Όντας σχιζοφρενής...

Πάσχοντες αποτυπώνουν σε εικόνες τι συμβαίνει στο μυαλό τους...

Αναρωτηθήκατε ποτέ, τι συμβαίνει στο μυαλό ενός ανθρώπου που πάσχει από σχιζοφρένεια; Οι παρακάτω ζωγραφιές θα σας δώσουν μία μικρή ιδέα.

Η σχιζοφρένεια αποτελεί μία ψυχική διαταραχή που παρατηρείται κυρίως σε άτομα νεαρής ηλικίας και διαταράσσει την αντίληψή τους περί πραγματικότητας. Τα άτομα που πάσχουν από την ψυχική νόσο, πολλές φορές έχουν παραισθήσεις, ακουστικές αλλά και οπτικές , παρανοϊκές ιδέες και αποδιοργανωμένη ομιλία και σκέψη που δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα στην κοινωνική τους αλληλεπίδραση με τον περίγυρο τους.

Οι ασθενείς διακρίνονται από έντονη εσωστρέφεια και καταλαμβάνουν ένα ποσοστό της τάξεως 0,4- 0,6% του πληθυσμού. Τα αίτια της ψυχικής ασθένειας δεν είναι σαφή, αλλά οφείλονται συνήθως σε ψυχολογικές και κοινωνικές διαταραχές. Μεγάλο ρόλο όμως, σύμφωνα με τους ερευνητές, παίζουν γενετικοί παράγοντες, καθώς πιστεύεται ότι η νόσος μεταφέρεται γενετικά στους ανθρώπους. Σήμερα, βρίσκεται σε ελέγξιμη κατάσταση και τα άτομα που νοσούν μπορούν με φαρμακευτική αγωγή να επανενταχθούν στο κοινωνικό σύνολο.

Οι παρακάτω ζωγραφιές έχουν δημιουργηθεί από άτομα που πάσχουν από σχιζοφρένεια. Μερικά μπορεί να κάνουν τους άλλους να ανατριχιάσουν, αλλά για τους δημιουργούς τους αποτελούν την αποτύπωση της αναταραχής που συμβαίνει μέσα στο μυαλό τους. Μέσω της τέχνης κάνουν τον παράλογο συνειρμό των σκέψεών τους και την ασθένειά τους, πιο υποφερτά.

 

http://ingossip.gr/

Μιλῶ…(Μ. Αναγνωστάκης)

Μιλῶ γιὰ τὰ τελευταῖα σαλπίσματα τῶν νικημένων στρατιωτῶν

Γιὰ τὰ κουρέλια ἀπὸ τὰ γιορτινά μας φορέματα

Γιὰ τὰ παιδιά μας ποὺ πουλᾶν τσιγάρα στοὺς διαβάτες

Μιλῶ γιὰ τὰ λουλούδια ποὺ μαραθήκανε στοὺς τάφους καὶ τὰ σαπίζει ἡ βροχὴ

Γιὰ τὰ σπίτια ποὺ χάσκουνε δίχως παράθυρα σὰν κρανία ξεδοντιασμένα

Γιὰ τὰ κορίτσια ποὺ ζητιανεύουν δείχνοντας στὰ στήθια τὶς πληγές τους

Μιλῶ γιὰ τὶς ξυπόλυτες μάνες ποὺ σέρνονται στὰ χαλάσματα

Γιὰ τὶς φλεγόμενες πόλεις τὰ σωριασμένα κουφάρια σοὺς δρόμους

Τοὺς μαστρωποὺς ποιητὲς ποὺ τρέμουνε τὶς νύχτες στὰ κατώφλια

Μιλῶ γιὰ τὶς ἀτέλειωτες νύχτες ὅταν τὸ φῶς λιγοστεύει τὰ ξημερώματα

Γιὰ τὰ φορτωμένα καμιόνια καὶ τοὺς βηματισμοὺς στὶς ὑγρὲς πλάκες

Γιὰ τὰ προαύλια τῶν φυλακῶν καὶ γιὰ τὸ δάκρυ τῶν μελλοθανάτων.

