Τα 5 διαφορετικά μοντέλα πειθαρχίας στην τάξη

Το νέο-Μπηχεβιοριστικό (Skinnerian Model) μοντέλο της πειθαρχίας

• Η συμπεριφορά διαμορφώνεται από τις συνέπειες που προκαλεί.

• Η συμπεριφορά εμπεδώνεται εάν ακολουθείται αμέσως από ενδυνάμωση. Η ανεπιθύμητη συμπεριφορά εξασθενεί ( ξεχνιέται) όταν δεν ενδυναμώνεται ή όταν ακολουθείται από τιμωρία.

• Τα καλύτερα αποτελέσματα επιτυγχάνονται στα πρώτα στάδια (μικρές ηλικίες) όταν η ενδυνάμωση /αποδυνάμωση γίνεται αμέσως μετά την εμφάνιση της κάθε πράξης και κάθε φορά που αυτή συμβαίνει.

• Η επιθυμητή συμπεριφορά μπορεί να παραμείνει χωρίς να πρέπει να γίνονται επαναλήψεις σε τακτά χρονικά διαστήματα. Ως ενδυνάμωση μπορεί να χρησιμοποιηθούν ποικίλα μέσα όπως λεκτική, εξωλεκτική επιβράβευση, παροχή προνομίων πχ πρόσβαση στο διαδίκτυο, η βαθμολογία στα μαθήματα, η ένταξη σε ομάδα με προνόμια πχ χρήση αθλητικών εγκαταστάσεων, βιβλιοθήκης, κλπ .

Το μοντέλο πειθαρχίας του Kounin

(Μαζί τους (withitness), σε εγρήγορση, διαχείριση των ομάδων)

• Το φαινόμενο του κυματισμού. Όταν διορθώνεις τη συμπεριφορά ενός μαθητή, η διαταραχή ως κύμα διαδίδεται και αγγίζει και τους υπόλοιπους. Πιθανόν να τους διορθώσει και αυτούς.

• Ο δάσκαλος πρέπει να είναι «μέσα στα πράγματα της τάξης» για να ξέρει τι συμβαίνει σε αυτήν όταν εκδηλώνονται οι ανεπιθύμητες συμπεριφορές.

• Ομαλή μετάβαση μεταξύ των δραστηριοτήτων διδασκαλίας πχ έντασης-χαλάρωσης καθοδήγησης-ελέγχου, κλπ. Έτσι διατηρείται κλίμα σταθερότητας και συνέχειας που διευκολύνει τον χειρισμό της τάξης.

• Εγρήγορση για την ποικιλομορφία των μαθητών και οργάνωση τους σε ετερόκλητες ομάδες. Οι ανεπιθύμητες συμπεριφορές δεν βγαίνουν έξω από την ομάδα για να απασχολήσουν όλη την τάξη. Οι συμμαθητές ως καθοδηγητές ελεγκτές, διορθωτές των συνεργατών τους.

•Εγρήγορση για τις δυσκολίες που θα συναντήσουν για τα ενδιαφέροντά τους και τους στόχους τους. Η μονοτονία και η βαρεμάρα μπορεί να επάγουν την ζωντάνια της παραβατικότητας.

Το μοντέλο πειθαρχίας του Ginott

(Αντιμετωπίστε την κρίση με θετικά-υγιή μηνύματα)

• Η πειθαρχία κατακτείται βήμα-βήμα, λίγο-λίγο. Η αυτοπειθαρχία του δασκάλου είναι πρότυπο προς αντιγραφή. Γίνε το υπόδειγμα αυτού που θέλεις να γίνουν οι μαθητές σου.

• Χρησιμοποίηση θετικά–υγιή μηνύματα για να διορθώσεις την ανεπιθύμητη συμπεριφορά. ( πχ να αποφεύγεις μειωτικούς χαρακτηρισμούς, ύβρεις, κλπ). Να αναφέρεσαι και να χαρακτηρίζεις την πράξη και όχι την προσωπικότητα του δράση ή των δραστών. Μην κολλάς ετικέτες που δεν σβήνουν. Αυτές παγιώνουν την αρνητική συμπεριφορά. Ανάλογα επαίνεσε την πράξη και όχι τον μαθητή. Πιθανόν να στρέψεις εναντίον του τους άλλους.

• Χρησιμοποίησε γλώσσα και τρόπο ανάλογο με την κατάσταση για να επικοινωνήσεις με τον παραβάτη, να τον κατανοήσεις και όχι να τον απομονώσεις. Να εκφράσεις τα αισθήματα των παρισταμένων.

• Να προσκαλείς σε συνεργασία αντί να προσπαθείς να την επιβάλεις.

• Να αποφεύγεις το σαρκασμό και να μην κάνεις κακή χρήση της δύναμης του λόγου και της επιστημοσύνης σου.

• Να εκφράζεις τα συναισθήματα σου για την κατάσταση αλλά με θετικό-υγιές μήνυμα. Πχ. Το συμβάν με στεναχώρησε, με εξόργισε,…… Δεν είμαι αδιάφορος ούτε σας περιφρονώ, αλλά τέτοια … με κάνουν να νοιώθω άσχημα. Σας ζητώ να ανταποδίδετε το σεβασμό που σας δείχνω. Τόσες φορές έχετε δείξει ότι μπορείτε να το πετύχετε. ….

