Η σημασία της μάχης των Θερμοπυλών στην αρχαία εποχή

Η σημασία της μάχης των Θερμοπυλών στην αρχαία εποχή

«Ποιος από τους μεταγενέστερους» γράφει ο Διόδωρος ο Σικελιώτης (ΙΑ’, 11, 2) σχολιάζοντας τη θυσία των 300 Σπαρτιατών στις Θερμοπύλες, «δεν θα ζηλέψει την παλικαριά αυτών των ανθρώπων, οι οποίοι, καθώς βρέθηκαν στην αρπάγη μιας συντριπτικά υπέρτερης καταστάσεως, σωματικά υπέκυψαν, έμειναν όμως αήττητοι στην ψυχή. Γι’ αυτό, μόνο αυτοί από όλη την ιστορία αναφέρονται». Αυτή η ηθική νίκη έδωσε το κουράγιο στους Έλληνες να συντρίψουν τους Πέρσες στη Σαλαμίνα και στις Πλαταιές και να απομακρύνουν τον θανάσιμο κίνδυνο από την πατρίδα τους. 

Οι Έλληνες εκείνης της εποχής κατανόησαν ήδη από τότε τη βαρύνουσα σημασία της θυσίας των ομοεθνών τους στις Θερμοπύλες. 

Στους τάφους των νεκρών πολεμιστών χαράχτηκαν τρία επιγράμματα του λυρικού ποιητή Σιμωνίδη του Κείου. Ο τελευταίος, επίσης, προέβη σε άλλο κείμενό του στην αξιολόγηση των νεκρών πολεμιστών: «Το μαύρο σύννεφο του θανάτου τους βρήκε, όμως αυτοί δεν θα πεθάνουν, αν και νεκροί, αφού η δόξα της αρετής τους επάνω θα τους ανεβάζει από τα δώματα του Άδη». Σύγχρονο άγαλμα του Λεωνίδα. Ο Σπαρτιάτης βασιλιάς τιμήθηκε και από τους συγχρόνους του Έλληνες. 

Η τοποθεσία της μάχης, έγινε σημείο αναφοράς για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Στις Θερμοπύλες ανεγέρθη, λίγο μετά τη μάχη ένας πέτρινος λέων, ως μια έντεχνη υπόμνηση του ονόματος του νεκρού Σπαρτιάτη βασιλιά. Περί το 440 π.Χ. τα λείψανα του Λεωνίδα μεταφέρθηκαν στη Σπάρτη. Η ιδιαίτερη τιμητική ταφή χαρακτηρίστηκε υπερβολική από τον Ηρόδοτο. 

Ωστόσο, ήταν ανάγκη εκείνη την περίοδο για τη σπαρτιατική πολιτεία να επαναβεβαιώσει τον ρόλο της ως υπερασπιστή της ανεξαρτησίας των Ελλήνων. Ήταν η εποχή που ανέβαινε δυναμικά η Αθήνα και αναλάμβανε ηγετικό ρόλο στον αντιπερσικό αγώνα. 

Όσο οδεύουμε προς τον Πελοποννησιακό Πόλεμο η αντίληψη αυτή των Σπαρτιατών αρχίζει να αλλάζει. Ο περσικός κίνδυνος πλέον φαίνεται μακρινός. Ο νέος εχθρός για την ανεξαρτησία των ελληνικών πόλεων ενσαρκώνεται στις επεκτατικές διαθέσεις της αθηναϊκής δημοκρατίας. Χρέος λοιπόν της Σπάρτης είναι να προστατέψει τις ελληνικές πόλεις όπως έπραξαν τότε οι υπερασπιστές των Θερμοπυλών. Το παράδειγμα των Θερμοπυλών ήταν τόσο επιβλητικό, ώστε χρησίμευε και ως αφορμή επίκλησης για ηρωική στάση ακόμη και στους Αθηναίους ρήτορες. Έτσι, ο Λυσίας υπενθυμίζει την γενναία στάση της Σπάρτης κατά τη διάρκεια των Περσικών Πολέμων, περισσότερο όμως για να επιτιμήσει στη συνέχεια τη φιλοτυρρανική εξωτερική της πολιτική. 

Τον 4ο αι. π.Χ. ο Λυκούργος, ο οποίος ανήκε στην αντιμακεδονική παράταξη, αναφέρει τις Θερμοπύλες ως παράδειγμα ηρωικής αρετής (Κατά Λεωκράτους 106-7, 128-30). 

Θεωρεί, μάλιστα, ότι οι Αθηναίοι όφειλαν να διαπνέονται από ίδιο πνεύμα και να αντιταχθούν στη μακεδονική επέκταση προς τη νότιο Ελλάδα. 

Ακόμα και ο ίδιος ο Μέγας Αλέξανδρος συνέβαλε στη διαιώνιση της ανάμνησης των Θερμοπυλών, σύμφωνα με ορισμένους ιστορικούς. Ύστερα από τη νίκη εναντίον των Περσών στο Γρανικό ποταμό, έδωσε εντολή να σταλούν στην Αθήνα 300 περσικές πανοπλίες ως λάφυρα. Επέμεινε να αφιερωθούν στον ναό της Αθηνάς στην Ακρόπολη, συνοδευόμενες από την γνωστή επιγραφή: «Αλέξανδρος, ο γιός του Φιλίππου, και οι λοιποί Έλληνες πλην Λακεδαιμονίων, από τους βαρβάρους που κατοικούν στην Ασία. 

Πράγματι την εποχή εκείνη οι Σπαρτιάτες διακρίθηκαν μόνο δια της απουσίας τους από την πανελλήνια εκστρατεία εναντίον της Περσίας. Πόσο διαφορετικά ήταν όλα το 480 π.Χ όταν οι Σπαρτιάτες ήταν οι αναγνωρισμένοι ηγέτες των Ελλήνων στην προσπάθεια αναχαίτισης του Ξέρξη. 

Αυτή ακριβώς την τεράστια διαφορά του τότε με το τώρα θέλησε να υπογραμμίσει ο Αλέξανδρος αφιερώνοντας 300 πανοπλίες. Ήταν σαν να έλεγε στους συγχρόνους του Σπαρτιάτες: «αυτές για τους  300 των Θερμοπυλών, από τους οποίους υπολείπεστε πολύ σε γενναιότητα». Ο Μέγας Αλέξανδρος συνέβαλε στη διαιώνιση της ανάμνησης της μάχης των Θερμοπυλών. 

Κατά την ελληνιστική περίοδο οι Σπαρτιάτες ανήγειραν ένα μόνιμο ιερό-ηρώο στην πόλη τους, το ονομαζόμενο Λεωνίδειο. Παράλληλα, καθιέρωσαν ετήσιες εορτές προς τιμήν του, τα Λεωνίδαια. Η διάρκεια αυτών των εορτών, όμως πιθανότατα ατόνησε κατά τη φάση παρακμής της Σπάρτης, την ύστερη ελληνιστική εποχή. 

