Η αξία των παραμυθιών

Έχει γραφτεί επανειλημμένως ότι μια νεαρή μητέρα ρώτησε τον Αϊνστάιν τι θα μπορούσε να κάνει για να προετοιμάσει καλύτερα το πεντάχρονο παιδί της για το σχολείο και τη ζωή. Ήρεμος και χαμογελαστός, ο μεγάλος φυσικός της απάντησε: «Να του λέτε παραμύθια». «Καλά τα παραμύθια, αλλά τι άλλο;» απόρησε η νέα μητέρα. «Πολλά παραμύθια», επέμεινε ο άνθρωπος που σφράγισε τη σύγχρονη επιστήμη. Και όταν η μητέρα ρώτησε τρίτη φορά, κάπως δύσπιστα: «Καλά, εντάξει, αλλά και τι άλλο;», ο Αϊνστάιν είπε πως «δεν χρειάζεται τίποτα περισσότερο. Μονάχα κι άλλα παραμύθια. Πάρα πολλά παραμύθια». 

Δεν έχουν όμως, πειστεί όλοι ότι τα παραμύθια είναι τόσο σημαντικά για τα παιδιά. Έρευνα που έγινε σε γονείς στη Βρετανία αναφέρει ότι το 25% δεν διαβάζουν παραμύθια σε παιδιά κάτω των 5 ετών, είτε επειδή θεωρούν ότι είναι πολύ τρομακτικά, είτε επειδή δεν συμφωνούν με το πρότυπο ζωής που δίνουν στα παιδιά (τι πρότυπο δίνει η Ωραία Κοιμωμένη που περιμένει τον ωραίο πρίγκιπα να τη φιλήσει για να ξυπνήσει;).

Κάνει τόσο λάθος ο Αϊνστάιν λοιπόν; Μάλλον όχι. Ας δούμε γιατί τα παραμύθια, είναι πολύτιμη πνευματική τροφή για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας.

1. Τα παραμύθια δείχνουν στα παιδιά πώς να λύνουν προβλήματα. Μικροί και μεγάλοι μαθαίνουν από τους πρωταγωνιστές μίας ιστορίας. Όπως συμβαίνει με μία διδακτική θεατρική παράσταση ή ένα καλό βιβλίο, έτσι ακριβώς τα παιδιά διδάσκονται από ένα κλασικό παραμύθι. Αυτές οι ιστορίες που συμβαίνουν «μια φορά κι έναν καιρό» βοηθούν τα παιδιά να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη. Να ξεχωρίζουν το καλό από το κακό και να δουν ότι με τη φαντασία, το θάρρος και την υπομονή λύνονται τα προβλήματα. Όπως ακριβώς έγινε και με την Ωραία Κοιμωμένη.

2. Τα παιδιά νικούν το φόβο: «Τα παραμύθια δεν λένε στα παιδιά ότι υπάρχουν δράκοι. Τα παιδιά ήδη γνωρίζουν ότι δεν υπάρχουν δράκοι. Τα παραμύθια λένε στα παιδιά ότι οι δράκοι μπορούν να ηττηθούν», είχε πει ο Βρετανός συγγραφέας G.K. Chesterton. Ο διάσημος συγγραφέας και παιδοψυχολόγος Bruno Bettelheim πίστευε ότι τα παραμύθια είναι σημαντικά για την ανάπτυξη των παιδιών, επειδή οι βασικοί χαρακτήρες – που είναι και οι ίδιοι παιδιά πολλές φορές– επιδεικνύουν θάρρος και νικούν σε έναν κόσμο γιγάντων και εχθρικών ενηλίκων.

3. Τα παραμύθια προετοιμάζουν τα παιδιά για τις δυσκολίες της ζωής. Μέσα από τα παραμύθια τα παιδιά συναντούν προκλήσεις με τις οποίες παλεύουν και οι ενήλικες: την προδοσία, τις ίντριγκες, τους τσακωμούς και τη ζήλια. Είναι οι άσχημες πλευρές της ζωής που δεν λείπουν από τους παραδοσιακούς μύθους και τα παραμύθια. «Τα παραμύθια επεξεργάζονται τόσες πολλές φοβίες, όχι μόνο προσωπικές αλλά όλης της κοινωνίας, αλλά το κάνουν με έναν τρόπο ασφαλή, γιατί όλα αυτά συμβαίνουν … μια φορά κι έναν καιρό», εξηγεί η Μαρία Τατάρ, καθηγήτρια στο Harvard College. Όπως είχε πει και ο Τζον Λένον: «Πιστεύω σε οτιδήποτε μέχρι αποδείξεως του εναντίου. Πιστεύω στις νεράιδες, στους δράκους, στα παραμύθια. Όλα υπάρχουν, ακόμα κι αν βρίσκονται στο μυαλό σας. Ποιος είπε ότι τα όνειρα και οι εφιάλτες δεν εκφράζουν την πραγματικότητα;»

4. Δίνουν ευκαιρία για διάλογο: Τέτοιες ιστορίες «ελεγχόμενου φόβου» δίνουν μία θαυμάσια ευκαιρία στους γονείς να συζητήσουν με τα παιδιά τους τις πιο βαθιές τους ανησυχίες και ανασφάλειες από τον πραγματικό κόσμο. Οι φανταστικοί χαρακτήρες συνεισφέρουν θετικά στο διάλογο. Δεν μπορεί να γίνει το ίδιο με μία ταινία, ούτε καν με το θέατρο.

5. Τα παραμύθια μιλούν μία παγκόσμια γλώσσα: «Γνωρίζουμε τα παραμύθια ως παιδιά, είτε μέσω της αφήγησης είτε ακόμη και μέσω της παντομίμας. Ζούμε με αυτά, αναπνέουμε με αυτά, ξέρουμε το τέλος τους», γράφει ο Neil Gaiman. Ορισμένα παραμύθια, όπως η Σταχτοπούτα, υπάρχουν σε πολλές κουλτούρες, αν και με μικρές διαφορετικές πινελιές σε κάθε χώρα. Όλες οι διαφορετικές εκδοχές όμως, μοιράζονται κάτι κοινό: μία σαγηνευτική ιστορία για την ανάγκη να νικήσει το καλό.