• Μη δέχεσαι απολογίες και συγνώμες που δεν είναι ειλικρινείς ούτε συνοδεύονται από διόρθωση της συμπεριφοράς.

• Η ανάπτυξη του αυτοσεβασμού και της πειθαρχίας είναι εφικτή και μειώνει την υποχρέωση του εκπαιδευτικού να διορθώνει διαρκώς τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές.

Το μοντέλο του Glasser

(Η καλή συμπεριφορά προέρχεται από καλές επιλογές )

Η πρόσφατη εργασία του Glasser αναδεικνύει τις συναντήσεις της τάξης ( κύκλος συζήτησης τάξης) ως μέσο ανάπτυξης και βελτίωσης της πειθαρχίας. Στη θεωρητική της βάση έχει τις ακόλουθες θέσεις. τους.

• Οι μαθητές είναι λογικά όντα που έχουν την ικανότητα να ελέγχουν τη συμπεριφορά τους

• Η ίδια η συμπεριφορά είναι επιλογή. Η συμπεριφορά σχετίζεται άμεσα με επιλογές όπως να μάθει, να αποκτήσει δεξιότητες, να κερδίσει την εύνοια ή προνόμια, κλπ.

• Αυτές οι επιλογές δεν προάγουν την απειθαρχία ή τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές Συνεπώς καλές επιλογές προάγουν την καλή συμπεριφορά.

• Μη δέχεστε δικαιολογίες για τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές. Ρωτήστε τους: Ποιες άλλες επιλογές είχες εκτός από αυτό που έκανε ; Γιατί διάλεξες αυτήν και όχι τις υπόλοιπες ; Τι επεδίωκες να κερδίσεις με αυτήν την επιλογή;

• Ευλογοφανείς και όχι απρόβλεπτες αντιδράσεις πρέπει να ακολουθούν τις καλές ή κακές ενέργειες των μαθητών.

Η θεωρία του Τhomas Gordon

• Οι πιθανές και οι αποδεκτές συμπεριφορές ως μέρος των πιθανών συμπεριφορών ενός μαθητή ή μιας τάξης. Ο δάσκαλος με βάση τους κανονισμούς και τις επιλογές του τις διακρίνει σε αποδεκτές, σε μη αποδεκτές και σε «μη αποδεκτές αλλά επιτρεπόμενες»

• Τα μηνύματα «Εγώ» και τα μηνύματα «Εσύ» στην επικοινωνία μεταξύ δασκάλου και μαθητών.

o Εσύ: Μάζεψε αυτά από το θρανίο σου, Σταμάτα να με ενοχλείς όταν κάνω μάθημα,…..

o Εγώ: Με ενοχλεί να έχετε πάνω στο θρανίο σας ανοιχτά βιβλία άσχετα με το μάθημα που κάνω, Δεν μπορώ να κάνω μάθημα όταν συνεχώς με διακόπτουν,….

• Τα μηνύματα των δασκάλων και τα υποδηλούμενα που αντιλαμβάνονται οι αποδέκτες των μηνυμάτων. (μερικά παραδείγματα)

Τα λεγόμενα του δασκάλου	Τα υποδηλούμενα που κατανοούν οι μαθητές
Εντολή, Διαταγή, Καθοδήγηση (Πάψε να μιλάς…Κάνε αυτό που σου είπα../ όπως το είπα )	Δεν με ενδιαφέρουν οι ανάγκες σου, τα συναισθήματά σου, εγώ διατάζω εδώ, εσύ δεν έχεις επιλογές, προβλέπονται τιμωρίες
Διδασκαλία, διάλεξη, λογικά επιχειρήματα.. (Αργότερα θα καταλάβεις τα λάθη σου αλλά θα είναι αργά.. Αν δεν .. Τότε θα….)	Δεν ξέρεις/ δεν μπορείς να σκεφτείς λογικά, δεν έχεις πλήρη εικόνα των πραγμάτων, δεν έχεις σωστή εικόνα του κόσμου λόγω της ηλικίας σου, των εμπειριών σου,…
Ερμηνεία συμπεριφοράς, διάγνωση (Σε μάθαμε πια. Αν δεν κάνεις μια ανοησία την ώρα, νοιώθεις ξεχασμένος, ανύπαρκτος..Το έχεις ανάγκη να .. Δεν μπορείς να αυτοσυγκρατηθείς παρά την ηλικία σου.. Έχεις πρόβλημα…)	Έχω τις γνώσεις και την πείρα για να καταλάβω τα βαθύτερα κίνητρά σου, να διαγνώσω το ψυχολογικό σου πρόβλημα και το λέω δημόσια όταν κρίνω ότι πρέπει να το πω….. Με βάση τη διάγνωσή μου σε  χαρακτηρίζω σε τιμωρώ….

schoolcosmos

Τεχνικές για την ανατροφοδότηση μαθητών

Ο πιο απλός τρόπος για να ανέβει η επίδοση των μαθητών είναι να αξιοποιήσει ο δάσκαλος τη διαμορφωτική αξιολόγηση. Αντί δηλαδή να διδάσκει και στο τέλος να βάζει ένα τεστ, είναι πολύ καλύτερο κάθε τόσο να σταματάει τη διδασκαλία και να ελέγχει τι έχουν καταλάβει οι μαθητές του. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί γρήγορα να βλέπει την αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας του και να προβαίνει σε αντίστοιχες βελτιώσεις και προσαρμογές.