Μὰ πιὸ πολὺ μιλῶ γιὰ τοὺς ψαράδες

Π᾿ ἀφήσανε τὰ δίχτυά τους καὶ πήρανε τὰ βήματά Του

Κι ὅταν Αὐτὸς κουράστηκε αὐτοὶ δὲν ξαποστάσαν

Κι ὅταν Αὐτὸς τοὺς πρόδωσε αὐτοὶ δὲν ἀρνηθῆκαν

Κι ὅταν Αὐτὸς δοξάστηκε αὐτοὶ στρέψαν τὰ μάτια

Κι οἱ σύντροφοί τους φτύνανε καὶ τοὺς σταυρῶναν

Κι αὐτοί, γαλήνιοι, τὸ δρόμο παίρνουνε π᾿ ἄκρη δὲν ἔχει

Χωρὶς τὸ βλέμμα τους νὰ σκοτεινιάσει ἢ νὰ λυγίσει

Ὄρθιοι καὶ μόνοι μὲς στὴ φοβερὴ ἐρημία τοῦ πλήθους.

Σαν σήμερα 10 Μαρτίου 1925 γεννιέται στη Θεσσαλονίκη ο Μανώλης Αναγνωστάκης

     

 Ἀναξιοπρεπής στάσις

Υπάρχουν  στιγμές που αναλογίζεσαι

τι είναι ο άνθρωπος…

Ένα έλλογο ον που στοχάζεται

για να ανέλθει την κλίμακα της ζωής;

Μια υπόσταση που αιωρείται στα λίθινα νέφη;

Ή μήπως κάποιος που καταδυναστεύεται  

από χαιρεκακία και εμπάθεια;

Κάποιος που νιώθει ηδονή αντικρίζοντας

τον αδελφό του να βασανίζεται,

να υποφέρει,

να καταποντίζεται…

Είναι μύριες οι σκέψεις…

Μάλλον είναι θέμα αρετής!

Λορέντζος Μαβίλης «Καλλιπάτειρα»

«Ἀρχόντισσα Ροδίτισσα, πῶς μπῆκες; 

Γυναῖκες διώχνει μιὰ συνήθεια ἀρχαία 

ἐδῶθε.» «Ἔχω ἕνα ἀνίψι, τὸν Εὐκλέα, 

τρία ἀδέρφια, γιό, πατέρα, Ὀλυμπιονίκες·

νὰ μὲ ἀφήσετε πρέπει, Ἑλλανοδίκες, 

κι ἐγὼ νὰ καμαρώσω μὲς τὰ ὡραῖα 

κορμιά, ποὺ γιὰ τὸ ἀγρίλι τοῦ Ἡρακλέα 

παλεύουν, θαυμαστὲς ψυχὲς ἀντρίκειες.

Μὲ τὲς ἄλλες γυναῖκες δὲν εἶμ᾿ ὅμοια· 

στὸν αἰῶνα τὸ σόι μου θὰ φαντάζει 

μὲ τῆς ἀντρειᾶς τ᾿ ἀμάραντα προνόμια·

μὲ μάλαμα γραμμένο τὸ δοξάζει 

σὲ ἀστραφτερὸ κατεβατὸ μαρμάρου 

ὕμνος χρυσός, τοῦ ἀθάνατου Πινδάρου.»

1. Ποιο είναι το θεματικό κέντρο του ποιήματος;

2. Ο ποιητής συνέθεσε το έργο του το 1899, δηλ. τρία χρόνια μετά την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα. Πιστεύετε ότι αυτό το γεγονός ενεργοποίησε την έμπνευση    του Λ. Μαβίλη; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας.

3. Η Ροδίτισσα αρχόντισσα, Καλλιπάτειρα, ήταν κόρη του ολυμπιονίκη Διαγόρα, θεία του ολυμπιονίκη Ευκλέα, αδελφή τριών ολυμπιονικών και μητέρα του ολυμπιονίκη Πεισίδωρου. Η συγγένειά της με τα παραπάνω πρόσωπα την έσωσε από βέβαιο θάνατο; Ναι ή όχι και γιατί; 

     

4. Γιατί στη δεύτερη στροφή οι αθλητές χαρακτηρίζονται από τον ποιητή ως «… θιαμαστές ψυχές αντρίκιες»;

5. Το συγκεκριμένο ποίημα έχει τη μορφή σονέτου, δηλ. έχει σταθερή μορφή που αποτελείται από δύο τετράστιχες και δύο τρίστιχες στροφές. Αποτελείται συνολικά από 14 στίχους με συγκεκριμένα σχήματα ομοιοκαταληξίας (σταυρωτή αββα στις δύο πρώτες στροφές και ποικίλοι συνδυασμοί στις δύο τελευταίες, πλεκτή ή ζευγαρωτή): να εντοπίσετε το προαναφερόμενο μοτίβο στο ποίημα.