Η θυσία του βασιλιά Λεωνίδα και των πολεμιστών του και η αίγλη που την περιέβαλε αποτέλεσε ισχυρότατο κίνητρο ώστε, όχι μόνο ιδιώτες, αλλά και κοινότητες να εφευρίσκουν συγγενικούς δεσμούς με την πολιτεία του Ευρώτα σε μια προσπάθεια να πετύχουν αναγνώριση και αποδοχή. 

Έτσι έγινε και στις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ., ο τότε Μέγας Αρχιερέας της Ιερουσαλήμ ισχυρίστηκε ότι είχαν κοινή καταγωγή οι  Εβραίοι και οι Σπαρτιάτες από τον Αβραάμ και τον Μωυσή. 

Ο Σπαρτιάτης βασιλιάς Αρεύς ανταποκρίθηκε – έτσι τουλάχιστον ισχυρίζεται το κείμενο των Μακκαβαίων-θετικά στους εβραϊκούς ισχυρισμούς. Σύμφωνα με τον Πολ Κάρτλεζ, καθηγητή ελληνικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, αυτή ήταν μια μέθοδος των Εβραίων για να βρουν μια θέση συμβολικά μέσα στην τάξη του ελληνιστικού κόσμου και πιο πρακτικά, να αποκτήσουν έναν πιθανό σύμμαχο (δηλαδή τον βασιλιά Αρεα) ενάντια στις καταχρήσεις των επιθετικών ντόπιων μοναρχών του οίκου των Σελευκιδών. 

Νίκος Γιαννόπουλος 

ιστορικός

Πηγή: mixanitouxronou.gr

Περί ελληνικής γλώσσας

Η Ελληνική γλώσσα δεν είναι τυχαία... 

Χτίστηκε πάνω στα μαθηματικά, και αυτό που ελάχιστοι ακόμα ξέρουν είναι ότι κάθε λέξη στην Ελληνική έχει μαθηματικό υπόβαθρο. 

Τα γράμματα στην Ελληνική γλώσσα δεν είναι στείρα σύμβολα. Όρθια, ανάποδα με ειδικό τονισμό, αποτελούσαν το σύνολο των 1620 συμβόλων που χρησιμοποιούνταν στην Αρμονία (Μουσική στα Νέο Ελληνικά). 

Η πιο σημαντική τους ιδιότητα είναι ότι το κάθε γράμμα έχει μια αριθμητική τιμή/αξία, κάθε γράμμα είναι ένας αριθμός, οπότε κατ επέκταση και κάθε λέξη είναι ένας αριθμός. 

Μια τεράστια γνώση κλειδωμένη-κωδικοποιημένη μέσα λέξεις λόγω της μαθηματικών τιμών που έχουν. Ένας από τους Πρωτοπόρους επί του θέματος ήταν ο μέγιστος Πυθαγόρας. 

Οι αριθμοί, τα σχήματα, η αρμονία και τα άστρα έχουν κάτι κοινό, έτσι αντίστοιχα τα μαθηματικά (αριθμοί) η γεωμετρία (σχήματα) η αρμονία(μουσική) και η αστρο-νομία (αστήρ=α-χωρίς- στήριγμα + φυσικοί νόμοιπου τα διέπουν) ήταν αδελφές επιστήμες κατά τον Πυθαγόρα, που με την συγκεκριμένη σειρά που αναφέραμε ήταν η σκάλα για την εξέλιξη (=εκ -του- έλικος, DNA) του νου-ψυχής προς τον Δημιουργό. 

Έναν Δημιουργό που δημιούργησε βάσει αυτών των τεσσάρων επιστημών. 27 σύμβολα-αριθμοί με αριθμητική αξία συνθέτουν το Ελληνικό Αλφάβητο, 3 ομάδες από 9 σύμβολα-αριθμούς η κάθε ομάδα, με άθροισμα κάθε ομάδας 45, 450, 4.500. 

ΑΛΦΑ = 1+30+500+1= 532 =>5+3+2= 10 => 1+0= 1 

ΕΝ = 5+50 = 55 => 5+5 = 10 => 1+0= 1 

ΟΜΙΚΡΟΝ = 70+40+10+20+100+70+50= 360, όσες και οι μοίρες του κύκλου 

Για να είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε τα νοήματα των εννοιών των λέξεων της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης πρέπει πρωτίστως να γνωρίζουμε κάποια πράγματα για την ίδια την Ελληνική γλώσσα. 

Η αρχαία Ελληνική γλώσσα είναι η μοναδική η οποία δεν είναι βασισμένη στο ότι κάποιοι απλά κάθισαν και συμφώνησαν να ονομάζουν ένα αντικείμενο «χ» ή «ψ» όπως όλες οι υπόλοιπες γλώσσες του κόσμου. Η Ελληνική γλώσσα είναι ένα μαθηματικό αριστούργημα το οποίο θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε. 

Η αρχή των πάντων είναι το ίδιο το Ελληνικό Αλφάβητο (το οποίο φυσικά δεν το πήραμε από κάποιον άλλον όπως θα δούμε παρακάτω διότι εκ των πραγμάτων δεν γίνεται). 

Τα γράμματα του Ελληνικού αλφαβήτου στο σύνολο τους ήταν 33 όσοι και οι σπόνδυλοι, οι 5 τελευταίοι σπόνδυλοι (που παίζουν τον ρόλο της κεραίας) έχουν άμεση σχέση με τον εγκέφαλο και αντιστοιχούν στα 5 τελευταία άρρητα γράμματα τα οποία γνώριζαν μόνο οι ιερείς ένα από αυτά ήταν η Σώστικα (ή Γαμμάδιον) η οποία στα λατινικά έγινε swstika και οι Ναζί το έκλεψαν και την ονομάσανε Σβάστικα. 

Το σύμβολο αυτό είναι του ζωογόνου Ηλίου (Απόλλωνα), οι Ναζί το αντέστρεψαν για να συμβολίσουν το αντίθετο του ζωογόνου Ήλιου, δηλαδή του σκοτεινού θανάτου. 