Επιπλέον, η διαμορφωτική αξιολόγηση είναι χρήσιμη γιατί με βάση αυτή ενημερώνουμε το παιδί για την επίδοσή του. Σε αυτό το άρθρο υπάρχουν 5 συμβουλές για να είναι αποτελεσματικότερη η ανατροφοδότηση του μαθητή.

1. Πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο συγκεκριμένη. Συνήθως εμείς, οι εκπαιδευτικοί, αρκούμαστε σε ένα απλό «Μπράβο!» ή ένα «Πολύ ωραία!» τα οποία στην πράξη δεν εξηγούν τι ακριβώς έκανε καλά ο μαθητής. Πολύ καλύτερο είναι να λέμε: «Έχεις μάθει καλά τη σειρά των πράξεων γιατί πρόσεχες και ρωτούσες όποτε δεν καταλάβαινες κάτι. Αν κάνεις το ίδιο και στη συνέχεια θα γίνεις ακόμα καλύτερος». Το παράδειγμα μπορεί να μην είναι τέλειο, αλλά νομίζω ότι πιάσατε το νόημα.
2. 
   
3. Προφανώς, πρέπει να δίνεται όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Δεν κερδίζει κάτι με το να καθυστερούμε να τον ενημερώνουμε για τα θετικά του στοιχεία και τους τομείς που πρέπει να βελτιώσει.
4. 
   
5. Οφείλει να τους βοηθά να καταλαβαίνουν πόσο κοντά βρίσκονται στον συγκεκριμένο μαθησιακό στόχο που επιδιώκουν. Λ.χ., μπορούμε να πούμε σε έναν μαθητή ότι, όσον αφορά το γράψιμο, από τους 3 στόχους που έχουμε θέσει (ορθογραφία, παραγραφοποίηση, κειμενικούς δείκτες) έχει πετύχει τους 2 πρώτους και απομένει ο τελευταίος. Και πάλι δεν είναι τέλειο το παράδειγμα, αλλά νομίζω ότι μεταφέρει την ουσία.
6. 
   
7. Είναι σημαντικό η ανατροφοδότηση:
   • να μη δίνει την αίσθηση του ελέγχου·
   • να μη νιώθουν ότι τους παρακολουθούμε στενά·
   • να μη νιώθουν ότι ανταγωνίζονται τους συμμαθητές τους.
   • 
     
8. Πρέπει να συμμετέχουν και οι ίδιοι οι μαθητές στη συλλογή των δεδομένων και στην επεξεργασία τους. Ένας απλός τρόπος είναι να ξέρουν τις προηγούμενες επιδόσεις τους και να τις συγκρίνουν με την τωρινή, ώστε να βλέπουν τις αλλαγές.
9. 
   

imerologiodaskalou. - iPaideia.gr

Ημερολόγιο σχολείου. «Kι εγώ πάλι σαν μαθήτρια»: η ημέρα μιας καθηγήτριας (της Γιάννας Μπακάλη)

Η ώρα είναι περίπου 8 το πρωί. Διασχίζω το προαύλιο, προχωρώντας για το γραφείο. Παιδιά στην αυλή, άλλα όρθια, άλλα καθισμένα στο τοιχάκι της εισόδου περιμένουν τους φίλους και συμμαθητές τους να έρθουν, κάποιοι με σκυμμένο το κεφάλι διαβάζουν, αποκομμένοι από το πρωινό τοπίο του σχολείου. Κάποιο διαγώνισμα, σκέφτομαι. Στο γραφείο άλλοι τρέχουν να βγάλουν φωτοτυπίες, πρόσθετο υλικό για μελέτη ή τα διαγωνίσματα της πρώτης ώρας, κάποιοι σχολιάζουν την επικαιρότητα, αθλητική ή πολιτική, με ύφος ζωηρό.

Η πρωινή συγκέντρωση, προσευχή και ανακοινώσεις. Τα παιδιά με υπομονή ακούνε. Πρόσωπα άτονα, χέρια στις τσέπες, πλάτες φορτωμένες με βιβλία. Η πρώτη ώρα στην Τρίτη Λυκείου, Αρχαία Κατεύθυνσης. Πρόσωπα κουρασμένα από το διάβασμα, τους αδυσώπητους ρυθμούς στο κυνήγι της επιτυχίας, αγωνία, άγχος, κούραση, φόβος αν θα τα καταφέρουν, σημειώνουν, ρωτούν… Κάποιοι άλλοι, εκεί στη συνοικία των πίσω θρανίων, νιώθουν ότι έχουν χάσει «το τρένο» της εκπαιδευτικής επιτυχίας· το όνειρο των σπουδών χάθηκε γι’ αυτούς σε κάποιο σημείο της εκπαιδευτικής ζωής τους. Πιο αδιάφοροι, βαριούνται, αδημονούν να χτυπήσει το κουδούνι, νιώθουν πως ό, τι συμβαίνει δεν τους αφορά. Μόλις χτυπήσει, πετάγονται έξω. Κι όμως σε αυτά τα παιδιά, τους «αδιάφορους» μαθητές, κρύβονται δημιουργικά μυαλά, ευφυΐα, ευαισθησία και αγωνίες, που το εκπαιδευτικό σύστημα αγνοεί, καθώς μόνο η ακαδημαϊκή αριστεία μετράει. Αυτά τα παιδιά όμως είναι η αληθινή πρόκληση για τον δάσκαλο…