6. Τα παραμύθια διδάσκουν στα παιδιά τα βασικά στοιχεία ενός διηγήματος, μίας ιστορίας. Τους διδάσκουν τη διαφορά ανάμεσα στη φαντασία και στην πραγματικότητα. Ότι οι ιστορίες μπορεί να εξελίσσονται σε άλλο περιβάλλον, σε άλλη χώρα και σε άλλο χρόνο. Ότι οι πρωταγωνιστές έχουν διαφορετικά γνωρίσματα και διαφορετικούς χαρακτήρες. Εάν το παιδί κατανοήσει αυτές τις διαφορές από πολύ μικρή ηλικία, τότε ενισχύεται η ικανότητά του να κατανοεί τη σχέση αιτίας-αποτελέσματος και να προβλέπει το επόμενο βήμα.

7. Τα παραμύθια αναπτύσσουν την παιδική φαντασία. «Όταν εξετάζω τον εαυτό μου και τον τρόπο σκέψης μου, έρχομαι στο συμπέρασμα ότι το χάρισμα της φαντασίας σημαίνει περισσότερα για εμένα από οποιοδήποτε ταλέντο για αφηρημένη, θετική σκέψη. Το να ονειρεύεσαι για όλα τα σπουδαία πράγματα που μπορείς να καταφέρεις, είναι το κλειδί για μια ζωή γεμάτη με θετικότητα. Άφησε την φαντασία σου να καλπάσει ελεύθερη και δημιούργησε ένα κόσμο στον οποίο θα ήθελες να είσαι μέσα», είχε πει ο Άλμπερτ Αϊνστάιν.

8. Ηθικά διδάγματα: Τα παραμύθια θέτουν το ηθικό πρόβλημα της συνύπαρξης του καλού και του κακού (που συμβολίζουν συνήθως οι δράκοι, οι γίγαντες και οι μάγισσες). Συνήθως το καλό υπερισχύει και ο κακός χάνει. Μέσω της ταύτισης με τον ήρωα, το παιδί παίρνει το ηθικό δίδαγμα.

http://www.letsfamily.gr/

Ατενίζοντας το μαγευτικό Βόσπορο...!!!

Συγχωρέστε τους γονείς σας

Το να είσαι γονιός είναι ένα δύσκολο έργο και μια ευθύνη πλήρους απασχόλησης.

Τα παιδιά απαιτούν προσοχή, φροντίδα και σεβασμό, γιατί η σχέση με τους γονείς τους αφήνουν βαθιά σημάδια που θα επηρεάσουν τη συμπεριφορά τους και την ενήλικη ζωή τους. Πολλοί γονείς είχαν ένα τρόπο διαπαιδαγώγησης από τους δικούς τους γονείς και αυτόν εφάρμοσαν και στα παιδιά τους.

Άρα ποιος είναι αυτός που έχει την ευθύνη για τα προβλήματα της παιδικής μας ηλικίας; Όχι ποιος είναι ο ένοχος, αλλά ποιος έχει την ευθύνη. Εμείς δεν μπορούμε να κρίνουμε κανέναν, γιατί δεν ξέρουμε ακριβώς με ποιες συνθήκες μεγάλωσαν οι γονείς μας αλλά και οι παππούδες μας και ούτω καθεξής.

Οι περισσότεροι άνθρωποι αγαπούν τα παιδιά τους και προσπαθούν να τους παρέχουν ότι καλύτερο. Αλλά ακόμη και αυτή η μορφή σχέσης μεταξύ παιδιού και γονέα μπορεί να είναι διαταραγμένη αφού η υπερβολική ανησυχία των γονέων και οι υψηλές τους προσδοκίες για το αν είναι αρκετά αυτά που παρέχουν στο παιδί προκαλεί εκνευρισμό, ανησυχία και πίεση. 

Το πιο σημαντικό «πράγμα» που χρειάζεται ένα παιδί είναι και θα είναι πάντα η αγάπη. Το να αγαπάς και να αποδέχεσαι το παιδί σου είναι η βάση μιας υγιούς οικογένειας και μιας αρμονικής συμβίωσης. Και μιλάω απλά για αγάπη και όχι για κτητικότητα.

Όταν ένα παιδί είναι σε μικρή ηλικία, οι γονείς του είναι ό,τι πιο σημαντικό για αυτό. Καθώς μεγαλώνει ταυτίζεται όλο και περισσότερο με αυτούς και ασπάζεται τη στάση ζωής και τις αξίες τους. 

Στην εφηβεία η σχέση αλλάζει και εκείνοι που ήταν πριν από το λόγο σχεδόν «θεοί» για το παιδί μπορεί σύντομα να γίνουν εχθροί. Η εφηβεία είναι μια δύσκολη περίοδος τόσο για τα παιδιά όσο και τους γονείς, οι οποίοι πρέπει να μάθουν να θέτουν τα όρια χωρίς να γίνονται δεσμοφύλακες ή να περιορίζουν την ατομική ελευθερία του παιδιού τους. 

Για πολλούς γονείς τα παιδιά δεν είναι ανεξάρτητα άτομα, αλλά μια προέκταση του εαυτού τους. Αυτό τους εμποδίζει να δεχθούν ότι μπορεί το παιδί τους να σκέφτεται διαφορετικά ή να έχει δικές τους αρχές. Μερικοί γονείς για να κρατούν τα παιδιά τους όσο λιγότερο ανεξάρτητα γίνεται προσπαθούν να χειραγωγήσουν την σχεδόν έμφυτη ανεξαρτησία των παιδιών με την ενοχή και τον συναισθηματικό εκβιασμό.

