ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ 

ΟΡΘΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ

Η έκθεση αποτελείται από παραγράφους κατάλληλα τοποθετημένες και συνδεδεμένες μεταξύ τους, ώστε να αποδίδουν ένα πλήρες νόημα. Η κάθε παράγραφος έχει ένα θέμα κι αναφέρεται σε μία βασική ιδέα. Αποτελείται από τρία μέρη:

Ø  Θεματική πρόταση/περίοδος

Ø  Σχόλια – λεπτομέρειες

Ø  Κατακλείδα

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ: πληροφορεί για τη βασική ιδέα της παραγράφου και με σαφή-ακριβή τρόπο καταγράφει όσα θα αναπτυχθούν στην παράγραφο.

ΣΧΟΛΙΑ – ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ: αποτελούν τις επιμέρους ιδέες με τις οποίες διερευνάται και αναπτύσσεται η θεματική πρόταση. Είναι αυτές που θα τεκμηριώσουν συνολικά τη σχέση της παραγράφου με τον ευρύτερο προβληματισμό και ουσιαστικά αποτελούν τα επιχειρήματα που στηρίζουν, δικαιολογούν και αποδεικνύουν τον ισχυρισμό της θεματικής πρότασης.

ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ: επισφραγίζει την παράγραφο είτε συμπεραίνοντας είτε προεκτείνοντας το αρχικό νόημα της θεματικής πρότασης.

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ

1) Με παραδείγματα → στη Θ.Π. διατυπώνεται μία άποψη-θέση και στις Λεπτομέρειες παρατίθενται στοιχεία-παραδείγματα που τεκμηριώνουν την άποψη αυτή (π.χ. αναφορικά με την εγκληματικότητα παρουσιάζονται παραδείγματα)

2) Με σύγκριση-αντίθεση → συγκρίνονται δύο ή περισσότερες έννοιες και δίνονται οι μεταξύ τους διαφορές (π.χ. σύγκριση ειρήνης-πολέμου)

3)  Με αναλογία → συγκρίνονται δύο ή περισσότερες έννοιες και δίνονται οι μεταξύ τους ομοιότητες με τη μορφή παρομοίωσης ή μεταφοράς (π.χ. «όπως  η θάλασσα, έτσι και η ψυχή»)

4) Με διαίρεση → μια έννοια διαιρείται – χωρίζεται στα διάφορα μέλη της (π.χ. ο πόλεμος διακρίνεται σε αμυντικό, επιθετικό, εμφύλιο …)

5) Με ορισμό → δίνεται ο ορισμός μιας έννοιας, δηλ. επιχειρείται η σημασιολογική της προσέγγιση (π.χ. Ρατσισμός είναι η αντίληψη που πρεσβεύει τη διάκριση των ανθρώπων σε ανώτερους και κατώτερους)

6) Με αιτιολόγηση  → στη Θ.Π. διατυπώνεται μια θέση – άποψη και στις Λεπτομέρειες αιτιολογείται δηλ. αποδεικνύεται με βάση συγκεκριμένα επιχειρήματα

7) Με αίτια – αποτελέσματα → δίνονται είτε τα αίτια που οδηγού σ’ ένα αποτέλεσμα είτε τα αποτελέσματα (συνέπειες) ενός αιτίου

8) Με συνδυασμό μεθόδων → σε μια παράγραφο εντοπίζονται περισσότερες -από μία– μέθοδοι ανάπτυξης (π.χ. σύγκριση-αντίθεση και παραδείγματα)

ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

  Κάθε παράγραφος συνδέεται λογικά με την προηγούμενη και με την επόμενη. Η σύνδεση των παραγράφων εξυπηρετείται με επανάληψη λέξεων, με αναφορά σε προηγούμενο νόημα, με χρήση αντωνυμιών, με χρήση διαρθρωτικών λέξεων-εκφράσεων και των νοηματικών σχέσεων που αυτές εκφράζουν. Συγκεκριμένα:

üΠΡΟΣΘΗΚΗ: ακόμη, επιπλέον, επίσης, επιπρόσθετα, έπειτα, εκτός απ’ αυτό …

üΧΡΟΝΙΚΗ ΣΧΕΣΗ: αρχικά, προηγουμένως, στη συνέχεια, πρώτα, ύστερα, έπειτα, καθώς, μόλις, όταν, κατ’ αρχάς …

üΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ-ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΗ: για παράδειγμα, λόγου χάρη, παραδείγματος χάρη, παραδειγματικά …

üΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ-ΔΙΑΙΡΕΣΗ: αφενός-αφετέρου, από τη μια- από την άλλη …

üΕΠΕΞΗΓΗΣΗ: δηλαδή, ειδικά, ειδικότερα, συγκεκριμένα …

üΕΜΦΑΣΗ: το σημαντικότερο απ’ όλα, είναι αξιοσημείωτο ότι, αξίζει να σημειωθεί πως, εκείνο που προέχει, θα πρέπει να τονιστεί, είναι αξιοπρόσεκτο πως, ιδιαίτερα σημαντικό είναι, πρέπει ακόμη να σημειωθεί …

üΑΝΤΙΘΕΣΗ-ΕΝΑΝΤΙΩΣΗ: αλλά, παρόλο, ωστόσο, εντούτοις, μολαταύτα, εξάλλου, αντίθετα, σε αντίθεση, απεναντίας, ειδάλλως, από τη άλλη πλευρά, μολονότι, αντίστροφα, στον αντίποδα …

üΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ: εξαιτίας, επειδή, διότι, αφού, μια και, μια που, καθώς, ένας ακόμη λόγος, εφόσον, καθώς αυτό (οφείλεται, εξηγείται, ερμηνεύεται, αιτιολογείται …)

üΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ: ως επακόλουθο, κατά συνέπεια, αποτέλεσμα (απόρροια, απότοκο) όλων αυτών, ώστε …

üΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: συμπερασματικά, άρα, συγκεφαλαιώνοντας, εν κατακλείδι …