Την επόμενη ώρα, Γλώσσα στη Γ΄ Λυκείου. Στόχος διπλός για μένα: από τη μια οι Πανελλήνιες, και από την άλλη ένας διαρκής αγώνας για γλωσσική καλλιέργεια που δεν μια εξωτερική εικόνα επάρκειας και κοινωνικής καταξίωσης. Η γλώσσα είναι όργανο επιβολής, η εμβάθυνση σ’ αυτή οδηγεί σε αποκωδικοποίηση των κρυμμένων μηνυμάτων, τους λέω. Μέσα από τη γλώσσα πετυχαίνω στόχους, αλλά και αποκαλύπτω τους στόχους των άλλων, επιμένω. Ωστόσο, το είδωλο των Πανελληνίων στέκει τρομακτικό μπροστά τους, ακυρώνοντας κάθε άλλη προσέγγιση. Δεν το βάζω κάτω. Βασική παιδαγωγική αρχή: τίποτα δεν πάει χαμένο. Κάποια στιγμή θα τα ξανασκεφτούν όσα έχουν ακούσει.

Αργότερα, Αρχαία Ελληνικά στην Α΄ Λυκείου. Τάξη αδύναμη, παιδιά μεταναστών και φτωχών ελληνικών οικογενειών. Και η δυνατότητά μου να τους να κάνω επαναλήψεις, να καλύψω βασικά κενά περιορίζεται. Η τράπεζα θεμάτων κρέμεται πάνω από τα κεφάλια μας. Η ύλη πρέπει να βγει. Τι κι αν διαμαρτυρηθήκαμε, μέσω των συμβούλων μας, ότι η πίεση της ύλης ελαχιστοποιεί, αν όχι εξαφανίζει, τη δυνατότητα του δασκάλου να κάνει το μάθημα που ανταποκρίνεται στις δυνατότητες της τάξης του, στοχεύοντας σε μια σταδιακή ανάπτυξη του επιπέδου των μαθητών του; Όλα ορίζονται κεντρικά, και για όσους δεν τα καταφέρουν το περιθώριο τους περιμένει.

Έτσι χάνεται πια για όλο το Λύκειο το στοίχημα της πραγματικής γνώσης, της ουσιαστικής καλλιέργειας, της επαφής με τις τέχνες, τον αθλητισμό, την επιστήμη. Τράπεζα Θεμάτων. Ο τρόμος του Λυκείου. Η ακύρωση της πραγματικής παιδείας. Ο απόλυτος προσανατολισμός στις εξετάσεις. Όλα περιστρέφονται γύρω από αυτές. Η αγωνία να τα έχουμε πει όλα, να έχουμε προετοιμάσει τους μαθητές για τις εξετάσεις. Το καρκίνωμα της Τρίτης Λυκείου απλώθηκε σε όλο το Λύκειο. Όλα πρέπει να είναι μετρήσιμα και αντικειμενικά. Το στοίχημα της γνώσης, του αγώνα για καλλιέργεια, χάνεται. Δεν πρόκειται για παράπλευρη απώλεια, αλλά για κεντρική επιλογή. Η γνώση ως όρος, ως πρόταγμα ζωής μετατρέπεται σε δεξιότητα, λέξη πολύ αγαπητή στα σύγχρονα εκπαιδευτικά προγράμματα.

Στην κενή ώρα που έχω, προσπαθώ να λύσω τα τεχνικά προβλήματα, για να δείξω στα παιδιά ένα βίντεο με την ιστορία του σπηλαίου στην Πολιτεία του Πλάτωνα. Όλα δύσκολα. Να βρεθεί ελεύθερη η μοναδική αίθουσα που διατίθεται. Να ψάξω για πολύμπριζο. Θα φέρω δικό μου. Να θυμηθώ να φέρω δικά μου ηχεία και λάπτοπ. Οι νέες τεχνολογίες, που τόσο προβάλλει το Υπουργείο με βραβεία άριστων εκπαιδευτικών πρακτικών, είναι μακριά από το δημόσιο σχολείο, που αγωνιά αν έχει χαρτί για τις φωτοτυπίες και μετρά τις κιμωλίες, μήπως και δε φτάσουν. Η οικονομική κρίση, η υποχρηματοδότηση των σχολικών μονάδων αφήνει κι εδώ το αποτύπωμά της.

