παράξενα, ξανασκεφτείτε αν αξίζει να τσακωθείτε για αυτά. Οι έφηβοι θέλουν να σοκάρουν. Είναι καλύτερο να το κάνουν με κάτι παροδικό και αβλαβές. Αφήστε τους «σοβαρούς τσακωμούς» για κάτι που θα έχει σημασία, όπως το αλκοόλ, το κάπνισμα και τα ναρκωτικά.

Να έχετε προσδοκίες

Οι έφηβοι συνήθως δυσαρεστούνται με τις απαιτήσεις που έχουν οι γονείς τους από αυτούς. Ωστόσο δείχνουν κατανόηση και μάλιστα αντιμετωπίζουν τις προσδοκίες των γονιών τους από αυτούς σαν δείγμα ότι νοιάζονται και περιμένουν κάποια πράγματα από αυτούς. Αν δεν υπάρχουν λογικές απαιτήσεις από τα παιδιά, όπως καλοί βαθμοί, σωστή συμπεριφορά και υπακοή σε κανόνες του σπιτιού, τότε πιθανότατα το παιδί να αισθανθεί ότι ο γονιός δεν νοιάζεται για αυτό.

Ενημερώστε το

Τα εφηβικά χρόνια είναι συνυφασμένα με πειραματισμούς, που περιλαμβάνουν όμως ορισμένες φορές επικίνδυνη συμπεριφορά. Μην αποφύγετε συζητήσεις για το σεξ, το αλκοόλ, το κάπνισμα, τα ναρκωτικά και προσπαθήστε να μειώσετε όσο το δυνατόν την πιθανότητα να εκτεθούν σε τέτοιους κινδύνους. Γνωρίστε τους φίλους των παιδιών σας και τους γονείς τους και συζητήστε μαζί τους.

Μάθετε να ξεχωρίζετε τον κίνδυνο

Αρκετές αλλαγές στη ζωή ενός εφήβου είναι φυσιολογικές. Άλλες όμως, ιδιαίτερα αν παρατηρήσετε ότι είναι παρατεταμένες, ίσως χρειαστούν προσοχή.

Δώστε σημασία σε σημάδια όπως: υπερβολική αύξηση βάρους, προβλήματα ύπνου, δραστικές αλλαγές στην προσωπικότητά του, συχνές αλλαγές στους φίλους και τις παρέες, συνεχείς κοπάνες από το σχολείο, χειροτέρευση των βαθμών, συζητήσεις ή ακόμα και αστεία σχετικά με την αυτοκτονία, σημάδια καπνίσματος, κατάχρησης αλκοόλ ή χρήσης ναρκωτικών και παρανομίες.

Οποιαδήποτε άλλη ανάρμοστη συμπεριφορά που κρατά πάνω από 6 εβδομάδες μπορεί να κρούσει επίσης τον κώδωνα του κινδύνου.

Σεβαστείτε την ιδιωτικότητά του

Αρκετοί γονείς συναντούν προβλήματα σε αυτό το θέμα. Πιστεύουν πώς ό,τι κάνει το παιδί τους αφορά. Ωστόσο για να βοηθήσετε το παιδί σας να ενηλικιωθεί θα πρέπει να του δώσετε λίγο χώρο. Μόνο όταν αισθανθείτε ότι το παιδί βρίσκεται σε κίνδυνο, μπορείτε να εισβάλετε στην ιδιωτικότητά του. Εμπιστευτείτε το και αφήστε το να κρατήσει απόρρητα το κινητό του, τα e-mail του, το δωμάτιό του.

Φιλτράρετε τις πληροφορίες που λαμβάνει

Τηλεοπτικές εκπομπές, περιοδικά, βιβλία και διαδίκτυο: Τα παιδιά έχουν πρόσβαση σε έναν χείμαρρο πληροφοριών. Θα πρέπει να φιλτράρετε τις πληροφορίες που λαμβάνει και τον χρόνο που αφιερώνει σε κάθε τέτοια δραστηριότητα. Θέστε του όρια σχετικά με τον χρόνο που θα αφιερώσει μπροστά από την τηλεόραση ή τον υπολογιστή και ωθήστε τον προς τις δραστηριότητες σε εξωτερικούς χώρους.

Φτιάξτε σωστούς και δίκαιους κανόνες

Όπως ακριβώς όταν το παιδί σας ήταν μικρότερο, έτσι και ως έφηβος θα πρέπει να έχει περιορισμούς όσον αφορά στις ώρες που κοιμάται. Οι έφηβοι χρειάζονται περίπου 8-9 ώρες ύπνου. Δώστε του το περιθώριο να βγαίνει μέχρι κάποια συγκεκριμένη ώρα τα Σαββατοκύριακα και προσπαθήστε να το τηρεί.

Πηγή: kidshealth.org