Ο ρόλος της οικογένειας είναι να προετοιμάσει το παιδί για την κοινωνία αλλά τις περισσότερες φορές οι γονείς δεν μιλούν ανοιχτά σε παιδιά και εφήβους για την κοινωνία και το πόσο αυτή διαφέρει από το σύνηθες προστατευμένο οικογενειακό περιβάλλον. 

Έτσι η ανησυχία και η περιέργεια για την κοινωνία που εντείνεται στην εφηβεία αφήνει τα παιδιά μπερδεμένα και απομονωμένα στην αναζήτηση της ταυτότητάς τους. Αυτή η αναζήτηση ταυτότητας πολλές φορές συνοδεύεται από μια εχθρική στάση απέναντι στους γονείς τους.

Οι γονείς και τα παιδιά πρέπει να ξεπεράσουν το χάσμα των γενεών που τους χωρίζει και να επικοινωνούν και να εκφράζουν τα συναισθήματά τους ο ένας στον άλλο με ειλικρίνεια. Η σιωπή φέρνει επιδείνωση της σχέσης και αποξένωση. 

Είτε βρίσκεστε στο ρόλο του γονιού, είτε στο ρόλο του παιδιού, μιλήστε ανοιχτά για τις ανησυχίες και τους φόβους σας και μην νιώθετε ντροπή για αυτό που αισθάνεστε.

Ξεκινήστε έναν εποικοδομητικό διάλογο και βοηθήστε ο ένας τον άλλων να κατανοήσει το τι συμβαίνει.

Σίγουρα δεν υπάρχουν ιδανικοί γονείς και ιδανικά παιδιά. Μην νιώθετε ενοχές για αυτό. 

Ως παιδιά αποδεχθείτε το καλό που πήρατε από τους γονείς σας και ως γονείς δείτε τα παιδιά σας και αισθανθείτε περηφάνια για αυτά.

Μερικοί άνθρωποι δεν μπορούν να ξεπεράσουν την πίκρα και την απογοήτευση που νιώθουν απέναντι στους γονείς τους και επιλέγουν να μείνουν μακριά από αυτούς χωρίς να έχουν οποιαδήποτε επαφή. Επίσης πολλοί γονείς νιώθουν πικρία για τις επιλογές των παιδιών τους και απομακρύνονται από αυτά. 

Ότι και να συμβαίνει συγχωρήστε και προχωρήστε την ζωή σας.

Το μίσος που νιώθετε αργά ή γρήγορα θα στραφεί στον ίδιο σας τον εαυτό και θα γίνει ενοχή. Προσπαθήστε να έχετε ισορροπημένες οικογενειακές σχέσεις μιας και αυτό θα σας βοηθήσει να νιώθετε εσωτερική γαλήνη και ασφάλεια.

Οι περισσότεροι από μας γινόμαστε γονείς πολύ πριν πάψουμε να είμαστε παιδιά.

Mignon McLaughlin

Πηγή : Το ένατο κύμα

Ο τζόγος στην Αρχαία Ελλάδα

Η καθημερινότητα των αρχαίων Ελλήνων περιελάμβανε και τον τζόγο με τον οποίο οι πρόγονοί μας φαίνεται ήταν παθιασμένοι.

Στα κυβεία ή κυβευτήρια, δηλαδή τις μπαρμπουτιέρες, χάνονταν περιουσίες στα ζάρια, που παίζονταν σε χώρους που σήμερα θα τους λέγαμε κακόφημους. Το Ιερό της Αθηνάς Σκιράδος στην Ιερά οδό ήταν ένα από τα πιο γνωστά σημεία συνάντησης για τους κυβευτές.

Τα ζάρια ανακαλύφθηκαν σύμφωνα με την παράδοση από τον ομηρικό ήρωα Παλαμήδη, κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Τροίας. Στον Παλαμήδη αποδίδεται και το παιχνίδι του διαγραμμισμού, δηλαδή της ντάμας.

Το μπαρμπούτι ήταν δημοφιλές και στηνόταν εύκολα πάνω σε μια κουβέρτα, ενώ οποιοσδήποτε μπορούσε να κουβαλάει τρία ζάρια χωρίς να γίνεται αντιληπτός.

Οι παίκτες προσπαθούσαν να πετύχουν τη «ριξιά της Αφροδίτης» και να αποφύγουν τη «ριξιά του σκύλου», με την οποία έχαναν τα λεφτά τους.

Τα ζάρια δεν τα έριχναν ποτέ με το χέρι, αλλά μέσα από ένα αγγείο, το κήθιον. Για κάθε περίπτωση πάντως, οι κυβευτές είχαν και τους προστάτες θεούς, τον Ερμή και τον Πάνα. Υπήρχαν και διάφορες ονομασίες για τις ζαριές, τις οποίες παραθέτει ο Πολυδεύκης. Οι καλές ζαριές (ευκυβείν) και οι κακές (δυσκυβείν). H καλύτερη ζαριά 3Χ6, ονομαζόταν «μίδας» ή «Αφροδίτη», άλλες ονομάζονταν «ευδαίμων», «αντίτευχος» (εχθρός), «δάκνων», «Λάκωνες», «Αργείος» κλπ. Μερικές άλλες ονομασίες ταυτίζονταν με τις καλές ζαριές όπως «κύων» ή «χίος» για τον άσσο, «κώος» για το έξι κλπ.

Τα παιδιά έπαιζαν και αυτά τυχερά παιχνίδια με ζάρια. Ο «Αστραγαλισμός» παιζόταν με κύβους ή «κόττα», δηλαδή αστράγαλοι (κότσια) μικρών μηρυκαστικών. Τοποθετούσαν μέσα σε κύκλο τα κότσια και τα χτυπούσαν από κάποια απόσταση. Όσα έβγαζαν με το χτύπημα έξω από τον κύκλο, τόσα κέρδιζαν. Το ίδιο παιχνίδι, όπως και το παιχνίδι «μονά-ζυγά», παιζόταν με ξηρούς καρπούς, αμύγδαλα και καρύδια.

