Καταιγίδα...

Himalayan Bluetail

Ο ρόλος της παιδείας στην εθνική άμυνα

(Γιώργος Μπαμπινιώτης)

Η έννοια τής «εθνικής άμυνας» είναι μια σύνθετη έννοια που περιλαμβάνει κάθε μορφή υπεράσπισης ενός έθνους έναντι επιβουλών και διεκδικήσεων που ­ άμεσα ή έμμεσα ­ απειλούν την ύπαρξη, την επιβίωση και την ακεραιότητά του. Κάθε αντίσταση και αγώνας, ένοπλος ή ηθικός, εναντίον έμπρακτης ή επαπειλούμενης αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων, τής ελευθερίας και τής αξιοπρέπειας ενός έθνους συνιστά την εθνική άμυνα.

Δεν είναι δε τυχαίο ότι η έννοια τής άμυνας έχει συνδεθεί με την έννοια τού έθνους (μιλούμε για εθνική άμυνα), αφού η άμυνα αναλαμβάνεται και ασκείται κυρίως από τις ένοπλες δυνάμεις μιας χώρας, για να διαφυλαχθούν τα ιερά και τα όσια τα οποία συνιστούν ένα έθνος: η πατρίδα, η θρησκεία, η οικογένεια, οι θεσμοί, η ελευθερία, η δημοκρατία, η παιδεία, ο πολιτισμός. Η εθνική άμυνα απλώνεται και σκεπάζει όλα όσα ενσαρκώνει ο ιστορικός βίος ενός έθνους, η εθνική του υπόσταση, η ταυτότητά του ως έθνους. Γι' αυτό και η άμυνα τού έθνους, η εθνική του άμυνα, έχει μεν ως επίκεντρο και ως αιχμή το ένοπλο τμήμα τής εθνικής άμυνας, τις Ένοπλες Δυνάμεις, αλλά επεκτείνεται και σε μια ηθική και πνευματική άμυνα η οποία περιβάλλει, συμπληρώνει και εμπνέει την εθνική άμυνα. Αυτή τη μορφή εθνικής άμυνας υπαγορεύει η εθνική συνείδηση, ό,τι ενώνει όλους τους πολίτες: η κοινή πατρίδα, η κοινή καταγωγή, η κοινή γλώσσα, η κοινή πίστη, η κοινή ιστορία, τα κοινά ήθη και έθιμα, η κοινή νοοτροπία, οι κοινές αξίες, ο κοινός πολιτισμός. Ο,τι με μια λέξη, στην περίπτωση τής Ελλάδος, θα μπορούσε να ονομασθεί ελληνική παιδεία και ελληνική συνείδηση.

Η προσφορά ελληνικής παιδείας στους νέους και η καλλιέργεια στις ψυχές τους ελληνικής συνείδησης συνιστά την εθνική μας παιδεία. Δεν νοείται δε εθνική άμυνα που δεν πηγάζει, δεν τροφοδοτείται και δεν εμπνέεται από μια εθνική παιδεία, από μια παιδεία που αποσκοπεί στην καλλιέργεια τής προσωπικότητας τού παιδιού, ώστε να αποτελέσει συνειδητό και υπεύθυνο πολίτη μιας ελεύθερης και δημοκρατικής χώρας, τής οποίας την ανεξαρτησία, την ακεραιότητα και τους δημοκρατικούς θεσμούς να αισθάνεται από μόνος του την ανάγκη και να θεωρεί τιμή του να υπερασπίσει, αν και όποτε χρειαστεί.