Υπήρχαν ακόμα κάποια γράμματα τα οποία στην πάροδο του χρόνου καταργήθηκαν όπως το Δίγαμμα (F), Κόππα (Q), Στίγμα (S’), Σαμπί (ϡ) 

Ο Πυθαγόρας μας ενημερώνει για τα 3 επίπεδα της Ελληνικής γλώσσας τα οποία είναι τα εξής: 

1. ομιλών 

2. Σημαίνον (α. σήμα, β. σημαινόμενο) 

3. Κρύπτον (α. διαστήματα β. κραδασμός γ. λεξάριθμος δ. τονάριθμος) 

-Το πρώτο είναι η ομιλία 

-Το δεύτερο είναι η σχέση του σήματος με το σημαινόμενο που θα αναλύσουμε παρακάτω 

-Το τρίτο είναι το διάστημα (απόσταση & χρόνος), ο κραδασμός (που αφυπνίζει τον εγκέφαλο μέσω ιδιοσυχνοτήτων από τους δημιουργηθέντες παλμούς – Παλλάδα Αθηνά) ο λεξάριθμος (σχέση γραμμάτων και λέξεων με αριθμούς) και ο τονάριθμος (σχέση γραμμάτων και λέξεων με μουσικούς τόνους) 

Το κάθε γράμμα αντιστοιχούσε σε έναν αριθμό, αλλά και σε έναν μουσικό τόνο άρα γράμμα=αριθμός=τόνος (μουσικός), πράγμα που φανερώνει ότι στη γλώσσα μας πίσω από τα γράμματα-λέξεις υπάρχουν αριθμοί (λεξάριθμοι) και μουσικοί φθόγγοι (τονάριθμοι). 

Οι 4 αδελφές επιστήμες κατά τον Πυθαγόρα ήταν: 

1. Αριθμοί (μαθηματικά) 

2. Σχήματα (Γεωμετρία) 

3. Μουσική (Αρμονία) 

4. Αστρονομία 

Οι επιστήμες αυτές είναι αλληλένδετες και βρίσκονται η μια μέσα στην άλλην όπως οι Ρωσικές μπαμπούσκες. Συνδυάστε τώρα το αλφάβητο που εσωκλείει αριθμούς και μουσικούς τόνους με τις 4 αυτές επιστήμες. 

1. Αστρονομία= αστηρ + νόμος, α-στηρ = αυτό που δεν στηρίζεται, άρα αστρονομία= οι συμπαντικοί νόμοι που διέπουν αυτό που δεν στηρίζεται κάπου, οι οποίοι έχουν να κάνουν με την μουσική (αρμονία), σχήματα (γεωμετρία) αριθμούς (μαθηματικά) και όλα αυτά με τον Αιθέρα ο οποίος περιβάλει τις ουράνιες σφαίρες. 

2. Ο Πυθαγόρας άκουγε την αρμονία (μουσική) των ουρανίων Σφαιρών άρα μιλάμε μια γλώσσα η οποία έχει να κάνει με την ροή του σύμπαντος. 

Η Ελληνική γλώσσα είναι η μοναδική η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για Η/Υ λόγω της μαθηματικότητας και μουσικότητας όχι μόνο του Αλφαβήτου-λέξεων, αλλά και των μαθηματικών εννοιών που γεννώνται π.χ. η λέξη ΘΕΣΙΣ γίνεται: συνΘεσις, επίΘεσις, κατάΘεσις, υπόΘεσις, εκΘεσις, πρόσΘεσις, πρόΘεσις, ανάΘεσις, διάΘεσις, αντίΘεσις κτλ κτλ αν τώρα αυτές τις λέξεις τις μεταφράσουμε στα Αγγλικά είναι εντελώς άσχετες μεταξύ τους. 

Το ότι δεν γίνεται το Αλφάβητο να είναι αντιγραμμένο από κάπου αλλού φαίνεται από το ότι εν έτη 2300 π.Χ. (με μελέτες της Τζιροπούλου και άλλων και όχι το 800 π.Χ.) ο Όμηρος ήδη έχει στην διάθεση του 6.500.000 πρωτογενής λέξεις (πρώτο πρόσωπο ενεστώτα & ενικού αριθμού) τις οποίες αν τις πολλαπλασιάσουμε Χ72 που είναι οι κλήσεις, θα βγάλουμε ένα τεράστιο αριθμό ο οποίος δεν είναι ο τελικός, διότι μην ξεχνάμε ότι η Ελληνική γλώσσα δεν είναι στείρα, ΓΕΝΝΑ. 

ΑΝ συγκρίνουμε τώρα π.χ. την Αγγλική γλώσσα που έχει 80.000 λέξεις εκ των οποίων το 80% είναι Ελληνικές όπως μας ενημερώνει το Πανεπιστήμιο της Ουαλίας, και μετρήσουμε ότι αυτή η στείρα γλώσσα εξελίσσεται 1000 χρόνια, μπορούμε αβίαστα να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι ο Όμηρος παραλαμβάνει μια γλώσσα η οποία έχει βάθος στον χρόνο 100.000 π.Χ? 500.000 π.Χ.? ποιος ξέρει… 

Όμως η απόλυτη απόδειξη είναι η ίδια η μαθηματικότητα της, η οποία δεν υπάρχει σε καμία άλλη γλώσσα του πλανήτη. Μην ξεχνάμε ακόμα το ότι ο Δημιουργός χρησιμοποιεί μαθηματικά για την δημιουργία, άρα η γλώσσα μας έχει αναγκαστικά σχέση με την πηγή (root-0/1). 

Πριν όμως από το «Κρύπτον» υπάρχει το «Σημαίνον», δηλαδή η σύνδεση των λέξεων με τις έννοιες αυτών. 

Είπανε νωρίτερα ότι οι ξένες διάλεκτοι ορίστηκαν κατόπιν συμφωνίας, δηλαδή κάποιοι συμφώνησαν ότι το τάδε αντικείμενο θα το ονομάσουν «Χ», κάτι που κάνει τις γλώσσες στείρες, άρα δεν μπορούν να γεννήσουν νέες λέξεις, άρα δεν υπάρχει μαθηματικότητα, άρα δεν δύναται να περιγράψουν νέες έννοιες που υπάρχουν στην φύση, με αποτέλεσμα ο εγκέφαλος εφόσον δεν μπορεί να περιγράψει μέσω των νέων λέξεων καινούριες έννοιες μένει στο σκοτάδι, έτσι οι νευρώνες του εγκεφάλου δεν γεννούν νέους εν αντιθέσει με όσους χρησιμοποιούν την Ελληνική. 

Πως θα μπορούσε π.χ. ο Άγγλος ή ο Γάλλος ή ο Χ, Υ με μια λέξη που έχει 10 έννοιες να περιγράψει με ακρίβεια άρα και σαφήνεια μια βαθύτερη έννοια; πόσο μάλλον τις πολλαπλές πλευρές αυτής; δεν μπορεί, να λοιπόν το γιατί όλα ξεκίνησαν εδώ. Το Σημαίνον λοιπόν είναι η σύνδεση του σήματος με το σημαινόμενο, δηλαδή η ίδια η λέξη είναι δημιουργημένη με τέτοιο τρόπο που περιγράφει την έννοια που εσωκλείνει μέσα της. 

