Φύλλο Εργασίας στη Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Γυμνασίου

Η ελληνική φύση

Εισδύοντας εντός μας η ελληνική φύση γίνεται ένα στοιχείο της ψυχής μας. Γίνεται νόμος της ψυχής μας. Η ελληνική φύση είναι ελληνικός νόμος· ο βασικός νόμος της ελληνικής ψυχής. Από αυτό το νόμο προκύπτει το βασικό νόημα και κάθε ελληνικής ψυχής, γενικά της ελληνικής ζωής, το μέτρο· το μέτρο στα φυσικά μεγέθη, στις φυσικές δυνάμεις και στις ψυχικές εντάσεις. Πραγματικά περικλείει η ελληνική φύση, όταν τη στοχαστείς βαθιά, και μια τραγική όψη. Έχει μια τραγικότητα η φωτεινότητα της. Αυτή δίνει βάθος στο φως της. Αυτό αναδείχνει το φως της….

Τραγική όψη έχει η ελληνική φύση, αλλά ποτέ απάνθρωπη. Είναι μια τραγικότητα που δεν σε απομακρύνει, που δε κάνει τη φύση να σου αντιστέκεται εχθρικά. Η τραγικότητά της είναι η ίδια η τραγικότητα της ζωής του ανθρώπου.

Τα γενικά αυτά γνωρίσματα τα αναγνωρίζεις διάσπαρτα παντού, όσο περιδιαβάζεις τον ελληνικό χώρο και όσο και αν έχει ο χώρος αυτός ποικίλες όψεις. Γιατί η Ελλάδα κάθε πενήντα μίλια είναι ένας άλλος κόσμος. Άλλες γραμμές βουνών, άλλα χρώματα, άλλη σύσταση της γης, άλλη πανίδα, άλλη ψυχή. Και ενώ αποτελείται από ένα πλήθος μικρόκοσμων, είναι και μια αδιαίρετη και ομοούσια ενότητα, από όλους τους άλλους φυσικούς κόσμους ριζικά διαφορετική· ενιαία στην ποικιλία της. Και τούτη η ποικιλία πληθαίνει ακόμα περισσότερο, όταν σκεφτεί κανείς ότι η ελληνική φύση δεν είναι μόνο από γη, αλλά και από θάλασσα, ότι τα δύο αυτά στοιχεία είναι μέσα της σφιχτοδεμένα, έτσι που ορίζοντας ελληνικός δύσκολα νοείται χωρίς καμιά γαλάζια χαραμάδα θάλασσας, χωρίς ένα νησί, χωρίς ένα βράχο στημένο ενάντια στα κύματα, χωρίς κάποιο κόρφο γης που να αγκαλιάζει το πέλαγος. Η ελληνική φύση είναι γη και θάλασσα, διότι είναι προπαντός αυτό που ενώνει τα δύο αυτά στοιχεία: ουρανός.

Κωνσταντίνος Τσάτσος

«Πριν από το ξεκίνημα»

Ασκήσεις Εμπέδωσης

1) Να εντοπίσετε τη δομή της 1^ης και 3^ης παραγράφου (Θ.Π, σχόλια-λεπτομέρειες, κατακλείδα).

2) Να διακρίνετε τους τρόπους ανάπτυξης της τρίτης παραγράφου.

3) Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της ελληνικής φύσης; Η απάντησή σας να δοθεί με βάση το κείμενο σε μια παράγραφο(10-12 γραμμών) με Θ.Π, σχόλια και κατακλείδα:

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...............................................................................................................................................................................................................................................................................……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4) Να γράψετε τα συνώνυμα και τα αντώνυμα των ακόλουθων λέξεων του κειμένου:

	Συνώνυμα		Αντώνυμα
βασικός		φυσικά
προκύπτει		τραγική
εντάσεις		φωτεινότητα
περικλείει		απάνθρωπη
ποικίλες		απομακρύνει
πληθαίνει		αναγνωρίζεις
προπαντός		φυσικούς

5) «Γιατί η Ελλάδα κάθε πενήντα μίλια είναι ένας άλλος κόσμος … ριζικά διαφορετική.» Να διακρίνετε το απόσπασμα σε προτάσεις κύριες και δευτερεύουσες και να δηλώσετε το είδος της σύνδεσης των προτάσεων μεταξύ τους (Παρατακτική, Υποτακτική, Ασύνδετο).