Η εθνική άμυνα με τις Ένοπλες Δυνάμεις, με το στράτευμα και τη στράτευση, προετοιμάζει τους πολίτες να υπερασπισθούν την πατρίδα με τα όπλα. Η εθνική παιδεία, με την καλλιέργεια τού πνεύματος, τού ήθους και τού φρονήματος των νέων μέσα από την Εκπαίδευση όλων των βαθμίδων, τούς προετοιμάζει ηθικά και πνευματικά να καταλάβουν τί σημαίνει υπεράσπιση τής πατρίδας, ποιες αξίες και ποια ιδανικά έχουν χρέος να υπερασπίσουν όταν χρειαστεί να πολεμήσουν, και γιατί πρέπει ­ έστω και με κίνδυνο τής ζωής τους ­ να αγωνιστούν γι' αυτά. Ο σκοπός τής εθνικής παιδείας, δηλ. τής παιδείας που παρέχεται στη σχολική εκπαίδευση, είναι διττός: α) να διδάξει γνώσεις, να εφοδιάσει δηλ. τους μαθητές με πληροφορίες σε διάφορους κλάδους τού επιστητού και να αναπτύξει τη γνωστική και νοητική δύναμη τού νέου, ώστε να ενεργεί και να σκέπτεται σωστά και δημιουργικά· β) (που ενδιαφέρει το θέμα μας) να καλλιεργήσει την ψυχή και το πνεύμα τού νέου, να τού εμπνεύσει αξίες και ιδανικά, να τού δώσει αρχές, να τού δείξει μορφές συμπεριφοράς και αυτοπειθαρχίας, να τού ξυπνήσει ευαισθησίες ηθικές, κοινωνικές και ανθρωπιστικές. Ειδικότερα, έργο τής εθνικής παιδείας είναι να μυήσει τον νέο στη γλώσσα, στην ιστορία και στις παραδόσεις τής πατρίδας του, στην πίστη, στις τέχνες και στα γράμματα και, γενικότερα, στον πολιτισμό, που προσδιορίζει την εθνική του ταυτότητα, την εθνική φυσιογνωμία τής χώρας του και την εθνική ιδιοπροσωπία τού λαού στον οποίον ανήκει. Και ο μεν στόχος τής γνωστικής και νοητικής ανάπτυξης επιτυγχάνεται κυρίως με τα γνωστικά μαθήματα (μαθηματικά, φυσική, χημεία, βιολογία, πληροφορική κ.λ.π.), ενώ ο στόχος τής πνευματικής και εθνικής γενικότερα καλλιέργειας και αγωγής επιτυγχάνεται κυρίως με τα εθνικά λεγόμενα μαθήματα (γλώσσα, ιστορία, λογοτεχνία, θρησκευτικά, γεωγραφία, πολιτισμός, παραδόσεις κ.λπ.). Στους δασκάλους τής πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και στους καθηγητές τής δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ιδίως τους φιλολόγους, εμπιστεύεται η Πολιτεία, η κοινωνία και το έθνος ολόκληρο την εθνική παιδεία των νέων, την εθνική εκπαίδευση των αυριανών πολιτών του. Αυτό και μόνο δείχνει τί βαρύτητα δίδεται στο Σχολείο και τί βάρος εναποτίθεται στους ώμους των εκπαιδευτικών, των δασκάλων των Σχολείων μιας χώρας, των ανθρώπων που θα οδηγήσουν εξ απαλών ονύχων τους νέους να αποκτήσουν εθνική συνείδηση. Γι' αυτό και ο ρόλος τού δασκάλου ­ τού αληθινού δασκάλου και όχι τού απλού διδάσκοντος ­ σφραγίζει την εθνική Παιδεία και προσδιορίζεται ως λειτούργημα. Γι' αυτό και ο ρόλος των Πανεπιστημίων που καταρτίζουν τους δασκάλους και των δύο βαθμίδων τής Παιδείας είναι ιδιαίτερα σημαντικός, καθοριστικός θα έλεγα τής εθνικής παιδείας. Γι' αυτό και είναι πολύ μεγάλη η ευθύνη τής Πολιτείας, η οποία επιλέγει, καταρτίζει, οργανώνει και ελέγχει το σύστημα λειτουργίας τής εθνικής παιδείας. Εθνική Παιδεία και Εθνική Άμυνα, άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους, αφού δεν μπορεί να υπάρξει η μία χωρίς την άλλη, συνιστούν τον κορμό τής εθνικής πολιτικής μιας χώρας και βασική προϋπόθεση για την εθνική της ανεξαρτησία, εδαφική και πνευματική.

 Ο κ. Γεώργιος Μπαμπινιώτης είναι καθηγητής Γλωσσολογίας, πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών

Ἄρχισε ψύχρα.