Παράδειγμα: 

Η ονοματοδοσία της λέξης ΚΑΡΥΟΝ (Καρύδι) προέρχεται από μια παρατήρηση της φύσης (όπως όλες οι λέξεις), δηλαδή όταν δυο κερασφόρα ζώα (Κριοί, τράγοι κτλ) τρα.κάρ.ουν με τα κέρ.ατα τους ακούγεται το «κρακ» ή «καρ», ο ήχος αυτός έδωσε το όνομα «κέρας» (κέρατο) το κέρας έδωσε το όνομα κράτα ή κάρα (κεφάλι) και το υποκοριστικό αυτού το Κάρυον (μικρό κεφάλι). το Κάρυον (καρύδι) μοιάζει καταπληκτικά με το ανθρώπινο κεφάλι και το εσωτερικό του με εγκέφαλο. 

Το Υ είναι η ρίζα του ρήματος ΥΩ (βρέχω) όπου υπάρχει το Υ υπάρχει κοιλότητα (ή κυρτότητα) δηλαδή θηλυκώνει κάτι, η βροχή (υγρό στοιχείο) μπαίνει (θηλυκώνεται) μέσα στην γη. 

Το μουσικό – αριθμητικό αλφάβητο δημιουργεί μουσικο – μαθηματικές λέξεις οι οποίες περιγράφουν αντίστοιχες έννοιες, οι οποίες προέρχονται από την παρατήρηση της φύσεως δηλαδή της Δημιουργίας άρα κατ επέκταση του ίδιου του Δημιουργού, αλλά η ερώτηση είναι πόσες χιλιετίες μπορεί να χρειάστηκαν για να δημιουργηθεί αυτό το τέλειο μαθηματικό σύμπλεγμα που τα γράμματα είναι αριθμοί και συνάμα μουσικοί τόνοι και οι λέξεις δηλαδή το σύνολο των αριθμών και των μουσικών τόνων κρύβουν μέσα τους εκτός από σύνθετες μουσικές αρμονίες, έννοιες οι οποίες δεν είναι καθόλου τυχαίες αλλά κατόπιν εκτενέστατης παρατηρήσεως της φύσης; 

Ευλόγως λοιπόν ο Αντισθένης μας υπενθυμίζει «Αρχή σοφίας η των ονομάτων επίσκεψις»

http://aneksigita-fainomena.blogspot.gr/

Ο αθλητισμός στην αρχαία Ελλάδα

Ο αθλητισμός στην αρχαία Ελλάδα δεν ήταν απλά μια ευχάριστη ενασχόληση ή επάγγελμα όπως είναι σήμερα. Αποτελούσε έναν από τους βασικότερους λόγους επιβίωσης της Ελληνικής φυλής – ιδιαίτερα την εποχή των Περσικών πολέμων (490-479 π.Χ.). Σύμφωνα με τον Gardiner «η νίκη των Ελλήνων κατά των Περσών … ήταν η νίκη μιάς χούφτας ασκημένων αθλητών κατά των ορδών μαλθακών βαρβάρων». Θα ήταν περιττό να αναλυθεί η σημασία που έδιναν ειδικά οι Σπαρτιάτες στην καθημερινή εκγύμναση των νέων (Αγωγή), ώστε να βασίζονται ανά πάσα ώρα και στιγμή στην προάσπιση της πόλης τους από εχθρικές επιδρομές. Είναι γνωστό ότι η Σπάρτη ήταν ίσως η μοναδική πόλη στην αρχαία Ελλάδα που δεν είχε εξωτερικά τείχη – οι Σπαρτιάτες θεωρούσαν τα τείχη θηλυπρεπές μέσο άμυνας- ακριβώς για τον λόγο ότι βασίζονταν στην άρτια εκπαίδευσή τους!

Μερικά από τα πιό γνωστά αγωνίσματα ήταν ο ιππόδρομος, ο δρόμος, το άλμα, ο δίσκος, το ακόντιο, η πάλη, το πένταθλο, το παγκράτιο και άλλα. Ωστόσο στη παρούσα ανάρτηση θα αναφερθούμε περισσότερο σε αθλήματα που σήμερα είναι ευρέως διαδεδομένα όπως το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ, το χάντμπολ και το χόκεϋ, τα οποία στην αρχαία Ελλάδα ήταν γνωστά σαν αθλήματα «σφαιρομαχιών» και τα οποία αποτελούσαν ομαδικές αθλοπαιδιές χωρίς να ανήκουν στο πρόγραμμα των επίσημων αγώνων . Είναι λογικό να φαίνεται περίεργο πως οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν και ανακάλυψαν αυτά τα αθλήματα. Ο λόγος βεβαίως έχει να κάνει με το ότι η ανακάλυψη αυτών των αθλημάτων έχει –λανθασμένα- αποδοθεί σε άλλους λαούς. Απόδειξη αφενός η ύπαρξη πολλών γλυπτικών έργων που απεικονίζουν ξεκάθαρα αυτά τα αθλήματα και αφετέρου οι αναφορές των πηγών της αρχαίας Ελληνικής γραμματείας, με βασικές την Οδύσσεια του Ομήρου και τους Δειπνοσοφιστές του Αθηναίου. Εξάλλου πολλοί γνωστοί γλύπτες αλλά και άγνωστοι δημιουργοί αφιέρωσαν όλη τη ζωή τους στην απόδοση του αθλητικού ιδανικού! Ας δούμε περισσότερο αναλυτικά το κάθε άθλημα:

1. Ποδόσφαιρο ή «επίσκυρο»:

Με βάση τον Όμηρο (Οδύσσεια, Θ, στ. 282-293) το ποδόσφαιρο στην αρχαία Ελλάδα ονομαζόταν «επίσκυρο» και ήταν γνωστό ήδη από την Μυκηναϊκή εποχή (1600-1100 π.Χ.). Μάλιστα στις ανασκαφές της Σαμοθράκης βρέθηκε μπάλα ποδοσφαίρου από δερμάτινο κάλυμμα, η οποία χρονολογείται στον 3ο αιώνα π. Χ. Σύμφωνα με τον ερευνητή Λεωνίδα Μπίλλη: «Το γήπεδο ποδοσφαίρου ήταν χωρισμένο σε δύο μέρη και τα όριά του τα καθόριζαν γραμμές από χαλίκια». Σύμφωνα με τον Αρριανό (ΧΙV 47) το άθλημα αυτό παιζόταν από μικρά παιδιά ή ενήλικες άντρες. Γνωστοί ποδοσφαιριστές της εποχής υπήρξαν ο Αριστόνικος και ο Δημοτέλης από τη Χίο, μεταξύ άλλων.

