Η ΠΛΑΤΩΝΙΚΗ "ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ""

Ο ευκολότερος τρόπος για να κατανοήσουμε τον κόσμο των ιδεών του Πλάτωνα είναι με την αλληγορία του σπηλαίου. Πέρα από την πραγματικότητα και από τον ψευδή κόσμο που αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας υπάρχει κάτι το ανώτερο, το αμετάβλητο, το υψηλό και αυτές είναι οι ΙΔΕΕΣ.

Ας φανταστούμε, λοιπόν, δεσμώτες, παγιδευμένους σε μια σπηλιά δεμένους με αλυσίδες στα πόδια και φορώντας παρωπίδες στα μάτια τους, ανήμπορους να κουνηθούν ή να κοιτάξουν κάτι άλλο πάρα μόνο τις εικόνες που προβάλλονταν μπροστά τους, σκιές επάνω στο τοίχωμα που βρίσκεται στο βάθος. Έτσι, οι άνθρωποι αυτοί πιστεύουν πως οι σκιές αυτές είναι το πραγματικό και η μοναδική αλήθεια αγνοώντας την ύπαρξη ενός άλλου κόσμου και πιστεύοντας για αληθινό αυτό που τους προσφέρουν οι ψεύτρες αισθήσεις.

Ορισμένοι από τους δεσμώτες, κάποτε καταφέρνουν να λυθούν, να σπάσουν τα δεσμά τους και να ανέβουν σκαλί σκαλί προς την έξοδο, όπου λάμπει το φως του ήλιου. Είναι σίγουρο πως κάποιοι από αυτούς θα τυφλωθούν από το φως και η λάμψη θα τους πληγώσει την όραση αναγκάζοντας τους να γυρίσουν πίσω στο δεσμωτήριο. Όσοι, όμως, κατορθώσουν να ατενίσουν τον ήλιο, που συμβολίζει την ιδέα του αγαθού, θα αρχίσουν βαθμιαία να συνηθίζουν την λάμψη και θα εξασφαλίσουν μια θέση στον κόσμο των Ιδεών.

Από οίκτο οι επίδοξοι ελευθερωτές θα θελήσουν να γυρίσουν πίσω στην σπηλιά για να ελευθερώσουν και τους παλιούς τους συντρόφους και να τους μυήσουν στο αληθινό. Όταν όμως ξαναβρεθούν στην σπηλιά το σκοτάδι θα βλάψει την όραση τους και οι σύντροφοι τους ακούγοντας  το αληθινό ενδέχεται να τους επιτεθούν προκειμένου να τους εξοντώσουν. Στόχος, όμως, καθώς και υποχρέωση του ελευθερωμένου ατόμου είναι ό,τι και να γίνει να κατέβει στην σπηλιά και να αναμορφώσει τους δεσμώτες.

Η επεξήγηση της αλληγορίας έχει ως εξής: οι δεσμώτες δεν είναι άλλοι από τους ανθρώπους, και τα δεσμά που τους κρατάν φυλακισμένους είναι οι αισθήσεις τους που δεν τους επιτρέπουν να δουν πέρα από αυτές. Οι σκιές που προβάλλονται στον τοίχο είναι αυτά που πιστεύουμε για αληθινά, απλά απεικάσματα του πραγματικού κόσμου. Η κατοικία του δεσμωτηρίου της σπηλιάς είναι ο αισθητός κόσμος, αυτός που εμείς θεωρούμε πραγματικό και η πορεία της ανάβασης του δεσμώτη στον επάνω κόσμο είναι η πορεία και το ανέβασμα της ψυχής από τον αισθητό κόσμο σε αυτόν της νόησης. Η ανάβαση αυτή θέλει κόπο, έρευνα και διαρκή αναζήτηση της αλήθειας. Αρωγός στο στόχο αυτό στέκει η παιδεία και η μόρφωση, μα μια παιδεία και μια μόρφωση έξω από το τετράγωνο κατεστημένο.  Έτσι, λοιπόν, με αυτή του την θεωρία δίνονται από τον Πλάτωνα οι δυο κόσμοι ο αισθητός και ο νοητός. 

Ποιος άραγε να είναι ο αληθινός;

Υπεύθυνη εκδοτικού οίκου Σκέψις

Αλεξίου Τάνια

Σπάρτη...

