Η ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΓΡΑΦΗ

ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΚΑΙ Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ

Στη λατινική γραφή οι λέξεις γράφονται όχι ιστορικά, όπως συμβαίνει στις γραφές που χρησιμοποιούν το λατινικό αλφάβητο, αλλά όπως περίπου στην ελληνική, Δηλαδή και εδώ οι λέξεις γράφονται ως έχουν φθογγικά και συνάμα ανάλογα με την ετυμολογία τους χρησιμοποιώντας τα κεφαλαία και μικρά γράμματα Α(a), B(b(, C(c)… και τις παραλλαγές (ομόφωνα γράμματα): Ε(e)  = ΑΕ( ae), Ι(ι) = Υ(υ)….  m & mm…. (οι κανόνες είναι ίδιοι με την ελληνική γραφή), πρβλ π.χ.: Γραικία – Graecia, Φοινίκη – Phoenicia,  Γραμματική – Grammatica…

Απλώς, επειδή στη λατινική δεν υπάρχουν τα ορθογραφικά γράμματα Ω, Η, ΥΙ, ΕΙ..  και τα ορθογραφικά σημάδια (τονικό σημάδι, απόστροφος, διαλυτικά κ.τ.λ.), γι αυτό και η λατινική έχει πιο εύκολη ορθογραφία, όμως είναι κατώτερης αξίας από την ελληνική.

ΛΑΤΙΝΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ

Έχει 26 ψηφία, τα εξής:

Α(a)   = α                              Ν(n)   = εν

B(b)   = μπε                         O(o)   =  o

C(c)   = κα ή τσε                P(p)    = πε

D(d)   = ντε                         Q(q)   =  κ(ι)ού

E(e)   = ε                               R(r)    = ερ

F(f)    = εφ                            S(s)     = ες

G(g)   = γκε                        T(t)      = τε

H(h)   = χα                          U(u)    = ου,

I(i) = ι                                   V(v) = βε

J(j)= γιώτ–λούγκο            Χ(χ)    = ιξ

Κ(κ) = kap                           W(w)  = βε

L(l) = ελ                               Y(y) = ί γκραίκουμ

M(m)  = εμ                          Ζ(3)     =  ζέτα

·         Κεφαλαία γράμματα: A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

·         Μικρά γράμματα: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

Γράμματα φωνήεντα: Α(a), U(u), Ε(e), O(o), Y(y) = I(i)

Γράμματα σύμφωνα:

·         Ημίφωνα:    N(n), M(m), L(l), R(r), S(s), Z(3) = ν, μ, λ, ρ, σ/ς, ζ

·         Ουρανικά:   C(c), J(j), H(h)    = κ , γ,  χ

·         Χειλικά: P(p), V(v), F(f)   = π, β, φ

·         Οδοντικά:   T(t) = τ, ΤΗ(th)    = θ/δ

·         Δύο φθόγγων ( συμπλέγματα ): B(b), D(d), G(g), Χ(χ) =  mp, nt, nk, ks

·         Ομόφωνα: Ε(e) = AE(ae),   Ι(ι) = Υ(y),  PH(ph) = F(f), C(c) = K(k), CΗ = H(h)

·         Διπλά -δίψηφα:

PH(ph) = φ, TH(th) = δ/θ, CH(ch) = χ, AE(ae) = ε

MM(mm), NN(nn), LL(ll), RR(rr), SS(ss) = μμ, νν, λλ, ρρ, σσ

CC(cc), TT(tt), PP(pp), BB(bb) = κκ, ττ, ππ, ββ

Ειδικότερα στη λατινική γραφή:

1. Οι λέξεις γράφονται κατά φθόγγο από αριστερά προς δεξιά,  όπως ακριβώς και στην ελληνική, όμως με ολιγότερη ορθογραφία, π.χ. L–a–t–i–o, I–t–a–l–i-α.

2. Υπάρχουν γράμματα για όλους τους φθόγγους της γλώσσας αυτής και μερικά από αυτά είναι και δίψηφα, όπως και στην ελληνική, τα:   PH(ph) = F(f) = φ, TH(th) = δ/θ, CH(ch) = Η(h) = χ, AE(ae) = Ε(ε) = ε, Μ(m) = MM(mm),… 

Το γράμμα H(h) προφέρεται όπως το ελληνικό Χ(χ), hora = ώρα, όμως ταυτόχρονα μ’ αυτό σχηματίζουμε και μερικά δίψηφα γράμματα, όπως τα: PH(ph), TH(th), DH(dh) =  F(f) ή Φ(φ), Θ(θ), Δ(δ).