ανάγλυφη παράσταση ποδοσφαίρου, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

2. Μπάσκετ ή «ανακρουσία»:

Οι κανονισμοί της «ανακρουσίας» ήταν όμοιοι με τους σημερινούς κανόνες του μπάσκετ, που λανθασμένα θεωρείται ανακάλυψη των Αμερικανών. Ο αθλητής λοιπόν έπρεπε να χτυπήσει τη μπάλα (σφαίρα) δυνατά στο χώμα ώστε αυτή να επιστρέψει πάλι στο χέρι του. Βεβαίως αν υπερέβαινε τον αριθμό των βημάτων, που όριζε ο κανονισμός, έχανε την κατοχή της μπάλας, όπως ακριβώς συμβαίνει και σήμερα. Ο Όμηρος περιγράφει γλαφυρά μια σκηνή από αγώνα της εποχής (Οδύσσεια, Θ, στ. 370-375): «Έριχνε ψηλά την σφαίρα (μπάλα) και την γή που έθρεψε πολλούς άρχισε να χτυπά με προικισμένα πόδια και να κάνει στροφές γρήγορες και εναλλασόμενες, ενώ οι άλλοι νέοι τον ζητωκραύγαζαν και στον ουρανό υψώνονταν δυνατές φωνές».

                αγγείο με παράσταση «ανακρουσίας»

3. Χάντμπολ ή χειροσφαίριση:

Το χάντμπολ αν και θεωρείται άθλημα προερχόμενο από χώρες όπως η Γερμανία και η Δανία, έχει τις ρίζες του και αυτό στη αρχαία Ελλάδα. Υπάρχουν αναφορές του παιχνιδιού ήδη από την Μινωϊκή περίοδο, ενώ στα χρόνια του Μεγάλου Αλεξάνδρου το άθλημα διαδίδεται αρχικά στις Ελληνικές αποικίες της Ιταλίας. Σημαντική πηγή αποτελεί πάλι η Οδύσσεια του Ομήρου, όπου περιγράφεται σκηνή από το παιχνίδι: «…Τότε ο Αλκίνος πρόσταξε το Λαοδάμα κι Άλιο, μόνοι να πιάσουν το χορό, που δεν τους έφτανε άλλος. Κι αυτοί μια κόκκινη όμορφη σφαίρα στα χέρια παίρνουν, που ‘χε φτιασμένη ο Πόλυβος, κι ο ένας την πετούσε, πίσω λυγώντας το κορμί, στα σύγνεφα τα μαύρα. Κι ο άλλος απ’ τη γη ψηλά πηδώντας στον αέρα την έπιανε εύκολα, προτού στο χώμα να πατήσει». Μια ακόμη τρανταχτή απόδειξη για την ελληνική προέλευση του αθλήματος αποτελεί το χάλκινο αγαλματίδιο που βρέθηκε στη Δωδώνη (3ος αιώνας π. Χ.) και απεικονίζει ένα παιδί με σφαίρα στο χέρι.

 παράσταση αγώνα χειροσφαίρισης στην αρχαία Ελλάδα 

4. Χόκεϋ ή «κερητίζειν»: 

Η αντισφαίριση –όπως ονομάζεται στη νεοελληνική το χόκεϋ – αποτέλεσε ένα ακόμη άθλημα στην αρχαία Ελλάδα με βάση τη σφαίρα. Αγγεία που έχουν ανακαλυφθεί και χρονολογούνται από το 540 π.Χ. απεικονίζουν σκηνές αναπαράστασης νέων που έπαιζαν το γνωστό σήμερα χόκεϋ. Στην αρχαία Ελλάδα το άθλημα ονομαζόταν «κερητίζειν», επειδή παιζόταν με κυρτά ραβδιά, σε σχήμα κεράτων. Η μπάλα ήταν από ύφασμα ή δέρμα. Το εσωτερικό της κάλυπτε μαλλί προβάτου ή τρίχες αλόγου, ώστε να αναπηδά με ευκολία. Χαρακτηριστική είναι η ανάγλυφη βάση που βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και χρονολογείται στο 510-500 π.Χ.

 ανάγλυφη βάση αγώνα αντισφαίρισης, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Πηγές: 

1) Ομήρου Οδύσσεια 

2) Δειπνοσοφιστές Αθηναίου 

3) Ιστορία του Ελληνικού έθνους, Ακαδημία Αθηνών, τόμος Α, Προϊστορία και πρωτοϊστορία 

4) Ιστορία του Ελληνικού έθνους, Ακαδημία Αθηνών, τόμος Β, Αρχαϊκός Ελληνισμός 

5) Πώλ Κάρτλεντζ, Οι Σπαρτιάτες 

6) Δρ. Λεωνίδας Μπίλλης, Όλοι αντέγραψαν τους Έλληνες

ΠΗΓΗ ΑΡΘΡΟΥ:

Ελληνικά Χρονικά

by Γιάννης Αθανασόπουλος

Όρκοι αρχαίων Ελλήνων πολεμιστών

Ὅρκος Ἀθηναίων ἐφήβων

...πλείω δὲ καὶ ἀρείῳ...

Κρατώντας τὰ ὅπλα ποὺ τοῦ ἐμπιστευόνταν ἡ Πατρίδα, ὁ

Ἀθηναῖος ἔφηβος μπροστὰ στὸ ναὸ τῆς Ἀγραύλου ἔδιδε τὸν

παρακάτω ὅρκο:

Οὐ καταισχυνῶ τὰ ὅπλα, οὐδ᾿ ἐγκαταλείψω τὸν προστάτην ὢ ἂν στοίχῳ, ἀμυνῶ δὲ καὶ ὑπὲρ ἱερῶν καὶ ὁσίων, καὶ μόνος καὶ μετὰ πολλῶν, καὶ τὴν πατρίδα οὐκ ἐλάττω παραδώσω, πλείω δὲ καὶ ἀρείῳ ὅσης ἂν παραδέξωμαι. Καὶ συνήσω τῶν ἀεὶ κρινόντων, καὶ τοῖς θεσμοῖς τοῖς ἱδρυμένοις πείσομαι, καὶ οὓς τίνας ἄλλους ἱδρύσεται τὸ πλῆθος ἐμφρόνως. Καὶ ἂν τὶς ἀναιρεῖ τοὺς θεσμοὺς ἣ μὴ πείθηται οὐκ ἐπιτρέψω, ἀμυνῶ δὲ καὶ μόνος καὶ μετὰ πάντων. Καὶ τὰ ἱερὰ τὰ πάτρια τιμήσω. Ἵστορες θεοὶ Ἄγραυλος, Ἐνυάλιος, Ἄρης, Ζεύς, Θαλλώ, Αὐξώ, Ἡγεμόνη