Οι ώρες περνούν. Στο γραφείο κάποιοι συνάδελφοι, στο κενό τους, βοηθούν μαθητές τους, εξηγούν απορίες, καλύπτουν κενά. Το δημόσιο σχολείο αγωνίζεται, προσπαθεί μέσα στις αδυναμίες και τις πληγές του να βοηθήσει τους μαθητές του, όσο κι αν βάλλεται και απαξιώνεται. Οι εκπαιδευτικοί πλήττονται από την κρίση, όπως όλοι οι εργαζόμενοι. Έγνοιες, κυρίως οικονομικές, δάνεια που δεν μπορούν να πληρωθούν, παιδιά άνεργα, πίεση που δεν αντέχεται. Άνθρωποι που καταβάλλονται, κάποιες στιγμές σκυθρωποί και παραδομένοι στις σκέψεις τους, όμως αγωνίζονται να τα αφήσουν αυτά πίσω τους και να λειτουργήσουν όσο καλύτερα μπορούν ως δάσκαλοι και ως άνθρωποι. Κάποιοι μαθητές μας πλησιάζουν, μας λένε τις αγωνίες, τους φόβους αλλά και τις δυσκολίες τους, οικογενειακές, οικονομικές, προσωπικές. Λόγια συμπαράστασης, ενίσχυσης και δεύτερες σκέψεις, μήπως μπορεί το πρόβλημα του παιδιού να λυθεί με δραστικότερη παρέμβαση από φορείς ή τον Σύλλογο των καθηγητών.

Σε μια εποχή που οι μαθητές μας αντιμετωπίζουν πολλαπλά προβλήματα, κυρίως οικονομικά, με γονείς συχνά άνεργους, με δυσκολία ακόμη και για να εξασφαλιστεί το καθημερινό φαγητό (στο λύκειο όπου δουλεύω, όλοι οι μαθητές, πέρυσι, είχαν ενταχθεί σε πρόγραμμα σίτισης), το χαμόγελο έχει φύγει, οι εκπαιδευτικές προοπτικές ψαλιδίζονται, οι επιλογές στενεύουν. Ολοένα και περισσότερα παιδιά, όταν συμπληρώνουν το μηχανογραφικό τους, επιλέγουν σχολές μόνο στην Αθήνα, άσχετες με τα όνειρα και τις επιθυμίες τους. Η οικονομική κρίση ορίζει το παρόν και το μέλλον τους.

Η μέρα τελειώνει. Μαζεύω βιβλία, σημειώσεις, διαγωνίσματα και τα βάζω στην τσάντα μου. Έχω κρατήσει σημειώσεις τι μου ζήτησαν κάποιοι μαθητές να φέρω, τι πρόσθετο υλικό, τι δεν κατάλαβαν και χρειάζονται ασκήσεις για να το εμπεδώσουν.

Κάθε βράδυ, επί είκοσι τρία χρόνια φτιάχνω την τσάντα μου για την επόμενη μέρα στο σχολείο, σα μαθήτρια· μια άλλη μαθήτρια. Αλλά έτσι είναι, σκέφτομαι, η καθημερινότητα του σχολείου δεν είναι ρουτίνα, όπως ίσως σκέφτονται πολλοί. Δοκιμάζει βεβαιότητες, ανασύρει κρυμμένες δυνάμεις, βάζει σε έναν συνεχή και επίπονο αυτοέλεγχο τον εκπαιδευτικό, όμως του χαρίζει και απίστευτες συγκινήσεις. Του δίνει τη δυνατότητα να βρίσκεται με εφήβους, να κερδίζει από τη ζωντάνια και τη σκέψη τους. Και ενώ ως εργασιακός χώρος το δημόσιο σχολείο είναι υποβαθμισμένο, από την πλευρά του ανθρώπινου δυναμικού είναι ένα εργασιακό περιβάλλον με πολλούς εξαιρετικούς συναδέλφους, δασκάλους και επιστήμονες με καλλιέργεια και ήθος. Κάθε μέρα που θητεύω κοντά σ’ αυτούς και τους μαθητές μου νιώθω ότι είναι μια μέρα κερδισμένη μέρα στη ζωή μου.

Η Γιάννα Μπακάλη είναι φιλόλογος enthemata.wordpress.com

Άκου τί είπαν: Τα... μαργαριτάρια των

 άριστων μαθητών!

ΑΘΗΝΑ 09/02/2015

"Φιλοπατρία" ή... "φιλοπατρεία"; Οι Έλληνες είναι... "γνωστοί φιλοπάτρες;"

Ο κεραυνόπληκτος είναι λέξη σύνθετη, η οποία προέρχεται από τα συνθετικά: "κεραυνός" και το ρήμα... "πλήκτω" και είναι... "ένα πράγμα που χρειάζεται σε διάφορα κτίρια, ώστε να μην πέφτουν πάνω οι κεραυνοί;".

Καλλίγραμμος: "Είναι αυτός που φτιάχνει καλές γραμμές και γράμματα". Παράδειγμα: "Σ' ένα διαγώνισμα γεωμετρίας πρέπει να είσαι καλλίγραμμος για να κάνεις καλά σχήματα".

Εργοδότης: "Είναι αυτός που έχει υπεύθυνη θέση σε μια εταιρεία και πληρώνει τους υπαλλήλους". Παράδειγμα: "Οι εργοδότες στην Ελλάδα δεν έχουν ζήτηση..."