3. Υπάρχουν και μερικά ομόφωνα γράμματα, όπως και στην ελληνική, τα:   Ε(e) = AE(ae),   Ι(ι) = Υ(y) = OE(oe),  PH(ph) = F(f), C(c) = K(k), CΗ = H(h) με τα οποία υποδεικνύεται υποτυπωδώς η ετυμολογία ή η καταγωγή κάποιων λέξεων. Για παράδειγμα:

Με το δίψηφο γράμμα ΑΕ(ae) γράφεται η κατάληξη του πληθυντικού των πρωτοκλίτων και με ε οι άλλες περιπτώσεις: nauta – nautae,…

Mε τα δίψηφα γράμματα CΗ(ch), Ph(ph) γράφονται οι λέξεις με ελληνική καταγωγή: Chios = Χίος, Chist,  philosophia, mathematica, θέμα > thema… και με H(h), F(f) των λατινικών : habeo, homo, futura, fumo, fonto..

Με τα διπλά όμοια γράμματα MM(mm), NN(nn), LL(ll), RR(rr), SS(ss) = μμ, νν, λλ, ρρ, σς, CC(cc), TT(tt), PP(pp), BB(bb) = κκ, ττ, ππ, ββ υποδεικνύονται τα φθογγικά πάθη των συμφώνων που συμβαίνουν στις λέξεις κατά την παραγωγή και σύνθεση, όπως στην ελληνική. Κανόνες:  n + n,r,l,m = nn,rr,ll,mm:  in-rideo > irrideo, con-mitto > committo, con-loquor > colloquor…. n + p,b  = mp, mb:  in-piuς > impius, in-port  > importer…b + c = cc: ab-cedo > accedo,…

Με  τα γράμματα B(b), D(d), G(g)  γράφονται οι απλές λέξεις και με τα MP(mp), NT(nt), NC(nc) οι σύνθετες, (έτσι διακρίνονται οι σύνθετες), π.χ.: bucca & compare, dominus & contract, gario & concinno..

4. Τα γράμματα προφέρονται όπως ακριβώς και τα ελληνικά,  π.χ.:  A(a), E(e), Υ(y), K(k), L(l)… = Α(α), Ε(ε), Y(υ), Κ(κ)…   Τα γράμματα που δεν υπάρχουν στο ελληνικό αλφάβητο είναι τα εξής:

α) Τα Β(b), D(d), G(g) = ελληνικά (εκεί γράφονται δίψηφα) μπ, ντ, γκ: barba («μπάρμπα»), dominus (“ντόμινους”), genu (“γκένου”).

Τα γράμματα Β Γ Δ  των ελληνικών λέξεων γράφονται στη λατινική με τα Β G D  επειδή μοιάζουν, όμως αυτά στη λατινική προφέρονται όχι β, γ, δ αλλά: μπ, γκ, ντ, τζ: συλλαβή > syllaba (προφορά «σίλαμπα»),  δάκτυλος > dactylus,(προφορά «ντάκτυλuς») δέμα > dema («ντέμα»), βήτα > beta («μπέτα»), γραμματική > grammatica («γκραμάτικα»), δράμα > drama…..  Το σωστό είναι να γράφονται με τα: V, GH, DH.

β) Το γράμμα U(u) = ελληνικά (εκεί γράφεται δίψηφα) ΟΥ(ου): Europa = «εουρόπα»

5. Μερικά γράμματα έχουν ιδιαιτερότητες, π.χ.:

Το γράμμα Ζ(z)   προφέρεται  όπως το ελληνικό Ζ(ζ), όμως ανάμεσα σε δυο φωνήεντα προφέρεται και τζ/τσ: maza (“ματζα») = μάζα, 3ephyrus = ζέφυρος.

Το γράμμα Σ(s) προφέρεται όπως το ελληνικό Σ(σ,ς): dominus, super…, όμως ανάμεσα σε δυο φωνήεντα προφέρεται και ως ζ: rosa («ρόζα»), asinus («αζίνους»), όπως και το ti- ως τς: latium – Latio («λάτιουμ & λάτσιο»).