Μετάφραση:Δὲ θὰ ντροπιάσω τὰ ὄπλα μου, οὔτε θὰ ἐγκαταλείψω τὸν συμπολεμιστή μου ὅπου κι ἂν ταχθῶ νὰ πολεμήσω, θὰ ὑπερασπίζω τὰ ἱερὰ καὶ τὰ ὅσια, καὶ μόνος καὶ μὲ πολλούς, καὶ τὴν πατρίδα δὲν θὰ παραδώσω μικρότερη, ἀλλὰ μεγαλύτερη καὶ μαχητικότερη ἀπ᾿ ὅση θὰ μοῦ παραδοθεῖ. Θὰ πιστεύω στοὺς Θεοὺς καὶ στοὺς ἰσχύοντες νόμους θὰ ὑπακούω, καὶ σὲ ὅσους ἄλλους νόμιμα θεσπισθοῦν. Κι ἂν κάποιος ἀναιρέσει τοὺς θεσμοὺς ἢ ἀμφισβητήσει, δὲν θὰ τὸ ἐπιτρέψω, θὰ τὸν πολεμήσω εἴτε μόνος εἴτε μὲ ὅλους. Καὶ τὶς ἱερὲς παρακαταθῆκες τῶν πατέρων θὰ τιμήσω. Μάρτυρές μου οἱ θεοὶ Ἄγραυλος, Ἐνυάλιος, Ἄρης, Ζεύς, Θαλλῶ, Αὐξώ, Ἡγεμόνη.

Παιᾶν Σπαρτιατῶν

Βαδίζοντας προς τη μάχη, οι σπαρτιάτες πολεμιστές έψαλλαν

τον παιάνα...

Ἄγετ᾿, ὢ Σπάρτας εὐάνδρω κῶροι πατέρων πολιατᾶν λαιᾷ μὲν ἴτυν προβάλεσθε, δόρυ δ᾿ εὐτόλμως ἄνχεσθε, μὴ φειδόμενοι τὰς ζωάς· οὐ γὰρ πάτριον τᾷ Σπάρτᾳ!

Μετάφραση: Ἐμπρὸς ὢ τῆς εὐάνδρου Σπάρτης τέκνα πατέρων πολιτῶν, διὰ τῆς ἀριστερᾶς χειρὸς τὴν ἀσπίδαν προβάλετε, διὰ δὲ τῆς δεξιᾶς μὲ τόλμη τὸ δόρυ ὑψώσατε, μὴ φειδόμενοι τὴν ζωὴ γιατὶ αὐτὸ δὲν εἶναι πατροπαράδοτον στὴν Σπάρτη!

Ὅρκος Ἑλλήνων στὶς Πλαταιές:

Οὐ ποιήσομαι περὶ πλειονος τὸ ζῆν τῆς ἐλευθερίας. Οὐδὲ ἐγκαταλείψω τοὺς ἡγεμόνας, οὔτε ζῶντας, οὔτε ἀποθανόντας. ἀλλὰ τοὺς ἐν τῇ μάχῃ τελευτήσαντας τῶν συμμάχων ἁπάντας θάψω. καὶ κρατήσας τῷ πολέμῳ τοὺς βάρβαρους,τῶν μὲν μαχεσαμένων ὑπὲρ τῆς Ἑλλάδος πόλεων οὐδεμίαν ἀνάστατον ποιήσω. τὰς δὲ τὰ τοῦ βάρβαρου προελομένας ἅπασας δεκατεύσω. καὶ τῶν ἱερῶν ἐμπρησθέντων καὶ καταβληθέντων ὑπὸ τῶν βάρβαρων οὐδὲν ἀνοικοδομήσω παντάπασιν. ἀλλὰ ὑπόμνημα τοῖς ἐπιγιγνομένοις ἐάσω καταλείπεσθαι τῆς τῶν βάρβαρων ἀσεβείας.

Μετάφραση:Δὲν θὰ ἐκλάβω ὡς πολυτιμότερη τὴ ζωὴ ἀπὸ τὴν ἐλευθερία. οὔτε θὰ ἐγκαταλείψω στὴ μάχη κανέναν ἀπὸ τοὺς ἡγέτες μας, οὔτε ζωντανό, μὰ οὔτε καὶ νεκρό. ἀλλὰ καὶ τοὺς πεσόντες στὴ μάχη ἀπὸ τοὺς συμμάχους μας ὅλους θὰ ἐνταφιάσω. καὶ ἀφοῦ ἐπικρατήσουμε στὸν πόλεμο κατὰ τῶν βάρβαρων, ἀπὸ τὶς πόλεις ποὺ ἔδωσαν μάχη ὑπὲρ τῆς Ἑλλάδος καμία νὰ μὴν καταστρέψω. ὅσες ὅμως στὴ μάχη συνετάχθησαν μὲ τοὺς βάρβαρους ὅλες νὰ ἀποδεκατίσω. καὶ ἀπὸ τοὺς ναοὺς ποὺ πυρπολήθηκαν καὶ κατεδαφίστηκαν ἀπὸ τοὺς βαρβάρους, κανέναν καθόλου νὰ μὴν ανοικοδομήσω. ἀλλὰ ὡς ὑπενθύμιση στὶς ἐπερχόμενες γενεὲς νὰ ἐπιτρέψω νὰ ἀφεθοῦν, τῆς τῶν βάρβαρων ἀσεβείας.

http://aneksigita-fainomena.blogspot.gr/

Το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός (435 π.Χ.)