Όταν υπήρχαν στοιχήματα, μετατρεπόταν αυτομάτως σε τυχερό παιχνίδι.

Ο τζόγος καταγράφεται από τη μινωική εποχή. Σε ανασκαφές που έγιναν στο ανάκτορο της Ζάκρου, βρέθηκαν δώδεκα πλακίδια από φαγεντιανή, που πάνω τους είχαν επαναλαμβανόμενους γραπτούς χαρακτήρες, μόνο από τη μία όψη. Οι μελετητές υποστηρίζουν πως μπορούμε να μιλάμε για ένα παιχνίδι παρόμοιο με την πόκα.

Πάθος υπήρχε φυσικά και για τους αγώνες ζώων. Οι κοκορομαχίες, οι αγώνες ορτυκιών (ορτυγοκοπία) και των σκύλων, συγκέντρωναν πολλά στοιχήματα. Οι ιδιοκτήτες τους εκπαίδευαν τα ζώα καθαρά για αυτόν τον σκοπό, δίνοντάς τους σκόρδο και κρεμμύδι και δένοντας στα πίσω νύχια των πετεινών μεταλλικά πλήκτρα, ώστε να προκαλούν θανάσιμα τραύματα.

Ένα άλλο αρχαιοελληνικό παιχνίδι, η τηλία, έφθασε ως τις μέρες μας ως τάβλι. Στη ρωμαϊκή εποχή έγινε το παιχνίδι των «12 γραμμών», ή τάμπουλα και στο Βυζάντιο ονομάστηκε τάβλιον.

Η οστρακίνδα, το σημερινό κορόνα – γράμματα, παιζόταν με ένα όστρακο στην αρχαία Ελλάδα και στη ρωμαϊκή εποχή με νόμισμα.

Στη Ρώμη όταν τα τυχερά παιχνίδια εξελίχθηκαν σε κοινωνική μάστιγα, ελήφθησαν αυστηρά μέτρα για τον περιορισμό τους, προφανώς χωρίς εντυπωσιακό αποτέλεσμα.

Στο Βυζάντιο, τα περισσότερα αρχαιοελληνικά παιχνίδια προσωρινά χάθηκαν αλλά τα ζάρια τα έριχναν με μανία ο Λέων Φωκάς, αδελφός του Νικηφόρου Φωκά, ο Ρωμανός Β’, γιος του Κωνσταντίνου του Πορφυρογέννητου και ο Κωνσταντίνος Η’.

http://ellinondiktyo.hellinon.net/?p=4301

Δυο άγνωστες επιστολές Αϊνστάιν – Φρόιντ

Τι πράγμα είναι ο πόλεμος; Ρωτάει ο Αϊνστάιν και απαντάει ο Φρόιντ.

Η αλληλογραφία έγινε όταν βρισκόταν ο κόσμος στα πρόθυρα του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Και δεν είχαν περάσει πολλά από τον πρώτο. Η αγωνία των σημερινών ανθρώπων του πλανήτη είναι η ίδια - όπως και τότε. Ο πόλεμος που ετοιμάζεται με ταχείς ρυθμούς, θα ξεσπάσει; Η πλάστιγγα φαίνεται πως κλείνει προς το Ναι - παρά τις προσεπικλήσεις όλων για Ειρήνη.

Δημοσιεύουμε παρακάτω αυτό το σπάνιο κείμενο, που είναι σαν να γράφεται σήμερα. Τόσο αίμα που πότισε και ποτίζει τον πλανήτη, δεν έβαλε μυαλό στους απανταχού στρατοκράτες. Η ιστορία των επιστολών Αϊνστάιν - Φρόιντ ξεκινάει το 1931, όταν η Διαρκής επιτροπή Γραμμάτων και Τεχνών της Κοινωνίας των Εθνών, κάλεσε το Διεθνές Ινστιτούτο Μορφωτικής Συνεργασίας, να φροντίσει για μια ανταλλαγή επιστολών, μεταξύ των εκπροσώπων της πνευματικής ζωής της εποχής, με θέματα που θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν στην Κοινωνία των Εθνών και στη ζωή γενικότερα. Ανάμεσα στους πρώτους που ρωτήθηκαν ήταν και ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο οποίος ανέφερε το όνομα του Φρόιντ. Η σύντομη αλληλογραφία μεταξύ Αϊνστάιν και Φρόιντ έγινε το καλοκαίρι του 1932 και δημοσιεύθηκε στο Παρίσι στις αρχές του 1933 με τίτλο «Η δυσκολία του πολιτισμού». Οι δύο άνδρες προέβλεπαν το τέλος της Κοινωνίας των Εθνών - που επήλθε. 

Πότσδαμ, 30 Ιουλίου 1932,

Αγαπητέ κύριε Φρόιντ, η πρόταση που μου έγινε από την Κοινωνία των Εθνών και από το Διεθνές Ινστιτούτο πνευματικής συνεργασίας του Παρισιού, να καλέσω δηλαδή ένα πρόσωπο της αρεσκείας μου σε μια ελεύθερη ανταλλαγή απόψεων, με θέμα ένα οποιοδήποτε πρόβλημα από μένα διαλεγμένο, μου προσφέρει την καλοδεχούμενη ευκαιρία να συνομιλήσω μαζί σας, αντιμετωπίζοντας μια ερώτηση, η οποία φαίνεται στη σημερινή κατάσταση του κόσμου, η πιο επείγουσα απ' όλες όσες αντιμετωπίζει ο πολιτισμός: Η ερώτηση είναι: 

Υπάρχει ένας τρόπος για να ελευθερωθούν οι άνθρωποι από το κακό πεπρωμένο του πολέμου; 