Το γράμμα C(c) προφέρεται όπως το ελληνικό Κ(κ), όμως προ των ae, oe, eu προφέρεται και ως τς: cecidi, cycinus, caedo

6. Tα ΑΕ(ae), OE(oe) είναι ίδια με τα ελληνικά ΑΙ(αι), Οι(οι), δηλαδή πότε είναι δίφθογγοι (= δυο φθόγγοι) και πότε δίψηφα γράμματα (ένας φθόγγος).

Στην ελληνική αυτά ξεχωρίζουν με τα διαλυτικά, βλέπε αϊ & αι, οϊ & οι. Στη λατινική, όμως, δεν υπάρχουν τα διαλυτικά και έτσι εκεί δεν ξεχωρίζουν πότε είναι δίφθογγος και πότε δίψηφο γράμμα, πρβλ: Aeneas (“ενέας = Αινέας») & aer (“αερ = αήρ”), aeneus (“αένεους = χαλκούς”), Foenix = Φοίνιξ, Βοeotia = Βοιωτία & coerrceo (“κοέργκεο”).

7. Tα AU(au), EU(eu) προφέρονται «αου, εου»: nauta, laudo και μερικά από αυτά προέρχονται από τα ελληνικά αυ, ευ: Ευρώπη > Europa («εουρόπα»), Λευκάς > Leucas («λεουκάς»), ο λόγος που πολλοί τα λένε  και δίφθογγους.

8. Με το γράμμα «γιώτ» J(j) γράφεται κανονικά ο φθόγγος γ και με το γράμμα «γκε» G(g) γράφεται το σύμπλεγμα γκ. Ωστόσο αυτό πολλές φορές δεν τηρείται και J(j) = «γι/γκι»: Jupiter = “γκιούπιτερ ή γιούπιτερ”, judico “γ(κ)ιούδικο”, Jordanes = “γιορδάνες ή γκιορδάνες = Ιορδάνης… και Gu(gu)  = γκβ/γκ:  lingua (“λίνγκβα”), arguo (“αργκουο”)

9. Το σύμπλεγμα qu προφέρεται κβ: Quies (“κβίες” = ησυχία ), aqua («άκουα»= νερό)

10. Οι λέξεις από την ελληνική γλώσσα και γραφή κρατούν την ελληνική ορθογραφία:  ελληνικά: μύθος,  πυραμίς,  γράμμα, Γραικία, Φοίνιξ… = λατινικά: mythus, pyramis, gramma, Graecia, Phoenix…,

 

 

ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ : Συγκεντρωτικός Πίνακας Ουσιαστικών

Α ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

Με αστερίσκο τα ουσιαστικά κλίνονται μόνο στον ενικό αριθμό (singularia tantum), ενώ τα υπογραμμισμένα κλίνονται μόνο στον πληθυντικό αριθμό (pluralia tantum).

ΑΡΣΕΝΙΚΑ

Aeneas, -ae* (= ο Αινείας / 2,10)

Anchises, -ae* (= ο Αγχίσης / 2)

Belgae, – arum (= οι Βέλγοι, η χώρα των Βέλγων / 7)

Caligula, -ae* ( = ο Καλιγούλας / 20)

Catilina, -ae* (= ο Κατιλίνας /19)

incola, -ae (= κάτοικος /1,3)

poeta, -ae (= ποιητής /1,5)

Trebia, -ae* (= ο ποταμός Τρεβίας /11)

ΘΗΛΥΚΑ

Aethiopia, -ae* (= η Αιθιοπία / 3)

Africa, -ae* (= η Αφρική / 2,11)

agriculture, -ae (= γεωργία /15)

Alba, -ae Longa, -ae* (= η Άλβα Λόγγα /10)

Alia, -ae* (= ο ποταμό Αλίας /II)

arnica, -ae (= φίλη /1)

amicitia, -ae (- φιλία, συμμαχία / 4)

Andromeda, -ae* (= η Ανδρομέδα/3)

Athenae, -arum (= η Αθήνα /14)

audacia, -ae* (= τόλμη / 4)

avaritia,-ae* (= πλεονεξία, απληστία/4)

belua, -ae (= άγριο ζώο, κήτος / 3)

Campania, -ae* (= η Κομπανία / 5)

Cannae, -arum (= οι Κάννες/11)

