Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΠΟΠΟΙΙΑ-ΕΠΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΙ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ

 

α. Αγώνες με τους Άραβες

· Η αντεπίθεση των Αράβων αρχίζει στα χρόνια βασιλείας του Ρωμανού Λακαπηνού.  Ο  στρατηγός Ιωάννης Κουρκούας καταλαμβάνει την Έδεσσα της Συρίας. Έτσι προετοιμάζονται οι νίκες των επόμενων στρατηγών-αυτοκρατόρων...

· Οι στρατηγοί αυτοκράτορες  Νικηφόρος Φωκάς, Ιωάννης Τζιμισκής και Βασίλειος Β’ ανακατέλαβαν την Κρήτη (961), την Κύπρο (965), τις πόλεις της Κιλικίας και τμήματα της Συρίας και Παλαιστίνης.

·  Σκοπός των εκστρατειών αυτών ήταν η ανάκτηση όλων των παλαιών ρωμαϊκών εδαφών της Εγγύς Ανατολής.

 

β. Αγώνες με τους Βουλγάρους

· Η άνοδος του ελληνομαθούς νέου φιλόδοξου ηγεμόνα των Βουλγάρων Συμεών στο θρόνο διακόπτει την περίοδο φιλικών σχέσεων Βυζαντίου-Βουλγαρίας.

· Ο Συμεών αυτοαποκαλείται Βασιλεύς Βουλγάρων και Ρωμαίων.

· Πολιορκεί την Κωνσταντινούπολη αλλά πεθαίνει χωρίς να πραγματοποιήσει το όνειρό του.

· Ο διάδοχός του Πέτρος συνάπτει ειρήνη με το Βυζάντιο και νυμφεύεται την ανηψιά του αυτοκράτορα Ρωμανού Λακαπηνού.

· Ο τσάρος Σαμουήλ ιδρύει νέο Βουλγαρικό κράτος με πρωτεύουσα την Αχρίδα.

· Μετά από πολύχρονους σκληρούς αγώνες, ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β’ συντρίβει τους Βουλγάρους στη μάχη του Σπερχειού (997) και του Κλειδίου (1014).

· Η Βουλγαρία υποτάσσεται πλήρως στους Βυζαντινούς το 1018 και διαιρείται σε δυο θέματα. Έτσι τα σύνορα του Βυζαντίου φθάνουν και πάλι ως το Δούναβη.

 

γ. Οικονομικές συνέπειες των πολέμων

·  Με την επέκταση των Βυζαντινών προστίθενται στο κράτος:

1. νέα εδάφη

2. νέο παραγωγικό δυναμικό

3. νέα έσοδα

· Ο τερματισμός των εχθρικών επιδρομών επέτρεψε την άνθηση της  γεωργίας και την καλλιέργεια γης χωρίς εντάσεις και πολέμους.

· Ο πλούτος που συγκεντρώθηκε:

1. έφερε ευμάρεια

2. ενίσχυσε τις δυνατότητες της αυτοκρατορίας και το κύρος της

3. γέννησε αισθήματα αυτοπεποίθησης και υπερηφάνειας στους κατοίκους

Η ΙΔΡΥΣΗ, Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ Ο ΕΚΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΡΩΣΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

 

α. Η διαμόρφωση του έθνους των Ρώσων

· Οι Βάραγγοι, τους οποίους οι ανατολικοί Σλάβοι ονόμαζαν Ρως (οι Δυτικοί τους αποκαλούσαν Βίκιγκς ή Νορμανδούς) ήταν σκανδιναβικά φύλα που εμφανίστηκαν στην ιστορία τον 9^ο αιώνα, ζούσαν από εμπορικές και πειρατικές δραστηριότητες στην περιοχή της σημερινής Ρωσίας και αναμείχθηκαν με τους ανατολικούς Σλάβους δημιουργώντας ένα νέο λαό.                         

· Στο λαό αυτό οι Ρως δίνουν το όνομα και την κρατική οργάνωση και οι  Σλάβοι τη γλώσσα και τη λαϊκή βάση.

 

β. Ίδρυση κράτους – Σχέσεις με το Βυζάντιο

· Πρώτο Ρωσικό Κράτος ήταν η Ηγεμονία του Κιέβου.                    

· Είχε εμπορικές σχέσεις με το Βυζάντιο και με το Χαλιφάτο.        