Τώρα πια είναι γνωστό, ότι με την πρόοδο της σύγχρονης επιστήμης, η απάντηση στην ερώτηση αυτή είναι ζήτημα ζωής και θανάτου για τον πολιτισμό, που ξέρουμε, και όμως, παρ' όλη την καλή θέληση που υπάρχει, καμιά προσπάθεια λύσης δεν έχει οδηγήσει σε κάτι το συγκεκριμένο. Μια και δεν έχω εθνικιστικές προκαταλήψεις, βλέπω προσωπικά ένα απλό τρόπο να αντιμετωπισθεί η εξωτερική δηλαδή ή οργανωτική άποψη του προβλήματος: τα κράτη θα δημιουργήσουν μια νομοθετική και δικαστική εξουσία, αρμοδιότητα της οποίας θα είναι να αντιμετωπίζει όλες τις συγκρούσεις που θα δημιουργούνται μεταξύ τους. Σήμερα όμως απέχουμε πάρα πολύ από να διαθέτουμε μια υπερκρατική οργάνωση, μια οργάνωση υπερεθνική που θα μπορεί να εκδίδει αποφάσεις και να επιβάλει με την βία την εκτέλεση των αποφάσεων αυτών. 

Έτσι λοιπόν φτάνω στο πρώτο μου αξίωμα: η επιδίωξη της διεθνούς ασφαλείας συνεπάγεται το ότι κάθε κράτος θα πρεπει να απαρνηθεί μέσα σε ορισμένα όρια, την ελευθερία των ενεργειών του, δηλαδή την κυριαρχία του, είναι φανερό πέρα από οποιαδήποτε αμφιβολία, ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος να πετύχουμε μια μέτρια ασφάλεια.

Η αποτυχία των προσπαθειών που έγιναν τα τελευταία δέκα χρόνια προς την κατεύθυνση αυτή, μας οδηγεί στο συμπέρασμα, χωρίς ούτε σκιά αμφιβολίας, ότι εδώ ενεργούν ισχυροί ψυχολογικοί παράγοντες, οι οποίοι παραλύουν τις προσπάθειες. Μερικοί από τους παράγοντες αυτούς είναι οφθαλμοφανείς. Η δίψα της εξουσίας της κυρίαρχης τάξης βρίσκεται σε κάθε κράτος σε αντίθεση με τον οποιοδήποτε περιορισμό της εθνικής κυριαρχίας. Η μεγάλη αυτή επιθυμία για πολιτική εξουσία συμφωνεί με τις φιλοδοξίες εκείνων που αναζητούν μόνον χρηματικά και οικονομικά οφέλη. Σκέφτομαι κυρίως την μικρή αλλά και αποφασιστική εκείνη ομάδα που με δραστηριότητα σε κάθε κράτος και αδιαφορώντας για οτιδήποτε, βλέπει στον πόλεμο, δηλαδή στην κατασκευή και την πώληση των όπλων, μόνο μία ευκαιρία εξυπηρετήσεως των προσωπικών συμφερόντων και της προσωπικής δύναμης. 

Είναι δυνατόν η μειοψηφία αυτή να υποτάσσει στις επιθυμίες της την λαϊκή μάζα, η οποία από τον πόλεμο θα έχει μόνο βάσανα και ζημίες; Μια εύκολη απάντηση θα ήταν ότι η μειοψηφία εκείνων που κάθε φορά βρίσκονται στην εξουσία, έχει στα χέρια της τα σχολεία και τον τύπο και επιπλέον τις θρησκευτικές οργανώσεις. Αυτό της επιτρέπει να οργανώνει και να κατευθύνει τα αισθήματα των μαζών μετατρέποντάς τα σε όργανα της πολιτικής της.

Ούτε όμως η απάντηση αυτή δίνει μια ολοκληρωτική λύση και ταυτόχρονα προκαλεί την επόμενη ερώτηση: Πώς είναι δυνατόν η μάζα να εγκαταλείπει τον εαυτό της στα μέσα που αναφέραμε πιο πάνω, να γίνεται έξαλλη και να οδηγείται στο ολοκαύτωμα; Είναι δυνατόν να δώσουμε μια απάντηση: Επειδή ο άνθρωπος έχει μέσα του την τάση για μίσος και για καταστροφή. Σε ομαλούς καιρούς το πάθος του αυτό μένει κρυμμένο και ξεπροβάλλει μόνο σε εξαιρετικές περιστάσεις. Είναι όμως αρκετά εύκολο να το ερεθίσουμε και να το ανεβάσουμε στο ύψος μια συλλογικής ψύχωσης;

Φτάνουμε έτσι στην τελευταία ερώτηση: Είναι δυνατόν να κατευθύνουμε την ψυχολογική ανάπτυξη των ανθρώπων έτσι που να γίνουν ικανοί για αντίσταση στην ψύχωση του μίσους και της καταστροφής; Στο σημείο αυτό δεν σκέφτομαι μόνο τις ακαλλιέργητες μάζες. Η πείρα μας διδάσκει ότι ευκολότερα η λεγόμενη «διανόηση» υποχωρεί στις καταστρεπτικές αυτές προτροπές, επειδή ο διανοούμενος δεν έχει άμεση επαφή με την χοντροφτιαγμένη πραγματικότητα αλλά την ζωή στην ευκολότερη και συνοπτική μορφή της στη μορφή της τυπωμένης σελίδας.

Καταλήγοντας: Μίλησα μέχρι τώρα μόνο για πολέμους ανάμεσα σε κράτη, δηλαδή για διεθνείς συγκρούσεις. Έχω, όμως, απόλυτη συναίσθηση του γεγονότος ότι το επιθετικό ένστικτο ενεργεί και με άλλες μορφές και σε άλλες περιπτώσεις. Σκέφτομαι τους εμφυλίους πολέμους, που κάποτε οφείλονταν στο θρησκευτικό φανατισμό και σήμερα σε κοινωνικούς παράγοντες ή ακόμη στην καταπίεση των φυλετικών μειονοτήτων.