Όχι, δεν πρόκειται για αποσπάσματα των εκθέσεων μαθητών δημοτικού από το χωριό Αρζάνο της Νότιας Ιταλίας, που συγκέντρωσε προς 25ετίας και πλέον ο Ιταλός δάσκαλος Μαρτσέλο ντ' Ορτα, τις ενέταξε σε σειρά εκδόσεων ("Ο Ρωμαίος κι η Ιουλιέτα αρραβωνιάστηκαν από κάτω", "Ο Θεός μας έπλασε τζάμπα", "Εγώ ελπίζω να τη βολέψω") προσφέροντας θυμηδία σε εκατομμύρια αναγνωστών ανά τον κόσμο.

Πρόκειται για τις απαντήσεις των άριστων (γιατί αυτοί επιλέχθηκαν από τα σχολεία τους να συμμετάσχουν) μαθητών από όλη τη χώρα σε διαγωνισμό για τη γνώση - χρήση της ελληνικής γλώσσας, σήμερα...

Υστερόβουλος: Σύνθετη λέξη που αποτελείται από τα συνθετικά: "ύστερα" και "βουλή", σημαίνει "αυτός που σκέπτεται μετά"... Παράδειγμα: "Η καθηγήτρια των αρχαίων είναι υστερόβουλη"...

Ωτορινολαρυγγολόγος: "Είναι ο γιατρός που εξετάζει τα αυτιά, τον λάρυγγα και τη.. ρίνη".

Μητριαρχία: "Είναι λέξη σύνθετη που... συντίθεται από τις λέξεις: Μητήρ και άρχω".

Ερυθρόμορφα: Σύνθετη λέξη... Παράδειγμα: "Τα ερυθρόμορφα αιμοσφαίρια σε κάθε άνθρωπο είναι περίπου 150.000".

Ο 14ος Πανελλήνιος Διαγωνισμός Ελληνικής Γλώσσας και Ορθογραφίας πραγματοποιήθηκε, το περασμένο Σάββατο, από τις 10 το πρωί ως τις 4 το απόγευμα, στην Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και το γειτονικό Κέντρο Ιστορίας της πόλης. Συμμετείχαν σ΄ αυτόν, 150 και πλέον μαθητές που έφτασαν στη Θεσσαλονίκη από την Ορεστιάδα, την Καστοριά, τα Τρίκαλα, το Κιλκίς...   

Τον διαγωνισμό διοργάνωσε, για 14η συνεχή χρονιά, ο Σύλλογος Αποφοίτων Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ "Ο Φιλόλογος" και ο Δήμος Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με τον Σύλλογο "Οι Φίλοι του Αλεξάνδρειου Ιδρύματος" (είναι ο χορηγός των χρηματικών βραβείων στους διακριθέντες και ενός βιβλίου για τη ζωή του Μεγάλου Αλεξάνδρου σε καθέναν από τους συμμετέχοντες). 

Στον διαγωνισμό μετείχαν μαθητές και μαθήτριες της Γ΄ τάξης Γυμνασίου. Κάθε τμήμα σχολείου εκπροσωπούνταν από έναν διαγωνιζόμενο μαθητή (όπως είναι φυσικό επιλέχθηκαν οι άριστοι).

Τα παιδιά έφτασαν συνοδευόμενα, στην πλειονότητά τους, από γονείς αλλά και τους φιλολόγους - καθηγητές τους. Με την ανακοίνωση του ονόματος, ο μαθητής προσέρχονταν στον "πίνακα", τραβούσε κλήρο με αριθμό που αντιστοιχούσε σε μια λέξη από τον κατάλογο λέξεων που συνέταξαν εξεταστές τους - μέλη του "Φιλολόγου". 

Ο εξεταστής διάβαζε τη λέξη και ο μαθητής - μαθήτρια καλούνταν να τη γράψει στον πίνακα (ορθογραφία) και στη συνέχεια να δώσει προφορικά την ετυμολογική ερμηνεία της, να εξηγήσει τι ακριβώς σημαίνει και τέλος να την εντάξει σε μία ολοκληρωμένη πρόταση.

Πρώτος διαγωνιζόμενος: Κλήρος, αριθμός 21, αντιστοιχούσα λέξη: "αρχαιομάθεια", δεύτερος, κλήρος, με αριθμό 179, λέξη: "φιλοπατρία", τρίτος... κλήρος, αριθμός 136, λέξη "πολυμήχανος", τέταρτος, λέξη "αριστούργημα", "αμετροέπεια", "ξενοφοβία", "ελευθεροτυπία", "αείμνηστος", "ανεξιθρησκία", "παλιννόστηση"...

O φετινός διαγωνισμός πραγματοποιήθηκε στη μνήμη της Αναστασίας Γαβριήλογλου - Φιλιπποπούλου, εμπνεύστριας και εμψυχώτριας του διαγωνισμού επί σειρά ετών.

Στο κεφάλαιο "Οι σημασίες των λέξεων" τού βιβλίου του "Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική", ο αείμνηστος καθηγητής Χρίστος Τσολάκης (πρώην πρόεδρος του συλλόγου "Φιλόλογος") αναφέρει: "Από την ώρα που ο άνθρωπος αποκτά τις λέξεις, η κοίτη της σκέψης του γίνεται λεκτική. Η σκέψη χωρίς τη γλώσσα παραμένει βουβή, αλλά και η γλώσσα χωρίς τη σκέψη μεταβάλλεται σε κραυγή".