6. Να χαρακτηρίσετε – με αιτιολόγηση -  το ύφος  του ποιήματος. 

7. Γιατί η επιλογή της διαλογικής μορφής για την περιγραφή του συγκεκριμένου ιστορικού περιστατικού θεωρείται ιδιαίτερα πετυχημένη;

8. Να αναλύσετε τις  ακόλουθες μεταφορές:

·      «διώχνει μια συνήθεια…»:

·      «τα αμάραντα προνόμια»:

·      «ύμνος χρυσός»:

9. Ποια ήταν τα ήθη της αρχαίας ανδροκρατικής κοινωνίας;

 10.  Στη σύγχρονη εποχή ποια είναι η σχέση της γυναίκας με τον αθλητισμό;

11. «… στον αιώνα το σόι μου θα φαντάζει»: Πώς θα χαρακτηρίζατε τα λόγια αυτά, αν είχαν πραγματικά ειπωθεί από την Καλλιπάτειρα;

12. Να περιγράψετε το ήθος και τη συναισθηματική κατάσταση της Καλλιπάτειρας:  

Πηνελόπη Δέλτα «Πρώτες ενθυμήσεις»

 

1. Το απόσπασμα που διαβάσατε προέρχεται από ένα αυτοβιογραφικό κείμενο. Μπορείτε να σημειώσετε τις συμβάσεις-αρχές του αυτοβιογραφικού λόγου γενικότερα;

2. Σύμφωνα με την εύστοχη διατύπωση του Παν. Μουλλά, αυτοβιογραφούμαι σημαίνει «υπακούω στο παιδί που ζει μέσα μου και που δε λέει να μεγαλώσει». Συμφωνείτε μ’ αυτήν την άποψη; Ναι ή όχι και γιατί;

3. Η εικόνα του πατέρα της αφηγήτριας ποιες δύο αντιθετικές όψεις περικλείει; Η αυτοβιογραφική αφήγηση επιλέγει τελικά μία από τις δύο όψεις ως επικρατέστερη;

4. Ο αυτοβιογραφικός μονόλογος της Δέλτα προβάλλει τελικά την προσωπικότητα και τη συμπεριφορά του πατέρα της ή φανερώνει περισσότερα για το δικό της τραυματισμένο ψυχισμό; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.

5. Το περιστατικό με τα στρείδια δείχνει τη σημασία που έχει μια καθημερινή λεπτομέρεια στα μάτια ενός παιδιού; Μπορεί μελλοντικά  κάτι τέτοιο να αποτελέσει ένα κομβικό σημείο στη ζωή του ως ενήλικας;

6. Να σχολιάσετε τη γλώσσα και το ύφος του κειμένου.

7. Μπορείτε να εντοπίσετε τις τεχνικές αφήγησης που χρησιμοποιεί η Πηνελόπη Δέλτα;

8. Να περιγράψετε τις σχέσεις της αφηγήτριας με τον πατέρα και τη μητέρα της. Γενικότερα πώς διαφαίνονται οι σχέσεις γονιών και παιδιών της εποχής των παιδικών χρόνων της Πηνελόπης Δέλτα;

9. Να αντιστοιχίσετε τα δεδομένα της Στήλης Α’ με τα ορθά σχήματα λόγου της Στήλης Β’:

Στήλη Α’	Στήλη Β’
«Τον τρέμαμε»	1. Παρομοίωση
«… μ’ ένα χαμόγελο που πήγαινε ως τ’ αυτιά του…»	2. Ασύνδετο σχήμα
«Θυμούμαι… ένας στρειδάς άνοιγε στρείδια…»	3. Μεταφορά
«Και λάτρεψα τον πατέρα μου σαν κάτι ανώτερο.»	4. Επανάληψη
«Ο πατέρας μου ήταν βίαιος, θυμώδης, αυθαίρετος, κοτζαμπάσης.»	5. Προσωποποίηση
«Θυμούμαι το θαυμασμό … και συνάμα τη βία…»	6.Οπτικοακουστική εικόνα
«Οι μπάτσοι στο πρόσωπο ήταν συχνοί…»	7. Αντίθεση

 

Το σπίτι της Πηνελόπης Δέλτα στην Κηφισιά

Παραδοσιακή και νεότερη ποίηση

Τα ποιητικά έργα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας εντάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες: την παραδοσιακή και τη νεότερη ποίηση.