Ξέρω ότι στα γραπτά σας μπορούμε να βρούμε άμεσες ή έμμεσες απαντήσεις σ’ όλα τα ερωτηματικά που μας δημιουργεί αυτό το πρόβλημα, το οποίο είναι ταυτόχρονα επείγον και αναπόφευκτο. Θα ήταν, λοιπόν, πάρα πολύ χρήσιμο για όλους εμάς, αν εσείς ασχολούσασταν με το πρόβλημα της παγκόσμιας ειρήνης, σύμφωνα με το πνεύμα των πρόσφατων ανακαλύψεων σας, επειδή κάτι τέτοιο θα μπορούσε να μας δείξει το δρόμο για καινούργιους και αξιόλογους τρόπους ενεργειών.

Με πολλή εγκαρδιότητα, δικός σας, Αλμπερτ Αϊνστάιν

* * *

(Ακολουθεί η εμπεριστατωμένη απάντηση του Φρόυντ)

Βιέννη, Σεπτέμβριος 1932

Αγαπητέ κ. Αϊνστάιν,

Αρχίζετε τις σκέψεις σας με την σχέση που υπάρχει ανάμεσα στο δίκαιο και τη βία. Πρόκειται σίγουρα για ένα σωστό ξεκίνημα, που θα βοηθήσει την ερευνά μας. Βλέπετε χρησιμοποίησα τη λέξη «βία» και όχι τη λέξη «δύναμη» και ελπίζω να μου επιτρέπεται μια τέτοια αντικατάσταση. Δίκαιο και βία είναι σήμερα για μας όροι αντίθετοι.

Είναι εύκολο να αποδείξουμε ότι το ένα προέρχεται από το άλλο και αν ανατρέξουμε στις πρώτες αρχές για να επαληθεύσουμε τον τρόπο με τον οποίο συνέβη, η λύση του προβλήματος παρουσιάζεται χωρίς δυσκολίες. Να με συγχωρείτε, αν στη συνέχεια θα μιλήσω για κάτι που είναι γενικά γνωστό σε όλους, σαν να πρόκειται για κάτι το καινούργιο. Η σύνδεση του συνόλου με υποχρεώνει να το κάνω.

Οι συγκρούσεις συμφερόντων μεταξύ των ανθρώπων σε γενικές, λοιπόν, γραμμές, ρυθμίζονται με την βία. Λυτό συμβαίνει σε ολόκληρο το ζωικό βασίλειο, του οποίου ο άνθρωπος αποτελεί μέρος. Για τους ανθρώπους βέβαια, πρέπει να προσθέσουμε και τις συγκρούσεις γνώμης, που φθάνουν σε πολύ υψηλά επίπεδα και που φαίνονται να απαιτούν, για το ξεκαθάρισμα τους, μιαν άλλη τεχνική. Πρόκειται, όμως, για μια κατοπινή επιπλοκή. Αρχικά, σε μια μικρή ανθρώπινη ομάδα, η μεγαλύτερη μυϊκή δύναμη αποφασίζει σε ποιον ανήκει κάτι ή ποιου η θέληση πρέπει να πραγματοποιηθεί.

Σύντομα η μυϊκή δύναμη αυξάνεται ή την αντικαθιστά η χρησιμοποίηση των εργαλείων και έτσι επιβάλλεται όποιος έχει τα καλύτερα όπλα ή όποιος τα χρησιμοποιεί περισσότερο επιδέξια. Με τη δημιουργία των όπλων η διανοητική ανωτερότητα αρχίζει ήδη να παίρνει τη θέση της μυϊκής δύναμης, έστω και αν ο τελικός σκοπός του αγώνα παραμένει ο ίδιος. Η υποχώρηση του αντιπάλου επιτυγχάνεται με τον ριζικότερο τρόπο, όταν η βία τον εξαφανίζει τελείως, δηλαδή τον εξοντώνει. Το σύστημα αυτό έχει δυο πλεονεκτήματα, ότι δηλαδή ο αντίπαλος δεν μπορεί να ξαναρχίσει σε άλλη περίπτωση τις εχθροπραξίες και ότι η μοίρα του συμβουλεύει τους άλλους να μην ακολουθήσουν το παράδειγμά του. Πολλές φορές στη θέση της επιθυμίας για φόνο, έρχεται η σκέψη, ότι ο εχθρός μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν δούλος, αν τον τρομοκρατήσουμε αρκετά και τον αφήσουμε ζωντανό.

Στη συνέχεια της επιστολής του προς τον Αϊνστάιν ο Φρόυντ σημειώνει:

Τα πράγματα είναι απλά, όσο η κοινότητα αποτελείται μόνο από ένα ορισμένο αριθμό ατόμων με ίση δύναμη. Οι νόμοι καθορίζουν μέχρι ποιου σημείου πρέπει να περιορίζεται η ελευθερία του κάθε ατόμου, όταν θέλει να χρησιμοποιεί τη δύναμή του και έτσι είναι δυνατόν να υπάρχει ασφάλεια στη συλλογική ζωή. Μια τέτοια, όμως, κατάσταση ειρήνης μπορούμε να την σκεφτούμε μόνο θεωρητικά, στην πραγματικότητα τα πράγματα γίνονται πολύπλοκα, επειδή η κοινότητα από την αρχή ήδη περιλαμβάνει στοιχεία με άνιση μυϊκή δύναμη, άνδρες και γυναίκες, γονείς και παιδιά και σαν συνέπεια του πολέμου και της υποταγής νικητές και νικημένους, που μετατρέπονται σε δούλους και σε αφέντες.