Cassiope, -es* (= η Κασσιόπη / 3)

cauda, -ae (= ουρά /18)

causa, -ae (= αιτία /17)

cera, -ae (= κερί/ 8)

clava, -ae (= ρόπαλο /18)

Concordia, -ae* (= ομόνοια/4)

copia, -ae (= αφθονία /11)

cura, -ae (= έγνοια, φροντίδα /1)

diaeta, -ae (= θερινή κατοικία / 20)

Diana, -ae* (= η Άρτεμη / 8)

epistula, -ae (= επιστολή /1)

femina, -ae (= γυναίκα / 9)

fiducia, -ae (= εμπιστοσύνη, αυτοπεποίθηση /13)

filia, -ae (= θυγατέρα / 3,12)

filiola, -ae (= κορούλα /12)

forma, -ae (= σχήμα, ομορφιά / 3)

fortuna, -ae (= τύχη /1)

fuga, -ae (= φυγή /16)

Gallia, -ae* (= η Γαλατία /11)

gloria, -ae (= δόξα/5)

hasta, -ae (= δόρυ / 3)

Hispania, -ae* ( = η Ισπανία /11,18)

hostia, -ae (= σφάγιο για θυσία / 3)

Ilia, -ae* (= η Ρέα, η Ιλία /10)

injuria, -ae (= αδικία, προσβολή /1, 9Α)

inopia, -ae (= έλλειψη / 7)

insidiae, -arum (= ενέδρα, δόλος, τέχνασμα/2,11)

Italia, -ae* ( = η Ιταλία / 2,5Π, 10,11)

iustitia, -ae* (= δικαιοσύνη / 4)

lacrima, -ae (= δάκρυ / 9,17)

Lucretia, -ae* (= η Λουκρητία/9)

luna, -ae* (= σελήνη /13)

lupa, -ae (= λύκαινα/10)

Minerva, -ae* (= η Αθηνά / 8)

miseria, -ae (= δυστυχία /1)

ora, -ae (= ακτή / 3)

patria, -ae (= πατρίδα / 2,4)

Persa, -ae* (= ο Πέρσης /12)

Perses, -ae* (= ο Περσέας, ο βασιλιάς της Μακεδονίας /12)

porta, -ae (= πόρτα /10)

pudicitia, -ae* (= αιδημοσύνη, τιμή, αγνότητα 19)

puella, -ae (= κορίτσι, κοπέλα/3,12)

pugna, -ae (= μάχη /13,19)

querela, -ae (= παράπονο, διαμαρτυρία /1)

reglna, -ae (= βασίλισσα / 2)

Roma, -ae* (= η Ρώμη /1,18)

sapientia, -ae* (= σοφία, φρόνηση / 4) silva, -ae (= δάσος / 8)

spelunca, -ae (= σπηλιά /18)

turba, -ae (= πλήθος /20)

Stella, -ae (= αστέρι /13)

via, -ae(= δρόμος/18)

terra, -ae (= γη /1)

victoria, -ae (= νίκη /11)

Tertia, -ae* (= Τερτία/12)

Zama, -ae* (= η Ζάμα/11)

Troia, -ae* (= Τροία/2)

Παρατηρήσεις

1. Το ουσιαστικό incola, -ae είναι αρσενικού και θηλυκού γένους.

2. Το ουσιαστικό copia, -ae είναι ετερόσημο (copia, -ae = αφθονία / copiae, -arum = στρατιωτικές δυνάμεις).

3. Το ουσιαστικό cera, -ae (= κερί) στον πληθυντικό σημαίνει ό,τι και το pugillares, -ium (= πλάκες αλειμμένες με κερί).

4. To fortuna, -ae (= τύχη) στον πληθυντικό (fortunae, -arum) σημαίνει «αγαθά, περιουσία».

Β’ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

ΑΡΣΕΝΙΚΑ

adversarius, -ii (= αντίπαλος, εχθρός /13)

ager, agri (= αγρός / 5,11)

animus, -i (= ψυχή /5, 6,12,13,14)

annus, -i (= έτος / 4, 5,10,11, 20)

aper, apri (= κάπρος, αγριογούρουνο / 8)

Arverni, -orum (= Αρβέρνοι, έθνοςτης Γαλατίας /16)

Augustus, -i* ( = ο Αύγουστος /10)

Cacus, -i* (= ο Κάκος /18)

calceus, -i (= υπόδημα, μποτίνι / 3)

caseus, -i (= τυρί /15)