Παραδοσιακή ποίηση (αρχές της – 1930)

Τα κυριότερα χαρακτηριστικά της διακρίνονται σε εξωτερικά και εσωτερικά. Συγκεκριμένα:

Εξωτερικά - μορφικά στοιχεία

· Αυστηρή στιχουργική μορφή, δηλ. στροφές με προκαθορισμένο κάθε φορά αριθμό στίχων

· Στίχοι με προκαθορισμένο αριθμό συλλαβών

· Αυστηρά μετρικά σχήματα (π.χ. μέτρο ιαμβικό, τροχαϊκό, αναπαιστικό, δακτυλικό, μεσοτονικό)

· Ομοιοκαταληξία (ζευγαρωτή ααββ/ πλεχτή αβαβ/ σταυρωτή αββα/ ζευγαροπλεχτή ααβγγβ/ μικτή)

· Ρυθμός δηλ. ακουστικό αίσθημα που δημιουργεί και κάποιο αντίστοιχο ευχάριστο συναίσθημα

Εσωτερικά γνωρίσματα

· Καθαρότητα των νοημάτων

· Έλλογη και λυρική διατύπωσή τους, δηλ. υπάρχει λογική αλληλουχία των νοημάτων

· Είδη ποιημάτων που καλλιεργήθηκαν: μπαλάντα, ύμνος, λυρικό τραγούδι, σονέτο, ποιήμα γνωμικό, αφηγηματικό, αλληγορικό…

Νεότερη ποίηση (1930 κ.ε.)

Εξωτερικά – μορφικά γνωρίσματα:

· Ο ελεύθερος στίχος, δεν υπάρχουν δηλ. στροφές με προκαθορισμένο αριθμό στίχων ούτε στίχοι με προκαθορισμένο αριθμό συλλαβών

· Πεζολογική ποιητική μορφή, δηλ. δεν υπάρχει μέτρο ούτε ομοιοκαταληξία

· Αν υπάρχει διάκριση σε στροφικές ενότητες, συνήθως είναι άνισες μεταξύ τους σε έκταση

· Υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις ποιημάτων της νεότερης ποίησης που έχουν και μέτρο και ομοιοκαταληξία και στροφές

Εσωτερικά γνωρίσματα

· Συνειρμική εκδίπλωση (=ξετύλιγμα) νοημάτων και συναισθημάτων

· Σκοτεινή διατύπωση

· Ελλειπτικότητα

· Πύκνωση (=οικονομία) του λόγου

Ο ΗΛΙΟΣ (Οδυσσέας Ελύτης)

Τι να σας πω γυναίκες τι να μη σας πω

παρηγοριά κι αλήθεια που να μην ντραπώ.

Μόνο να σας ακούω πότε θλίβομαι

πιάνω τα σκοτεινά στα νέφη κρύβομαι.

Πότε μα το Θεό περηφανεύομαι

βάζω τα κόκκινά μου και πορεύομαι.

[Στα χώματα όπου η ρίζα μ' αφουγκράστηκε

γύρισε τ' άνθος κι από μένα πιάστηκε.

Με το φαρμάκι δένει κόμπο στα κρυφά

το γιατρικό που σώζει κι όλ' η ομορφιά.

Το φως οπού σηκώνω και τον έρωτα

έννοια σας μήτ' εγώ δεν τα 'χω απλέρωτα.

Μέσα μου ρίχνει ο χρόνος ασταμάτητα

του κόσμου όλα τα βρώμικα και τ' άπλυτα.

Κι όσον καιρό κρεμιέμαι πάνω απ' τα νερά

κι όσον περνώ στα μακρινά τα Τάρταρα]

Τυράγνιες ζηλοφθόνιες φόνους παιδεμούς

τ' αλέθω για τους χρόνους τους μελλούμενους.

Τ' αλέθω τα γυρίζω και τα πάω στη γη

που 'δωσε το σκοτάδι φως για να το πιει.