Από το σύνολο των 150 διαγωνιζομένων επιλέχθηκαν 50, ακολούθησε νέα διαδικασία, επιλέχθηκαν 30 και, τέλος, στην τρίτη συνεδρία 10, από τους οποίους οι επτά έλαβαν επαίνους και οι τρεις τα βραβεία που αντιστοιχούσαν και σε επιταγές των 500, 300 και 200 ευρώ (για το Α', Β' και Γ' βραβείο αντίστοιχα).

Το πρώτο βραβείο έλαβε η μαθήτρια του γυμνασίου Κάτω Τούμπας Θεσσαλονίκης Αρετή Ζωγράφου. Κλήθηκε να απαντήσει για τις λέξεις "αμφισημία", "αμερόληπτος" και "ψυχραιμία".

Είσαι καλή μαθήτρια; - "Είμαι η σημαιοφόρος του σχολείου μου" απαντά με χαρά. "Οι βαθμοί μου πέρσι ήταν: 19 και 11/13" τονίζει.

"Η κατάσταση δεν είναι καλή... Τα παιδιά δεν γνωρίζουν τα ελληνικά... Και να σκεφτείτε πως αυτοί που είδαμε είναι οι άριστοι.. Οι ευθύνες είναι δικές μας, των καθηγητών, των υπουργείων Παιδείας, του τρόπου διδασκαλίας, της ύλης που καλούμαστε να διδάξουμε, της αίσθησης που έχουμε - ή μας έχουν κάνει να έχουμε - για τον τρόπο διδασκαλίας και το ρόλο μας..." έλεγε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, με το πέρας της διαδικασίας, ο προεδρεύων της επιτροπής - ταμίας του συλλόγου "Φιλόλογος" Πέτρος Μπεσπάρης. 

Ο διαγωνισμός έληξε. Οι λέξεις καταγράφηκαν, ορθογραφήθηκαν, ετυμολογήθηκαν, εξηγήθηκαν, αναλύθηκαν εντάχθηκαν σε προτάσεις...

Αναπάντητες έμειναν μόνο οι λέξεις: "Εξανδραποδισμός", "ρημοτομία" ή "ριμοτομία" ή... "ρυμοτομία" και... "αρχαιρεσίες": "Είναι σύνθετη από τις λέξης "άρχω" και "αίρεση"- είναι αυτός που... "άρχεται των αιρέσεων. Είναι η αρχή μιας νέας ιδεολογίας..." εξήγησε ο μαθητής.

Κι ο κ. Μπεσπάρης, παραβιάζοντας τους κανόνες του διαγωνισμού (που δεν "ήθελαν" τους εξεταστές να διορθώνουν ή να δίνουν τις σωστές απαντήσεις... 

"Εκλογές κάνατε στο σχολείο; Ε, αυτές είναι... κι άσε τις ιδεολογίες...".

Πηγή: ΑΠΕ/ΜΠΕ

«Κλειστά στόματα» για τη σχολική βία

Ένας στους έξι μαθητές δηλώνει ότι έχει υποστεί κάποιας μορφής σωματική ή λεκτική βία, ωστόσο, όπως λένε οι ειδικοί, το φαινόμενο μπορεί να είναι πιο εκτεταμένο καθώς αποτελεί θέμα ταμπού και τα παιδιά φοβούνται να μιλήσουν.

Θέμα ταμπού παραμένει για τα παιδιά και τους εφήβους ο σχολικός εκφοβισμός, πιο γνωστός ως bullying, παρά το γεγονός ότι ένας στους έξι μαθητές δηλώνει ότι έχει υποστεί κάποιας μορφής σωματική ή λεκτική βία κατά τη διάρκεια της σχολικής ζωής του.

Οι έρευνες για τον σχολικό εκφοβισμό στην Ελλάδα βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο, αλλά τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι τα θύματά του ανέρχονται στο 14,7% του μαθητικού πληθυσμού της χώρας, ενώ το 6% των μαθητών αυτοπροσδιορίζονται ως θύτες.

Αυτά τα ποσοστά δείχνουν, σε σχέση με τη διεθνή εμπειρία, ότι οι Ελληνες μαθητές έχουν πολύ καλύτερη συμπεριφορά σε σχέση με συνομηλίκους τους από άλλες χώρες. Στην Αγγλία, για παράδειγμα, το ποσοστό των μαθητών που δηλώνει ότι έχει πέσει θύμα σχολικής βίας πλησιάζει το 30%.