Cassius, -ii/-i* (= ο Κάσσιος /14)

catellus, -i (= σκυλάκι /12)

Cepheus, -i και -eos* (= ο Κηφέας / 3)

Claudius, -ii/-i* (= ο Κλαύδιος / 20)

Cornelius, -ii/-i / Tacitus, -i* (= ο Κορνήλιος Τάκιτος / 8)

culter, cultri (= μαχαίρι/9)

deus, -i(= θεός/3,4)

dolus, -i (= δόλος/2)

elephantus, -i (= ελέφαντας /11)

equus, -i (= άλογο /15)

Fabius, -ii/-i Maximus, -i* (= ο Φάβιος Μάξιμος /11)

Falernus, -i* (ager) (= ο Φαλερνός αγρός, περιοχή της Καμπάνιας /II)

filius, -ίί/-ί(=γιος/2,9,10)

fluvius, —ii/—ί (= ποτάμι /18)

Gaius, -ii/-i Antonius, —ii/—i* (= ο Γάιος Αντώνιος /19)

Gaius, —ii/—i Plinius, -ii/-i* (= ο Γάιος Πλίνιος / 8)

Gaius, -ii/-i Sallustius, -ii/-i* (= ο Γάιος Σαλλούστιος /19)

Gallus, -i (= ο Γαλάτης /17)

gladius, -ii/-i (= ξίφος /16)

Graecus, -i ( = ο Έλληνας / 2)

lulus, -i* (= ο’Ιουλος/10)

Iunius, -ii/-i Brutus, -i* ( = ο Ιούνιος Βρούτος / 9,10)

Lucius, -ii/-i Aemilius, -ii/-i Paulus, -i* (= ο Λεύκιος Αιμίλιος Παύλος /12,13)

Lucius, — ii/—ί Sergius, -ii/-i Catallna, -ae* (= ο Λεύκιος Σέργιος Καταλίνας /19)

legatus, -i (= διοικητής λεγεώνας, ύπαρχος, πρέσβης, απεσταλμένος / 7,13,16)

liber, libri(= βιβλίο/5)

locus, -i (= τόπος / loca, -orum = τόποι, loci, -orum = χωρία βιβλίου / 5,15)

magister, γεν. magistri (= δάσκαλος / 5)

maritus, -i (= ο σύζυγος / 9)

Marcus, -i Antonius, -ii/-i* (= ο Μάρκος Αντώνιος /14)

Marcus, -i Tullius, -ii/-i* (= ο Μάρκος Τύλλιος /19)

minister, γεν. ministri (= θεράποντος, υπηρέτης / 6)

modus, -i (= τρόπος / 9,13)

mortuus, -i (= νεκρός /14)

natus, -i (= γιος / 2)

Neptunus, -i* (= ο Ποσειδώνας / 3)

Nervii, -orum (= οι Νέρβιοι, η χώρα των Νερβίων / 7)

numerus, -i (= αριθμός /16)

Octavianus, -i* (= ο Οκταβιανός /14)

Orcus, -i* (= ο Πλούτωνας /14)

Ovidius, -ii/-i* (= ο Οβίδιος /1)

Perseus, -i και -eos* (= ο Περσέας, ο μυθικός ήρωας / 3)

pontus, -i (= θάλασσα / 2)

populus, -i (= λαός/9,10,11)

Publius, -ii/-i* (= ο Πόπλιος /ll)

puer, pueri (= παιδί/5)

Remus, -i* (= ο Ρώμος /10)

Romanus, -i (= ο Ρωμαίος / 4,10,11)

Romulus, -i* (= ο Ρωμύλος /10,18)

scopulus, -i (= βράχος / 3)

Sedulius, —ii/—i* (= ο Σεδούλιος /11)

servus, -i (= δούλος, υπηρέτης / 6,14)

Sextus, -i Tarquinius, -ii/-i* (= ο Σέξτος Ταρκύνιος / 9)

Silius, -ii/-i Italicus, -i* (= ο Σίλιος Ιταλικός / 5)

socius, -ii (= σύντροφος / 2,19)

somnus, -i (= ύπνος /14,18)

stilus, -i (= γραφίδα / 8)

Sulpicius, -ii/-i Gallus, -i* (= ο Σουλπίκιος Γάλλος /13)

Tarquinius, -ii/-i Collatlnus, -i* (= ο Ταρκύ¬νιος Κολλατίνος / 9)