Τὸ γύρισε ὁ καιρὸς σὲ ἀναχώρηση.

Ἡ πρώτη μέρα τοῦ Σεπτέμβρη

ξοδεύτηκε σὲ κάποια ὑδρορροή.

Ὡς χθὲς ἀκόμα ὅλα ἔρχονταν.

Ζέστες, ἡ διάθεση γιὰ φῶς,

λόγια, πουλιά,

πλαστογραφία ζωῆς.

Γονιμοποιοῦνταν κάθε βράδυ τὰ φεγγάρια,

πολλοὶ διάττοντες ἔρωτες

ᾖρθαν στὸν κόσμο τὸν περασμένο μήνα.

Τώρα ἡ γνωστὴ ψύχρα

κι ὅλα νὰ φεύγουν.

Ζέστες, πουλιά, ἡ διάθεση γιὰ φῶς.

Φεύγουν τὰ πουλιά, ἀκολουθοῦν τὰ λόγια

ἡ μία ἐρήμωση τραβάει πίσω τῆς τὴν ἄλλη

μὲ λύπη αὐτοδίδακτη.

Ἤδη ἀποσυνδέθηκε τὸ φῶς ἀπὸ τὴν ἐπανάπαυση

κι ἀπὸ τὶς καλημέρες σου.

Τὰ παράθυρα ἐνδίδουν.

Τὸ χέρι τοῦ μεταβλητοῦ κλείνει τὰ τζάμια,

ἄλλοι λὲν ὡς τὴν ἄνοιξη,

ἄλλοι φοβοῦνται διὰ βίου.

Κι ἐσὺ τί κάθεσαι;

Καιρὸς νὰ μπεῖς κι ἐσὺ στὰ ἀλλαγμένα.

Νὰ γίνεις ὅτι ἀναρωτιόμουν πέρυσι:

«ποιὸς ξέρει τ᾿ ἄλλο μου φθινόπωρο;».

Καιρὸς νὰ γίνεις «τ᾿ ἄλλο μου φθινόπωρο».

Ἄρχισε ψύχρα.

Ρῖξε στὴν πλάτη σου ἕνα ροῦχο ἀποδημίας.

Κική Δημουλά

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ 

ΟΡΘΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ

Η έκθεση αποτελείται από παραγράφους κατάλληλα τοποθετημένες και συνδεδεμένες μεταξύ τους, ώστε να αποδίδουν ένα πλήρες νόημα. Η κάθε παράγραφος έχει ένα θέμα κι αναφέρεται σε μία βασική ιδέα. Αποτελείται από τρία μέρη:

Ø  Θεματική πρόταση/περίοδος

Ø  Σχόλια – λεπτομέρειες

Ø  Κατακλείδα

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ: πληροφορεί για τη βασική ιδέα της παραγράφου και με σαφή-ακριβή τρόπο καταγράφει όσα θα αναπτυχθούν στην παράγραφο.

ΣΧΟΛΙΑ – ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ: αποτελούν τις επιμέρους ιδέες με τις οποίες διερευνάται και αναπτύσσεται η θεματική πρόταση. Είναι αυτές που θα τεκμηριώσουν συνολικά τη σχέση της παραγράφου με τον ευρύτερο προβληματισμό και ουσιαστικά αποτελούν τα επιχειρήματα που στηρίζουν, δικαιολογούν και αποδεικνύουν τον ισχυρισμό της θεματικής πρότασης.

ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ: επισφραγίζει την παράγραφο είτε συμπεραίνοντας είτε προεκτείνοντας το αρχικό νόημα της θεματικής πρότασης.