Το δίκαιο της κοινότητας γίνεται τότε έκφραση των σχέσεων άνισων δυνάμεων στο εσωτερικό της. Οι νόμοι γίνονται από εκείνους και για κείνους, που κυβερνούν και παραχωρούν ελάχιστα δικαιώματα σε κείνους που έχουν υποταχθεί. Από τότε και στο εξής υπάρχουν στην κοινότητα δύο πηγές ανησυχιών, αλλά ταυτόχρονα και τελειοποίησης του δικαίου. Πρώτα - πρώτα η προσπάθεια αυτού ή εκείνου του κυρίου να ξεφύγει από τους περιορισμούς, που ισχύουν για όλους, να επιστρέφει δηλαδή από το Βασίλειο του δικαίου στο βασίλειο της βίας και σε δεύτερη θέση οι προσπάθειες των υπηκόων να εξασφαλίσουν περισσότερη δύναμη για να αναγνωρισθούν από τον νόμο. Οι αλλαγές αυτές, να ξεφύγουν δηλαδή από το άνισο δίκαιο και να πετύχουν ένα δίκαιο ίσο για όλους.

Η Βουλιμία των Γάλλων βασιλιάδων, που επιθυμούσαν να μεγαλώσουν τα κτήματά τους σε βάρος των γαιοκτημόνων, δημιούργησε μια Γαλλία ειρηνικά ενωμένη και ανθηρή. Όσο και αν αυτό μπορεί να φανεί παράξενο, πρέπει να παραδεχθούμε, ότι ο πόλεμος δεν θα ήταν ένα ακατάλληλο μέσο για να πετύχουμε την πολυπόθητη αυτή «αιώνια» ειρήνη, επειδή μας επιτρέπει να δημιουργούμε τις τεράστιες εκείνες ενότητες στο εσωτερικό των οποίων μια ισχυρή κεντρική εξουσία κάνει αδύνατους τους άλλους πολέμους. Παρ' όλ’ αυτά δεν το κατορθώνουμε, επειδή oι επιτυχίες των κατακτήσεων, κατά κανόνα δεν διαρκούν πολύ καιρό.

Όσον αφορά την εποχή μας, επιβάλλεται το ίδιο συμπέρασμα, που φθάσατε και σεις από συντομότερο δρόμο. Μια σίγουρη αποτροπή του πολέμου είναι δυνατή μόνον αν οι άνθρωποι συμφωνήσουν στη δημιουργία μιας κεντρικής εξουσίας, στις αποφάσεις της οποίας θα υπόκεινται όλες οι συγκρούσεις των συμφερόντων. Βέβαια η Κοινωνία των Εθνών, σαν ανώτατη εξουσία, δεν έχει μια δική της δύναμη για να επιβάλει τη θέλησή της.

Υπάρχουν βέβαια και άνθρωποι που υποστηρίζουν, ότι μόνο με τη διάδοση των μπολσεβίκικων ιδεών θα σταματήσουν οι πόλεμοι, βρισκόμαστε όμως πολύ μακριά από ένα τέτοιο στόχο, ο οποίος ίσως θα επιτευχθεί μόνο μετά από τρομερούς εμφυλίους πολέμους. Φαίνεται, λοιπόν, ότι η προσπάθεια να αντικαταστήσουμε την πραγματική υλική δύναμη με τη δύναμη των ιδεών για την ώρα είναι κάτι που προορίζεται για την αποτυχία.

Φοβάμαι πως θα κάνω κατάχρηση του ενδιαφέροντος σας μια και σας ενδιαφέρει περισσότερο η πρόληψη του πολέμου και λιγότερο οι δικές μου θεωρίες. Παρ’ όλ’ αυτά, θα ήθελα να μιλήσω ακόμη λίγο για την καταστροφική μας τάση, η οποία είναι λιγότερο γνωστή απ’ ό,τι θα απαιτούσε η σημασία της. Μετά από λίγη σκέψη φθάσαμε να πιστεύουμε ότι η τάση αυτή βρίσκεται σε λειτουργία μέσα στο κάθε ζωντανό πλάσμα και η φιλοδοξία της είναι να το οδηγήσει στην καταστροφή, να οδηγήσει δηλαδή τη ζωή στην κατάσταση της άψυχης ύλης. Με πολλή σοβαρότητα της κολλάμε το όνομα παρόρμηση θανάτου, ενώ οι ερωτικές μας παρορμήσεις αντιπροσωπεύουν τις προσπάθειες με κατεύθυνση τη ζωή.

Το ζωντανό πλάσμα προστατεύει, για να εκφρασθούμε έτσι, τη δική του ζωή καταστρέφοντας μιαν άλλη. Ξεκινώντας από τις μυθολογικές απόψεις μας για τις παρορμήσεις, φτάνουμε εύκολα οε μια φόρμουλα καθορισμού των έμμεσων δρόμων, που οδηγούν στον πόλεμο. Αν η τάση για πόλεμο είναι καρπός της καταστρεπτικής παρόρμησής μας, τότε θα πρέπει σαν αντίδοτο να χρησιμοποιήσουμε τον έρωτα. Όλα όσα βοηθούν στη δημιουργία αισθηματικών δεσμών, ανάμεσα στους ανθρώπους, πρέπει να ενεργούν εναντίον του πολέμου. Η ψυχανάλυση δεν διστάζει να αντλήσει και έρωτα για αγάπη, επειδή στο σημείο αυτό κα η θρησκεία μιλάει για το ίδιο πράγμα: «Αγάπα τον πλησίον σου ως εαυτόν». Είναι κάτι που εύκολα το απαιτούμε, δύσκολα όμως μετατρέπεται σε πράξη.

Είναι, εξ άλλου, γνωστό, ότι οι παρεμβολές της κρατικής εξουσίας και οι απαγορεύσεις της Εκκλησίας που έχουν για στόχο τη σκέψη δεν βοηθούν στη δημιουργία ικανών πολιτών. Η ιδανική προϋπόθεση θα ήταν φυσικά μια ανθρώπινη κοινωνία, που θα είχε υποτάξει τις παρορμήσεις της στη δικτατορία της λογικής.