Tarquinius, -ii/-i Superbus, -i* (= ο Ταρκύ¬νιος ο Υπερήφανος / 9)

Ticmus, -i* (= ο Τίκινος ποταμός /11) Trasumenus, -i* (= η λίμνη Τρασιμένη /11)

triumphus, -i (= θρίαμβος /12)

ventus, -i (= άνεμος / 2)

Vergilius, -ii/-i* (= ο Βεργίλιος/5) vesper, γεν. vesperi (= εσπέρα, βράδυ /12)

vir, γεν. viri (= άνδρας / 5, 6,19)

ΟΥΔΕΤΕΡΑ

arma, -orum (= όπλα /16)

bellum, -i (= πόλεμος / 4, 5, 10, 11, 12, 13, 14,15)

beneficium, -ii/-i (= ευεργεσία/4) caelum, -i (= ουρανός /10,13)

castra, -orum (= στρατόπεδο / 7,16, 20)

consilium, -ii/-i (= σκέψη, σχέδιο / 6) delictum, -i (= έγκλημα / 9)

dictum, -i (= λόγος /12)

ephippium, -ii/-i (= εφίππιο, σέλα / 15) frumentum, -i (= δημητριακά, σιτάρι/7) fundamentum, -i (= θεμέλιο / 6) Hermaeum, -i* (= το Ερμαιο / 20) hiberna, -orum (= χειμερινό στρατόπεδο / 7)

imperium, -ii/-i (= εξουσία / 9,10,20) ingenium, -ii/-i (= πνεύμα / 4, 5,19) incitamentum, -i (= ερέθισμα / 8) Lavinium, -ii/-i* (= το Λαβίνιο /10) monstrum, -i (= θέαμα παράξενο και

φοβερό /13)

monumentum, -i (= μνημείο, τάφος / 5) oraculum, -i (= μαντείο / 3)

osculum, -i (= φιλί /12)

periculum, -i (= κίνδυνος / 4,17)

pilum, -i (= ακόντιο /16)

proelium, —ii/—i (= μάχη /15,19) regnum, -i (= βασίλειο /10)

Saguntum, -i* (= το Σάγουντο/11) signum, -i (= σημαία/16) solarium, -ii/-i (= λιακωτό / 20)

somnium, -ii/-i (= όνειρο /14)

studium, -ii/-i (= σπουδή, ασχολία /15) supplicium, -ii/-i (= τιμωρία/4,14) tabernaculum, -i (= σκηνή /17) templum, -i (= ναός / 5)

ergum, -i (= πλάτη, νώτα /16) testamentum, -i (= διαθήκη /17)

velum, -i (= παραπέτασμα, κουρτίνα / 20)

venabulum, -i (= κυνηγετική λόγχη / 8)

verbum, -i (= λόγος / 7)

vestigium, -ii/-i (= ίχνος, αποτύπωμα /18)

vinum, -i (= κρασί /15)

Παρατηρήσεις

1. Το ουσιαστικό elephantus, -i (= ελέφαντας) κλίνεται και σύμφωνα με τη γ’ κλίση (elephas, -antis).

2. Το ουσιαστικό locus, -i (= τόπος) είναι ετερογενές, δηλ. στον πληθυντικό κλίνεται και ως αρσενικό (loci, -orum = τα χωρία του βιβλίου) και ως ουδέτερο (loca, -orum = τόποι).

3. Το ουσιαστικό supplicium, -ii/-i (= τιμωρία) είναι ετερόσημο, δηλ. στον πληθυντικό supplicia, -orum σημαίνει «ικεσία, λατρεία, προσευχές».

Γ’ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

ΑΡΣΕΝΙΚΑ

bos, bovis (= βόδι/18)

Caesar, -ris* (= ο Καίσαρας / 7,10,16)

career, -ris (= φυλακή /19)

Carthaginiensis, -is (= ο Καρχηδόνιος /11)

Cicero, -onis* (= ο Κικέρωνας /19)

collis, -lis (= λόφος / 7)

commilito, -onis (= συστρατιώτης,

σύντροφος / 20)

consul, -is (= ύπατος / 9,12,19)

dolor, -oris (= πόνος / 9)

dux, -cis (= αρχηγός, στρατηγός /11,16) eques, γεν. equitis (= ιππέας /16) familiaris, -is (= φίλος, γνωστός /17) finis, γεν. finis (= τέλος /10)

fons, γεν. fontis (= πηγή / 6)