Ασκήσεις Εμπέδωσης στις αντωνυμίες της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας

Α) Να συμπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο της αντωνυμίας:

   1) Ἐπὶ  ……………………….(τίς, αιτ. εν.) στρατεύετε, ὦ νέοι;

   2) ………………………………..(τί, ονομ. πληθ.) ζῴα τοῖς κόραξιν ἐπιβουλεύουσιν;

   3) Μὴ ἀκούετε …………………………. (τί, αιτ. εν.) λέγει.

   4) Σὺ μὴ θαύμαζε ἐφ’ …………………………… (ὅ, δοτ. πληθ.) λέγομεν.

   5) …………………………  (τίς, δοτ. πληθ.) οἱ Μακεδόνες ἐπολέμησαν;

  6) Ἐνταῦθα ἦν κῆπος πλήρης ἀγρίων θηρίων ……………….. (ὅ, ονομ. πληθ.) ἐκεῖνος ἐθήρευεν ἐφ’ ἵππου.

  7) ……………………… (τίς, ονομ. πληθ.) οὕτω μαίνονται ………………. (ὅστις, ονομ. πληθ.) οὐ βούλονταί σοι φίλοι εἶναι;

   8) Μέμνησο τῆς εὐεργεσίας …………………. (ἥ, γεν. εν.) σὺ ἔτυχες.

   9)  Οὐ τιμῶμεν …………………. (ὅστις, αιτ. εν.) ὑβρίζει τὴν πατρίδα.

  10) Φοβοῦ τοὺς θεοὺς …………………. (ὅσπερ, ονομ. πληθ.) τιμωροῦσι τοὺς ἀδίκους.

  11) Κύριος ἀγαπᾷ …………………….. (ὅς, αιτ. εν.) παιδεύει.

  12) Ἦλθον ἐκ τῆς πόλεως πρέσβεις ………………. (ὅστις, ονομ. πληθ.) ἔλεγον ταῦτα.

  13) Κλέαρχος ἔπραξε καὶ ἄλλα …………………… (τὶ, αιτ. πληθ.) ἄτοπα.

Β) Να διαγράψετε τον τύπο που είναι λανθασμένος:

·       ᾥτινι – ᾧτινι

·       αἷστισι – αἷτισι

·       τοὕπερ – οὗπερ

·       ὧσπερ – ὧνπερ

·       ὥντινων – ὧντινων

·       ἥνπερ – ἧνπερ

"The Wave" 

 Maurice de Vlaminck (1936 ) 

Αντωνυμίες

Αντωνυμίες ονομάζονται οι κλιτές λέξεις που χρησιμοποιούνται κυρίως στη θέση ονομάτων, ουσιαστικών ή επιθέτων. Διακρίνονται σε εννέα είδη: 
1) προσωπικές 
2) δεικτικές 
3) οριστικές ή επαναληπτικές 
4) κτητικές 
5) αυτοπαθητικές 
6) αλληλοπαθητικές 
7) ερωτηματικές 
8) αόριστες και 
9) αναφορικές.

Ενδεικτικά μερικές απ’ αυτές είναι οι εξής:

Προσωπικές αντωνυμίες

Ενικός Αριθμός
	α’ πρόσωπο	β’ πρόσωπο	γ’ πρόσωπο
Ονομ.	ἐγώ	σύ	-
Γεν.	ἐμοῦ, μου	σοῦ, σου	(οὗ)
Δοτ.	ἐμοί, μοι	σοί, σοι	οἷ, οἱ
Αιτ.	ἐμέ, με	σέ, σε	(ἓ)
Πληθυντικός Αριθμός
Ονομ.	ἡμεῖς	ὑμεῖς	(σφεῖς)
Γεν.	ἡμῶν	ὑμῶν	(σφῶν)
Δοτ.	ἡμῖν	ὑμῖν	σφίσι(ν)
Αιτ.	ἡμᾶς	ὑμᾶς	(σφᾶς)