Από τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά του πολιτισμού δύο φαίνονται τα χαρακτη­ριστικότερα. Το δυνάμωμα της νόησης και η προς τα μέσα στροφή της επιθετικότητας με τα πλεονεκτήματα, αλλά και τους κινδύνους που συνεπάγεται. Ο πόλεμος έρχεται σε τρομερή επαφή με όλη την ψυχική κατάσταση, που μας επιβάλλει ο πολιτισμός, και έτσι δεν ανεχόμαστε πια τον πόλεμο. Βέβαια για μας τους ειρηνιστές δεν πρόκειται μόνο για μια διανοητική άρνηση, πρόκειται για κάτι που είναι αδύνατον να το ανεχθούμε και από ιδιοσυγκρασία και νομίζω ότι οι αισθητικοί ξεπεσμοί του πολέμου δεν έχουν σαν άρνησή μας μικρότερο ποσοστό απ' ότι έχουν οι ωμότητες του.

Πόσο θα πρέπει να περιμένουν για να γίνουν και οι άλλοι ειρηνιστές; Δεν μπορούμε να το πούμε, ίσως όμως δεν πρόκειται για μια ουτοπιστική ελπίδα. Ποιους δρόμους θα ακολουθήσει ο άνθρωπος για να θέσει τέρμα στον πόλεμο, δρόμους έμμεσους ή άμεσους δεν μπορούμε να το κρίνουμε από τώρα. Στο μεταξύ μπορούμε να πούμε: όλα όσα βοηθούν την πολιτισμένη εξέλιξη, εργάζονται εναντίον του πολέμου.

Σας χαιρετώ εγκαρδίως και σας ζητώ συγγνώμην, αν οι παρατηρήσεις μου σας απογοήτευσαν.

Δικός σας, Σίγκμουντ Φρόιντ»

http://antikleidi.com/

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ / ΕΝΟΤΗΤΑ 4^η

(ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ)

  1)   Να αναγνωρίσετε τη διάθεση των ρημάτων στις παρακάτω προτάσεις:

Ø  Δεν ενδιαφέρεσαι για τίποτα.

Ø  Η Κατερίνα ξενιτεύτηκε από μικρή.

Ø  Πολύ μαύρισες στις διακοπές.

Ø  Αυτό το σπίτι πουλιέται.

Ø  Ο Αντώνης έχτισε ωραίο σπίτι.

Ø  Ο Κώστας εργάζεται πολλές ώρες.

Ø  Σε ποιο κομμωτήριο χτενίζεσαι;

Ø  Πάγωσαν τα χέρια μου.

Ø  Δεν υπάρχει καμιά ελπίδα νίκης.

Ø  Να μην ανακατεύεσαι σε ξένες υποθέσεις.

Ø  Τα χιόνια έλιωσαν ήδη στα βουνά.

  2)  Να σχηματίσετε προτάσεις με τα υπογραμμισμένα ρήματα (όταν το ρήμα είναι αμετάβατο, να το χρησιμοποιήσετε ως μεταβατικό και το αντίστροφο)

(Παράδειγμα: Η διάλεξη αρχίζει στις οκτώ (ρ =αρχίζει: α.μ.τ.β.)

Ο Θανάσης αρχίζει την προπόνησή του στις 18.00 (το ρήμα είναι μ.τ.β.)

Ø Θόλωσε το μυαλό του και δεν ήξερε τι έκανε.

………………………………………………………………………………………………

Ø Πέταγε από τη χαρά του, όταν έμαθε πως ο φίλος του καλυτέρευσε.

………………………………………………………………………………………………

Ø Παρόλο που πονούσε το δόντι του, δε ζήτησε άδεια να φύγει.

………………………………………………………………………………………………

Ø Με πολέμησε μ’ όλες του τις δυνάμεις.

………………………………………………………………………………………………

Ø  Τον τρέμουν οι γνωστοί του εξαιτίας της αθυροστομίας του.

………………………………………………………………………………………………

Ø  Αλλάζει γνώμη πολύ εύκολα.

………………………………………………………………………………………………

Ø  Χαμήλωσε τα μάτια από τη ντροπή της.

………………………………………………………………………………………………

        

  3)  Να εντοπίσετε τα αντικείμενα των παρακάτω προτάσεων και να τα χαρακτηρίσετε (άμεσο – έμμεσο):

Ø Τα παιδιά έδωσαν στο δάσκαλό μια ευχετήρια κάρτα.

Ø Του ζήτησαν συγγνώμη για την ανάρμοστη συμπεριφορά τους.

Ø Μου έκρυψε την αλήθεια.

Ø Της άπλωσε το χέρι ζητώντας βοήθεια.

Ø Ο καθηγητής μας εξέτασε στα Μαθηματικά.

Ø Δώσε στο παιδί το παιχνίδι.

Ø Ποιος σε δίδαξε χορό;

Ø Η νοσοκόμα έκανε στον άρρωστο ένεση.

Ø Έδωσε στο φτωχό χρήματα.

Ø Μια αόρατη δύναμη τον οδηγούσε στο σωστό δρόμο.

  4) Να γράψετε το σύστοιχο αντικείμενο που παραλείπεται:

Ø Χόρεψαν όλοι τον τσάμικο …………………………………………………………

Ø Τους είπε πολλά ……………………………………………………………………

Ø Η χορωδία τραγούδησε δημοτικά …………………………………………………

Ø Η χήρα φορούσε μαύρο ……………………………………………………………

Ø Ζούσε ακατάστατη κι έντονη ………………………………………………………

Ø Η εταιρεία αυτή μας χορήγησε πολλές ……………………………………………

Ø Πρέπει να γράφεις καλύτερα ………………………………………………………

Ø Η ζωή μου έπαιξε ένα πολύ άσχημο ………………………………………………

  5) Να χρησιμοποιήσετε σε φράσεις ως μεταβατικά και ως αμετάβατα τα ακόλουθα ρήματα:

Ø Ανοίγω: ………….…………………………………………………………………………………

Ø Πονάω:……………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

Ø Δουλεύω:…………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

Ø Γελώ:………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

Ø Βγαίνω:……………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

Ø Κλείνω:…………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………

Ø Πηγαίνω:…………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

ØΠεθαίνω:…………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………….........................