Η Ολυμπία, ως ιερός χώρος, όπου κάθε τέσσερα χρόνια τελούνταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες, συγκέντρωνε πλήθος ναών και άλλων λατρευτικών χώρων, όπου δεσπόζουσα θέση κατείχε ο ναός του Δία.
Στα πρώτα στάδια τελέσεως των Ολυμπιακών αγώνων ήταν μια λιτή κατασκευή. Με την πάροδο του χρόνου δημιουργήθηκε η ανάγκη για ένα αντάξιο οικοδόμημα. 
Έτσι το 466 π.Χ. ξεκίνησε η κατασκευή ενός λαμπρού δωρικού ναού αντάξιου του Παρθενώνα. Το έργο ανέλαβε ο αρχιτέκτων Λίβων ο Ηλείος και τελείωσε το 456 π.Χ., παραδίδοντας στην ανθρωπότητα ένα εξαίρετο δημιούργημα αρμονίας, τον δεύτερο σε μέγεθος μετά τον Παρθενώνα ναό στον Ελληνικό χώρο, με διαστάσεις 64, 12Χ27, 68 μέτρα και συνολικό ύψος 20,25 μέτρα.
Ένας μεγαλόπρεπος ναός έπρεπε να φιλοξενεί και το ανάλογο άγαλμα του θεού στον οποίο ήταν αφιερωμένος. Το άγαλμα ανατέθηκε στον περίφημο Αθηναίο γλύπτη Φειδία γύρω στο 435 π.Χ. και είχε ύψος περίπου 14 μέτρα χωρίς το βάθρο του.
Το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Ολυμπίου Διός ήταν από τα μεγαλύτερα μνημεία του αρχαίου κόσμου και ήταν ένα από τα επτά θαύματα για μια περίοδο 800 ετών ενώ αποτέλεσε αριστούργημα τέχνης και τεχνική, δέσποζε στον ναό της Ολυμπίας και συγκέντρωνε χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο.
Το βάθρο του αγάλματος, από γαλάζιο ελευσίνιο μάρμαρο με πλουσιότατη γλυπτή διακόσμηση, είχε διαστάσεις 1 μέτρο ύψος, 6,65 μέτρα μήκος και δέκα μέτρα βάθος. 
Μεγάλη ποικιλία πολύτιμων υλικών χρησιμοποιήθηκαν για το αριστούργημα αυτό. Ο Δίας καθόταν επάνω σε ένα θρόνο, ο οποίος ήταν εβένινος και είχε κατασκευασθεί από χαλκό, χρυσό, ελεφαντόδοντο και διάφορες πολύτιμες πέτρες.
Ο θρόνος ήταν διακοσμημένος από τους μαθητές του, Πάναινο και Κωλώτη, με μυθολογικές παραστάσεις. Το γυμνό σώμα του Δία ήταν φτιαγμένο από ελεφαντόδοντο και ο μανδύας του ήταν καλυμμένος από χρυσά φύλλα, διακοσμημένα με κρίνους και ζωδιακές σκηνές και κάλυπτε το υπόλοιπο σώμα ως τα πόδια.
Τα σανδάλια του ήταν χρυσά, το κεφάλι του ήταν στεφανωμένο με ασημένιο στεφάνι ελιάς, και τα μαλλιά του και η γενειάδα του ήταν από χρυσό. Διάφοροι πολύτιμοι λίθοι ήταν κολλημένοι πάνω στην πυκνή του γενειάδα. Στο δεξί του χέρι κρατούσε την νίκη φτιαγμένη από χρυσό και ελεφαντόδοντο και στο αριστερό του κρατούσε σκήπτρο, φτιαγμένο από όλα τα γνωστά μέταλλα εκείνων των χρόνων, με αετό στην κορυφή.
Η ευαισθησία του ελεφαντόδοντου στην υγρασία, σε συνδυασμό με το υγρό κλίμα της περιοχής, δημιούργησε την ανάγκη για ειδική περιποίηση του αγάλματος. Για το λόγο αυτό, το άγαλμα τοποθετείτο κατά περιόδους σε μια ειδική δεξαμενή με λάδι, η οποία υπήρχε κάτω από το δάπεδο.
Το πρόσωπο ήταν επιβλητικό, και όταν ο Πάναινος ρώτησε τον Φειδία από πού το εμπνεύστηκε, αυτός απάντησε από τον Όμηρο.

ΠΗΓΗ:Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

«Σύγχρονα… αρχαιοελληνικά έθιμα» της Αντιγόνης Καρύτσα

   Πολλά από τα έθιμα που ακόμη και σήμερα διατηρούνται σε ολόκληρο τον ελληνικό χώρο έχουν τις ρίζες τους στην αρχαία Ελλάδα. Ακόμη και αυτά που σχετίζονται με τη χριστιανική γιορτή των Χριστουγέννων και με την έλευση του νέου χρόνου. Εξάλλου τα ήθη, τα έθιμα αλλά και οι παραδόσεις μας προέρχονται από την αρχαιότητα και συνδέονται με το χριστιανισμό.

   Στην αρχαιότητα εορταζόταν το «Τριέσπερον», που γενικεύτηκε τα ελληνιστικά χρόνια,  προς τιμήν του θεού Ηλίου. Η γιορτή του φωτός, ξεκινούσε με το χειμερινό ηλιοστάσιο (τη νύκτα της 21ης προς την 22α του Δεκεμβρίου) και κορυφωνόταν με την αναγέννηση του φωτοδότη Ηλίου (τη νύκτα της 24ης προς 25η). Με το χειμερινό ηλιοστάσιο ο Ήλιος νικά το σκοτάδι και προοιωνίζεται ο ερχομός της άνοιξης. Στη Ρώμη, γιόρταζαν τα Σατουρνάλια προς τιμήν του Σατούρνους (Κρόνου) που ονομαζόταν και «DeusSolΙnvictus» (Αήττητος Θεός Ήλιος).

   Την ίδια περίοδο οι αρχαίοι Έλληνες γιόρταζαν την γέννηση του Διονύσου. Ο Διόνυσος αποκαλούνταν «σωτήρ» και θείο «βρέφος», το οποίο γεννήθηκε από τη Σεμέλη. Ήταν ο καλός «Ποιμήν», του οποίου οι ιερείς κρατούν την ποιμενική ράβδο, όπως συνέβαινε και με την αιγυπτιακή θεότητα  Όσιρη. Τον χειμώνα θρηνούσαν το σκοτωμό του Διονύσου από τους Τιτάνες, αλλά στα τέλη Δεκεμβρίου εόρταζαν την αναγέννησή του. Οι γυναίκες-ιέρειες ανέβαιναν στην κορυφή του ιερού βουνού και κρατώντας ένα νεογέννητο βρέφος φώναζαν «Ο Διόνυσος ξαναγεννήθηκε. Ο Διόνυσος ζει» καθώς η λατρεία του ήταν συνδεδεμένη με τη γονιμότητα και την αναγέννηση της φύσης.

   Και το έθιμο της βασιλόπιτας όμως έχει αρχαιοελληνικές ρίζες. Οι πρόγονοί μας συνήθιζαν να προσφέρουν στους θεούς τους «εορταστικούς άρτους» σε διάφορες περιστάσεις: π.χ. στον πόλεμο, για να γυρίσουν νικητές, στο κυνήγι για να σκοτώσουν πολλά θηράματα, σε εορτές όπως τα Θαλύσια προς τιμήν της θεάς Δήμητρας, που οι θεριστές έφτιαχναν «θαλύσια αρτίδια», στα Θεσμοφόρια που έφτιαχναν «πλακούντες» ή «άρτους», στους γάμους που έφτιαχναν «πλακούντες» με μέλι, νερό, αλεύρι και σουσάμι, «μελίπηκτους» προς τιμήν των νεκρών κ.α. 

Από τους αρχαίους Έλληνες υιοθέτησαν οι Ρωμαίοι την κατασκευή «πλακούντων», ένα είδος ψωμιού με αρωματικά, στο οποίο έβαζαν μεταλλικό νόμισμα (στρίνα) για υγεία και καλή χρονιά. Πρόσθεταν μάλιστα και μικρό κομμάτι πάπυρο, που αν τύχαινε σε δούλο του σπιτιού, του χάριζαν την ελευθερία. Ειδικά την περίοδο του Βυζαντίου έφτιαχναν «πλακούντες» με γλυκιά γεύση,  «πίτες», που μέσα  έβαζαν φλουρί και τους στόλιζαν με ζυμαρένιο σταυρό στο κέντρο και με το μονόγραμμα της Παναγίας και του Χριστού δεξιά και αριστερά. Η χριστιανική θρησκεία συνέδεσε τη βασιλόπιτα και το φλουρί με το Μέγα Βασίλειο και την κοπή της την πρώτη μέρα του νέου έτους.