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ

1) Με παραδείγματα → στη Θ.Π. διατυπώνεται μία άποψη-θέση και στις Λεπτομέρειες παρατίθενται στοιχεία-παραδείγματα που τεκμηριώνουν την άποψη αυτή (π.χ. αναφορικά με την εγκληματικότητα παρουσιάζονται παραδείγματα)

2) Με σύγκριση-αντίθεση → συγκρίνονται δύο ή περισσότερες έννοιες και δίνονται οι μεταξύ τους διαφορές (π.χ. σύγκριση ειρήνης-πολέμου)

3)  Με αναλογία → συγκρίνονται δύο ή περισσότερες έννοιες και δίνονται οι μεταξύ τους ομοιότητες με τη μορφή παρομοίωσης ή μεταφοράς (π.χ. «όπως  η θάλασσα, έτσι και η ψυχή»)

4) Με διαίρεση → μια έννοια διαιρείται – χωρίζεται στα διάφορα μέλη της (π.χ. ο πόλεμος διακρίνεται σε αμυντικό, επιθετικό, εμφύλιο …)

5) Με ορισμό → δίνεται ο ορισμός μιας έννοιας, δηλ. επιχειρείται η σημασιολογική της προσέγγιση (π.χ. Ρατσισμός είναι η αντίληψη που πρεσβεύει τη διάκριση των ανθρώπων σε ανώτερους και κατώτερους)

6) Με αιτιολόγηση  → στη Θ.Π. διατυπώνεται μια θέση – άποψη και στις Λεπτομέρειες αιτιολογείται δηλ. αποδεικνύεται με βάση συγκεκριμένα επιχειρήματα

7) Με αίτια – αποτελέσματα → δίνονται είτε τα αίτια που οδηγού σ’ ένα αποτέλεσμα είτε τα αποτελέσματα (συνέπειες) ενός αιτίου

8) Με συνδυασμό μεθόδων → σε μια παράγραφο εντοπίζονται περισσότερες -από μία– μέθοδοι ανάπτυξης (π.χ. σύγκριση-αντίθεση και παραδείγματα)

ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

  Κάθε παράγραφος συνδέεται λογικά με την προηγούμενη και με την επόμενη. Η σύνδεση των παραγράφων εξυπηρετείται με επανάληψη λέξεων, με αναφορά σε προηγούμενο νόημα, με χρήση αντωνυμιών, με χρήση διαρθρωτικών λέξεων-εκφράσεων και των νοηματικών σχέσεων που αυτές εκφράζουν. Συγκεκριμένα:

üΠΡΟΣΘΗΚΗ: ακόμη, επιπλέον, επίσης, επιπρόσθετα, έπειτα, εκτός απ’ αυτό …

üΧΡΟΝΙΚΗ ΣΧΕΣΗ: αρχικά, προηγουμένως, στη συνέχεια, πρώτα, ύστερα, έπειτα, καθώς, μόλις, όταν, κατ’ αρχάς …

üΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ-ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΗ: για παράδειγμα, λόγου χάρη, παραδείγματος χάρη, παραδειγματικά …

üΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ-ΔΙΑΙΡΕΣΗ: αφενός-αφετέρου, από τη μια- από την άλλη …

üΕΠΕΞΗΓΗΣΗ: δηλαδή, ειδικά, ειδικότερα, συγκεκριμένα …

üΕΜΦΑΣΗ: το σημαντικότερο απ’ όλα, είναι αξιοσημείωτο ότι, αξίζει να σημειωθεί πως, εκείνο που προέχει, θα πρέπει να τονιστεί, είναι αξιοπρόσεκτο πως, ιδιαίτερα σημαντικό είναι, πρέπει ακόμη να σημειωθεί …

üΑΝΤΙΘΕΣΗ-ΕΝΑΝΤΙΩΣΗ: αλλά, παρόλο, ωστόσο, εντούτοις, μολαταύτα, εξάλλου, αντίθετα, σε αντίθεση, απεναντίας, ειδάλλως, από τη άλλη πλευρά, μολονότι, αντίστροφα, στον αντίποδα …

üΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ: εξαιτίας, επειδή, διότι, αφού, μια και, μια που, καθώς, ένας ακόμη λόγος, εφόσον, καθώς αυτό (οφείλεται, εξηγείται, ερμηνεύεται, αιτιολογείται …)

üΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ: ως επακόλουθο, κατά συνέπεια, αποτέλεσμα (απόρροια, απότοκο) όλων αυτών, ώστε …

üΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: συμπερασματικά, άρα, συγκεφαλαιώνοντας, εν κατακλείδι …

Υγρός Παράδεισος...

Σκεπτόμενος Ελέφαντας...