Geryon, γεν. Geryonis* (= ο Γηρυόνης /18)

grex, γεν. gregis (= κοπάδι /18) Hannibal, -lis* (= ο Αννίβας /ll) Hercules, -lis (& Herculi)* (= ο Ηρακλής /18)

homo, -inis (= άνθρωπος /14,15)

hostis, -is (= εχθρός / 7,16)

imperator, -oris (= στρατηγός, αυτοκράτορας /13, 20)

insidiator, -oris (= συνωμότης,

δολοφόνος / 20)

interpres, -etis (= ερμηνευτής/6) iudex, γεν. iudicis (= δικαστής / 6) Lemovlces, -um (= οι Λεμόβικες, έθνος της Γαλατίας /16)

mercator, -oris (= έμπορος /15,17) miles, -itis (= στρατιώτης / 7,13,19,20) mons, γεν. montis (= βουνό / 6Π, 8) mos, γεν. mods (= συνήθεια, έθιμο /10) pastor, -oris (= βοσκός /18)

pater, -tris (= πατέρας / 9,12)

pes, γεν. pedis (= πόδι /15,20) princeps, -ipis (= ηγεμόνας /16) pudor, -oris (= ντροπή /17)

pugillares, -ium (= πλάκες αλειμμένες με κερί / 8)

rex, -gis (= βασιλιάς / 9)

rumor, -oris (= φήμη, νέα / 20)

Scipio, -onis* (= ο Σκιπίωνας /11) speculator, -oris (= ανιχνευτής, κατάσκοπος / 7)

terror, -oris (= τρόμος /13,14)

Tiberis, -is* (= ο Τίβερης /18)

timor, -oris (= φόβος /14,17) Vercingetorix, -gis* (=ο Βερκιγγετόριγας /16)

ΘΗΛΥΚΑ

aequitas, -atis* (= ισότητα, δικαιοσύνη / 6)

aetas, -atis (= ηλικία / 20)

Alpes, – (και συνήθως Alpes, -ium) (= οι

Αλπεις /11)

ars, γεν. artis (= τεχνη / 6Π, 13) caedes, -is (= σφαγή / 7,16, 20)

caro, γεν. carnis (= κρέας /15)

civitas, -atis (= πολιτεία / 6,15,16) clades, -is (= καταστροφή, συντριβή /ll) cogitatio, -onis (= σκέψη, λογισμός/ 8) cohors, -rtis (= κοόρτη /16) Dido, -onis* (= η Διδώ / 2)

foris, -is (και συνήθως fores, -ium)

(= πόρτα/20)

gens, γεν. gentis (= λαός, έθνος /11) legio, -onis (= λεγεώνα / 7)

lex, -gis (= νόμος/6)

libertas, -atis (= ελευθερία / 6) magnitudo, -inis (= μέγεθος /14,17) mens, γεν. mentis (= νους / 6) Neapolis, -is* (= η Νεάπολη / 5)

nex, -cis (= θάνατος /15)

nox, γεν. noctis (= νύχτα /13)

pars, γεν. partis (= μέρος /18)

pellis, -is (= δέρμα /15)

potestas, -atis (= δύναμη, εξουσία /15)

ratio, -onis (= φύση, λογική /13)

salus, -utis (= σωτηρία, υγεία, ευημερία / 8)

solitudo, -inis (= ερημιά / 8)

urbs, γεν. urbis (= πόλη /18)

uxor, -oris (= η σύζυγος / 9)

venatio, -onis (= κυνήγι / 8)

virtus, -utis (= ανδρεία /17)

vis (= δύναμη, βία / 7,11,18)

vox, γεν. vocis (= διάδοση, φωνή /17)

ΟΥΔΕΤΕΡΑ

caput, capitis (= κεφάλι, θανατική ποινή /14)

corpus, γεν. corporis (= σώμα / 4, 6,17) flumen, γεν. fluminis (= ποτάμι /15) genus, generis (= γένος, καταγωγή / 6Π, 19)

lac, γεν. lactis (= γάλα /15)

moenia, γεν. moenium (= τείχη /10) nomen, γεν. nominis (= όνομα /10,12,14) omen, γεν. ominis (= οιωνός /12)

rete, γεν. retis (= δίχτυ / 8)

vulnus, γεν. vulneris (= τραύμα / 9)