Στις ΗΠΑ, μάλιστα, ο σχολικός εκφοβισμός ξεπερνά κάθε όριο, με το 77% των μαθητών να δηλώνει ότι έχει υπάρξει θύμα και το 25% να παραδέχεται ότι έχει ασκήσει σωματική, λεκτική ή ψυχολογική βία εις βάρος κάποιου συμμαθητή του. Αντίθετα, οι μαθητές στη χώρα μας αποδεικνύονται πιο βίαιοι από τους συνομηλίκους τους στη Νορβηγία και την Ιρλανδία. 
Η αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού αποτελεί ιδιαίτερα πολύπλοκη υπόθεση για την Ελλάδα, λόγω του γεγονότος ότι πολλές φορές τα περιστατικά δεν δημοσιοποιούνται. Η επίκουρη καθηγήτρια Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και εθνική εκπρόσωπος στο Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τη σχολική βία, Βάσω Αρτινοπούλου, λέει ότι οι δάσκαλοι και οι καθηγητές δεν είναι εκπαιδευμένοι για να αντιμετωπίσουν σωστά το φαινόμενο.
«Το διδακτικό προσωπικό είναι ανέτοιμο να διαχειριστεί αυτά τα ζητήματα, γιατί δεν έχει λάβει την κατάλληλη εκπαίδευση. Στη χώρα μας, γενικά, είμαστε ανέτοιμοι σε θεσμικό επίπεδο, αν και γίνονται μεμονωμένες προσπάθειες.
Σε κάθε περίπτωση, οι γονείς που μαθαίνουν ότι το παιδί τους έχει πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού πρέπει από μόνοι τους να εμπλέκουν το σχολείο. Φυσικά η στήριξη του παιδιού τους είναι απαραίτητη, αλλά το φαινόμενο πρέπει να αντιμετωπιστεί επιθετικά γιατί υπάρχουν σοβαρές επιπτώσεις στον ψυχισμό του». 
Διάλογος

Η κ. Αρτινοπούλου λέει ότι η ίδια η διαμεσολάβηση των μαθητών είναι ιδιαίτερα σημαντική για την καταπολέμηση του bullying. «Τα προγράμματα που έχουν εκπονηθεί στο εξωτερικό, στα οποία μαθητές των σχολείων εκπαιδεύονται για να βοηθούν με τον διάλογο και άλλες δράσεις στην επίλυση των διαφορών χωρίς χρήση βίας, έχουν πολύ καλά αποτελέσματα. Στην Ελλάδα εφαρμόζονται ήδη σε σχολεία της Κρήτης, της Νέας Σμύρνης, του Ασπροπύργου, της Βαρβακείου και της Ιωνιδείου Σχολής», σημειώνει. 
Από την πλευρά της, η ψυχολόγος και μέλος της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Κόσμος Χωρίς Πολέμους και Χωρίς Βία», Ολγα Τσικρικά, τονίζει ότι ο σχολικός εκφοβισμός αποτελεί θέμα ταμπού για την Ελλάδα, εκτιμώντας ότι το φαινόμενο μπορεί να είναι πιο εκτεταμένο από όσο δείχνουν οι έρευνες. «Μπορεί κάποιο θύμα να μην το δηλώνει γραπτώς στις έρευνες από φόβο να μη χαρακτηριστεί δειλό από το περιβάλλον του. Στο εξωτερικό το θέμα έχει απενοχοποιηθεί και τα θύματα μιλούν πιο εύκολα».

Τα θύματα είναι συνήθως άτομα ντροπαλά, ήσυχα, έχουν λίγους φίλους εκτός σχολείου και κανέναν στενό φίλο στο σχολείο, με αποτέλεσμα να είναι απομονωμένα.

«Τα θύματα υστερούν σε δύναμη και εξουσία από τον θύτη, καθώς υπεισέρχονται πιθανότατα παράγοντες όπως η σωματική αναπηρία και ο ρατσισμός. Υπάρχει, επίσης, υπόνοια ότι οι μητέρες των θυμάτων είναι υπερπροστατευτικές, με αποτέλεσμα να προσκολλώνται σε αυτές αντί για τις παρέες τους και να μην μπορούν να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους», σημειώνει η κ. Τσικρικά, η οποία πρόσφατα παρουσίασε τα ευρήματα της έρευνάς της σε ημερίδα που έγινε στην Πρέβεζα.

Αντίθετα, για τους μαθητές-θύτες προκύπτει ότι οι γονείς δεν τους έχουν περιβάλει με την πρέπουσα αγάπη στην παιδική ηλικία ή δίνουν οι ίδιοι το κακό παράδειγμα, εκφοβίζοντας τα παιδιά τους ή τους συναδέλφους στο εργασιακό περιβάλλον.

Υποστήριξη
Τι πρέπει να προσέξουν οι γονείς

Κλεισμένο στον εαυτό του μένει το παιδί που πέφτει θύμα ενδοσχολικής βίας. Οι γονείς μπορούν να το αντιληφθούν αν προσέξουν διαφορές στη συμπεριφορά του: έντονο άγχος, ανασφάλεια, φοβίες, σχολική άρνηση, αποτυχία στα μαθήματα και μαθησιακές δυσκολίες είναι ορισμένες χαρακτηριστικές αλλαγές.

Το παιδί-θύμα μπορεί, επίσης, να εμφανίσει ψυχοσωματικά συμπτώματα, όπως πονοκεφάλους, πόνους στην κοιλιά, διαταραχές ύπνου, ενούρηση, κατάθλιψη ακόμη και απόπειρες αυτοκτονίας.

Το δυσάρεστο είναι ότι στην Ελλάδα υπάρχει ελλιπής ενημέρωση, ακόμη και άγνοια του προβλήματος από εκπαιδευτικούς και γονείς.

http://www.ethnos.gr/