Δεικτικές αντωνυμίες

	Ενικός Αριθμός			Πληθυντικός Αριθμός
Ον.	οὗτος	αὓτη	τοῦτο	οὗτοι	αὗται	ταῦτα
Γεν.	τούτου	ταύτης	τούτου	τούτων	τούτων	τούτων
Δοτ.	τούτῳ	ταύτῃ	τούτῳ	τούτοις	ταύταις	τούτοις
Αιτ.	τοῦτον	ταύτην	τοῦτο	τούτους	ταύτας	ταῦτα
Κλ.	(ὦ) οὗτος	(ὦ) αὓτη	-	-	-	-

	Ενικός Αριθμός			Πληθυντικός Αριθμός
Ον.	ὃδε	ἣδε	τόδε	οἳδε	αἳδε	τάδε
Γεν.	τοῦδε	τῆσδε	τοῦδε	τῶνδε	τῶνδε	τῶνδε
Δοτ.	τῷδε	τῇδε	τῷδε	τοῖσδε	ταῖσδε	τοῖσδε
Αιτ.	τόνδε	τήνδε	τόδε	τούσδε	τάσδε	τάδε

Αλληλοπαθητική αντωνυμία

	Πληθυντικός Αριθμός
	αρσενικό	θηλυκό	ουδέτερο
Γεν.	ἀλλήλων	ἀλλήλων	ἀλλήλων
Δοτ.	ἀλλήλοις	ἀλλήλαις	ἀλλήλοις
Αιτ.	ἀλλήλους	ἀλλήλας	ἂλληλα

Ερωτηματικές αντωνυμίες

	Ενικός Αριθμός		Πληθυντικός Αριθμός
	Αρσεν. και θηλυκ.	Ουδέτ.	Αρσεν. και θηλυκ.	Ουδέτ.
Ον.	τίς τίνος/τοῦ τίνι/τῷ τίνα	τί	τίνες τίνων τίσι(ν) τίνας	τίνα
Γεν.		τίνος/τοῦ		τίνων
Δοτ.		τίνι/τῷ		τίσι(ν)
Αιτ.		τί		τίνα

Αόριστες αντωνυμίες

	Ενικός Αριθμός		Πληθυντικός Αριθμός
	Αρσεν. και θηλυκ.	Ουδέτ.	Αρσεν. και θηλυκ.	Ουδέτ.
Ον.	τίς τινός/του τινί/τῳ τινά	τί	τινές τινῶν τισί(ν) τινάς	τινά/ ἂττα
Γεν.		τινός/του		τινῶν
Δοτ.		τινί/τῳ		τισί(ν)
Αιτ.		τί		τινά/ ἂττα

Αναφορικές αντωνυμίες

	Ενικός Αριθμός			Πληθυντικός Αριθμός
Ον.	ὃς	ἣ	ὃ	οἳ	αἳ	ἃ
Γεν.	οὗ	ἧς	οὗ	ὧν	ὧν	ὧν
Δοτ.	ᾧ	ᾗ	ᾧ	οἷς	αἷς	οἷς
Αιτ.	ὃν	ἣν	ὃ	οὓς	ἃς	ἃ

	Ενικός Αριθμός			Πληθυντικός Αριθμός
Ον.	ὃσπερ	ἣπερ	ὃπερ	οἳπερ	αἳπερ	ἃπερ
Γεν.	οὗπερ	ἧσπερ	οὗπερ	ὧνπερ	ὧνπερ	ὧνπερ
Δοτ.	ᾧπερ	ᾗπερ	ᾧπερ	οἷσπερ	αἷσπερ	οἷσπερ
Αιτ.	ὃνπερ	ἣνπερ	ὃπερ	οὓσπερ	ἃσπερ	ἃπερ

	Ενικός Αριθμός			Πληθυντικός Αριθμός
Ον.	ὃστις	ἣτις	ὃ,τι	οἳτινες	αἳτινες	ἃτινα/ἃττα
Γεν	οὗτινος/ὃτου	ἧστινος	οὗτινος/ὃτου	ὧντινων	ὧντινων	ὧντινων
Δοτ	ᾧτινι/ὃτῳ	ᾗτινι	ᾧτινι/ὃτῳ	οἷστισι(ν)	αἷστισι(ν)	οἷστισι(ν)
Αιτ.	ὃντινα	ἣντινα	ὃ,τι	οὓστινας	ἃστινας	ἃτινα/ἃττα