Παρατηρήσεις

1. Τα ουσιαστικά finis, -is (= τέλος), mos, γεν. moris (= συνήθεια, έθιμο), pater, -tris (= πατέρας) και pars, -rtis (= μέρος) είναι ετερόσημα. Αλλάζουν σημασία στο πληθυντικό αριθμό, δηλ. fines, -ium (= όριο, σύνορο), mores, -um (= ήθη, θεσμοί), patres, -um (= οι συγκλητικοί, οι πατρίκιοι) και partes, -ium (= η πολιτική παράταξη)

2. Τα ουσιαστικά homo, -inis (= άνθρωπος), dux, -cis (= αρχηγός), bos, γεν. bovis (= βόδι), interpres, -etis (= ερμηνευτής) και hostis, -is (= εχθρός) είναι αρσενικού και θηλυκού γένους.

3. Τα ουσιαστικά foris, -is (= πόρτα) και Alpis, -is (= οι Άλπεις) χρησιμοποιούνται συνήθως στον πληθυντικό αριθμό: fores, -ium και Alpes, -ium.

 

Δ’ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

ΑΡΣΕΝΙΚΑ

metus, -us (= φόβος /13)

motus, -us (= κίνηση /13)

mugltus, -us (= μουγκρητό /18)

status, -us (= στάση /13)

usus, -us (= χρήση /15)

vultus, -us (= πρόσωπο /17)

ΘΗΛΥΚΑ

aditus, -us (= προσέγγιση /13)

casus, -us (= τυχαίο απροσδόκητο γεγονός ή περιστατικό / 20)

complexus, -us (= αγκάλιασμα, αγκαλιά /12)

equitatus, -us (= ιππικό /16)

exercitus, -us (= στρατός /13,14,17,19)

magistratus, -us (= οι αρχές, οι άρχοντες / 6, 15)

domus, -us (= σπίτι / 4,12)

 

Ε’ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

ΑΡΣΕΝΙΚΑ

facies, -ei (= πρόσωπο /14)

fides, -ei* (= πίστη /14)

res, rei (= πράγμα /14,15,16,17,19)

species, -ei (= θέαμα, μορφή /14)

spes, -ei (= ελπίδα /12)

dies, -ei (= ημέρα /14,16, 20)

ΘΗΛΥΚΑ

effigies, -ei (= εικόνα, μορφή, «είδωλο» /14)

Παρατήρηση

Το ουσιαστικό fides, -ei (= πίστη) κλίνεται μόνο στον ενικό αριθμό (singulare tantum).

 

ΤΡΙΤΟΚΛΙΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ

·         ΜΟΝΟΚΑΤΑΛΗΚΤΑ

ferox, -oris (= άγριος / 8,10)

iners, -rtis (= νωθρός, άπραγος, μαλθακός /15)

ingens, -ntis (= πελώριος, φοβερός /10,14,17)

·         ΔIΚΑΤΑΛΗΚΤΑ

Cannensis – Cannensis – Cannense (= ο των Καννών /11)

Carthaginiensis – Carthaginiensis – Carthaginiense (= Καρχηδονιακός /11)

communis – communis – commune (= κοινός /17)

illustris – illustris – illustre (= λαμπρός, ένδοξος /13)

incredibilis – incredibilis – incredibile (= απίστευτος /17)

llberalis – Hberalis – llberale (= αυτός που ταιριάζει σε ελεύθερο άνθρωπο, ελευθέριος /13)

militaris – militaris – militare (= στρατιωτικός /15,16,17)

mirabilis – mirabilis – mirabile (= θαυμαστός, παράδοξος, περίεργος / 20)

nobilis – nobilis – nobile (= ευγενής, αριστοκρατικός /19)

omnis – omnis – omne (= όλος, ο καθένας / 6,7,11,15)

Parmensis – Parmensis – Parmense (= από την Πάρμα /14)

similis – similis – simile (= όμοιος /14)

tristis – tristis – triste (= λυπημένος, θλιμμένος /12, 20)

turpis – turpis – turpe (= αισχρός /15)

·         ΤΡΙΚΑΤΑΛΗΚΤΑ_

alacer – alacris – alacre (= ζωηρός, πρόθυμος /13)

equester – equestris – equestre (= ιππικός /15)

Πηγή: http://laventer.blogspot.com/