  Το ρόδι από την αρχαιότητα θεωρούνταν σύμβολο ευφορίας, αφθονίας και καλής τύχης. Στην αρχαία Ελλάδα η νύφη έσπαγε ρόδι για γονιμότητα και ευημερία. Μετά την έλευση του νέου χρόνου ακόμη και σήμερα το πετάμε με δύναμη στο κατώφλι του σπιτιού για να σπάσει σε χίλια κομμάτια, ώστε ο καινούργιος χρόνος να τα φέρει όλα δεξιά, καλότυχα. Ο πιο φημισμένος μύθος που σχετίζεται με το ρόδι, είναι αυτός της αρπαγής της Περσεφόνης από τον Άδη. Σύμφωνα με αυτόν τον μύθο, ο Άδης, αφού άρπαξε την  Περσεφόνη, της προσέφερε να φάει επτά σπόρους ροδιού, ώστε να την «δέσει» κοντά του. Έτσι, το ρόδι έγινε σύμβολο του ερχομού της Άνοιξης μετά τον κρύο Χειμώνα και έκανε έντονη την παρουσία του στα αρχαία Ελευσίνια Μυστήρια.

  Αλλά και τα κάλαντα έχουν αρχαιοελληνικές ρίζες. Τα κάλαντα συμβόλιζαν την χαρά, τον πλούτο και την ειρήνη και τα τραγουδούσαν στα σπίτια των πλουσίων. Τα μικρά παιδιά γύριζαν από σπίτι σε σπίτι, κρατώντας κλαδί ελιάς ή αγριελιάς, την «ειρεσιώνη»  (έριον : μαλλί), στολισμένο με μαλλί κόκκινο και λευκό (σύμβολο υγείας και ομορφιάς) και φθινοπωρινούς καρπούς (σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, κάστανα, δημητριακά), κατά το μήνα Πυανεψιών (23 Σεπτεμβρίου – 22 Οκτωβρίου), τον τέταρτο μήνα του αθηναϊκού ημερολογίου, τραγουδώντας τις «καλένδες» για καλύτερη τύχη και γονιμότητα της γης: «εἰρεσιώνη σῦκα φέρει καὶ πίονας ἄρτους καὶ μέλι ἐν κοτύλῃ καὶ ἔλαιον ἀποψήσασθαι καὶ κύλικ” εὔζωρον, ὅπως μεθύουσα καθεύδῃς» (η ειρεσιώνη φέρει σύκα και λιπαρούς άρτους και μέλι σε κοτύλη (κύπελο) και λάδι για μαγείρεμα και κούπα ζωηρό κρασί, για να μεθύσεις και να κοιμηθείς). Τα παιδιά που τραγουδούσαν τις καλένδες έπρεπε να είναι «αμφιθαλή», δηλαδή να  έχουν ζωντανούς και τους δύο γονείς τους και έπαιρναν φιλοδώρημα. Κατόπιν τοποθετούσαν την ειρεσιώνη στην είσοδο του ναού του Απόλλωνα την ημέρα της γιορτής και στη συνέχεια την κρεμούσαν στην είσοδο του σπιτιού τους και μετά από ένα χρόνο την έκαιγαν. Η «ειρεσιώνη» λειτουργούσε ως ικεσία («ικετηρία») στον Απόλλωνα για την αποφυγή των λοιμών.

  Η «ικετηρία» ήταν κλάδος ελιάς, από την οποία κρεμόταν τούφες μαλλιού. Την κρατούσαν όσοι ήθελαν να ικετεύσουν τους θεούς ομαδικώς για να απαλλαγεί η περιοχή τους από αρρώστιες, πανώλη,  χολέρα κ.α. ή  όποιος  άνθρωπος ήθελε να τεθεί υπό την προστασία θεού για να προβεί  σε αποκαλύψεις εναντίον ισχυρών ανθρώπων ή αρχόντων.

  Η «ειρεσιώνη» και η «ικετηρία» θεωρούνται πρόγονοι του χριστουγεννιάτικου δέντρου. Τη βυζαντινή εποχή, σε κάθε πόλη τοποθετούνταν στύλοι με δεντρολίβανα, μύρτο και άλλα εποχικά άνθη . Αλλά και η φάτνη έχει τις ρίζες της στο Βυζάντιο: οι Βυζαντινοί έφτιαχναν σπηλιές και μέσα έβαζαν το νεογέννητο Χριστό, ενώ τα παιδιά έλεγαν τα κάλαντα με συνοδεία μουσικών οργάνων.

  Πανάρχαια καταγωγή έχουν  και  οι μεταμφιέσεις του Δωδεκαημέρου, κυρίως την ημέρα των Θεοφανίων. Ανά την Ελλάδα και σήμερα αναβιώνουν τα λογκατσάρια, τα ρογκατσάρια ή ρουγκατσάρια στη Βόρεια Ελλάδα,  οι μωμόγεροι, ποντιακό δρώμενο  κ.α. Οι μεταμφιεσμένοι, με τομάρια ζώων και κουδούνια επιδιώκουν να εξευμενίσουν τις κακές δυνάμεις, καθώς και τις ψυχές των νεκρών οι οποίες, με τη μορφή των καλικάντζαρων, επιστρέφουν κατά καιρούς στους ζωντανούς, ενοχλώντας τους. Οι ρίζες τους βρίσκονται στα Διονύσια, όπου οι θιασώτες του θεού Διονύσου περιέπαιζαν τους πάντες, όπως ακριβώς σήμερα οι μεταμφιεσμένοι. Ίδια δαιμόνια με αυτά του Δωδεκαημέρου στη αρχαιότητα ήταν οι «κήρες», οι  ψυχές στον Άδη,  οι οποίες κατά την εορτή των Ανθεστηρίων, όταν ο Άδης ήταν ανοιχτός και επανέρχονταν στον κόσμο, ενοχλούσαν τους ανθρώπους και μίαιναν τις τροφές. Αποτρεπτική δύναμη για όλα τα δαιμόνια και τους καλικάντζαρους έχει η φωτιά καθώς τα εμποδίζει να πλησιάσουν το σπίτι και τους ανθρώπους και ο αγιασμός που εξαγνίζει το κακό.

  Η διαχρονικότητα των εθίμων οφείλεται κατά κύριο λόγο στη διατήρησή τους από τη χριστιανική θρησκεία, παραλλάσσοντας κάποιες φορές το νόημά τους ή ακόμη και τον αρχικό σκοπό της δημιουργίας τους.

http://www.schooltime.gr/