· Μετά από δυο αποτυχημένες εκστρατείες κατά της Κωνσταντινούπολης κατά το 10^ο αιώνα υπέγραψαν εμπορικές συνθήκες με το Βυζάντιο (911 και 944), με το οποίο ανέπτυξαν επίσης πολιτιστικές σχέσεις.

γ. Εκχριστιανισμός των Ρώσων

· Ο Ρώσος ηγεμόνας  Βλαδίμηρος  βοήθησε το Βασίλειο Β’ στη συντριβή της μικρασιατικής αριστοκρατίας (δυνατοί).

· Βαφτίστηκε χριστιανός και παντρεύτηκε την αδελφή του αυτοκράτορα Άννα.

· Οι Ρώσοι βαπτίστηκαν ομαδικά στο Δνείπερο ποταμό το 989.

Αποτελέσματα εκχριστιανισμού Ρώσων

· Οι Ρώσοι εντάχθηκαν θρησκευτικά και πολιτισμικά στο Βυζάντιο

· Ο πνευματικός και υλικός πολιτισμός των Ρώσων επηρεάστηκε καθοριστικά

· Αυξήθηκαν οι εμπορικές συναλλαγές

· Πολλαπλασιάστηκαν οι Ρώσοι μισθοφόροι στο Βυζάντιο.

Η ΔΙΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ ΣΤΟΥΣ ΜΟΡΑΒΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΒΟΥΛΓΑΡΟΥΣ

α. Ο εκχριστιανισμός των Μοραβών

· Ο ηγεμόνας της Μοραβίας Ραστισλάβος ζήτησε από το Βυζάντιο (862-863) ιεραποστόλους για να ασπαστεί ο λαός του το Χριστιανισμό. Σκοπός του ήταν να βρει στήριγμα για να αντιμετωπίσει τους εξωτερικούς κινδύνους ( Γερμανοί & Βούλγαροι).

· Η ανταπόκριση της στρατιωτικής και πολιτικής ηγεσίας του Βυζαντίου(αυτοκράτορας Μιχαήλ Γ’ και πατριάρχης Φώτιος) ήταν θετική.

· Αποστέλλονται για το σκοπό αυτό στη Μοραβία(863) οι αδελφοί Κύριλλος (αρχικά Κωνσταντίνος) και Μεθόδιος, από τη Θεσσαλονίκη - ικανοί διπλωμάτες και λόγιοι - γνώστες της σλαβικής και άλλων γλωσσών.

 

à Ο Κύριλλος δημιούργησε ένα σλαβικό αλφάβητο που απέδιδε τις φωνητικές ιδιαιτερότητες της γλώσσας, το οποίο ως σήμερα ονομάζεται Κυριλλικό.

à  Επίσης απέδωσε στα σλαβικά τη Θεία Λειτουργία και τα ιερά βιβλία.

β. Σημασία του εκχριστιανισμού

 

· Με τη χρήση της σλαβικής διευκολύνθηκαν οι Μοραβοί στην κατανόηση του χριστιανικού λόγου.

· Οργανώθηκε η Σλαβική Εκκλησία (863-866).

· Μυήθηκαν οι Σλάβοι στον πολιτισμό των Ελλήνων και του Χριστιανισμού.

· Επιτεύχθηκε ενότητα των Σλάβων, λόγω της κοινής καταγωγής και της κοινής πίστης.

γ. Ο εκχριστιανισμός των Βουλγάρων

 

· Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία επιθυμούσε να εκχριστιανίσει τους Βουλγάρους.

· Ο βυζαντινός στρατός υποχρέωσε τότε τον ηγεμόνα των Βουλγάρων Βόρη να βαπτισθεί με ανάδοχο τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ’ (864).

· Ακολούθησε νέα επέμβαση του πάπα με πρόσκληση του Βόρη.

· Ο Πατριάρχης Φώτιος κατηγόρησε τη ρωμαϊκή εκκλησία για λειτουργικά και δογματικά λάθη.

· Η σύνοδος του 867 αναθεμάτισε τον πάπα, απέρριψε το δόγμα περί διπλής εκπόρευσης του Αγίου Πνεύματος (filioque) και καταδίκασε την επέμβαση της Ρώμης στη Βουλγαρία.

· Με απόφαση της συνόδου του 870 η εκκλησία της Βουλγαρίας υπάχθηκε στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.