Πυθαγόρας: 10 λόγια από χρυσάφι για ν’ απελευθερωθεί το μυαλό μας...

Ένας σπουδαίος φιλόσοφος, μαθηματικός, θρησκευτικός και πολιτικός Δάσκαλος μας κληροδότησε λόγια από χρυσάφι.

Τα «Χρυσά Έπη».

Ο Πυθαγόρας γεννήθηκε στη Σάμο το 580 π.Χ. και από την παιδική του ηλικία εκδήλωσε μία ιδιαίτερη αγάπη για τη μάθηση. Για καλή του – και καλή μας – τύχη, ο πατέρας του, Μνήσαρχος, τον έπαιρνε μαζί του στα ταξίδια σε Ανατολή και Δύση, με αποτέλεσμα ο νεαρός Πυθαγόρας να αναπτύξει από νωρίς διευρυμένη αντίληψη για τον κόσμο. Ο πατέρας του φρόντισε ακόμα να λάβει ο γιος του την καλύτερη μόρφωση κοντά στους μύστες της Ανατολής και στον διάσημο τότε φιλόσοφο από τη Σύρο, Φερεκύδη.

Ακόμα και αν δεν γνωρίζετε τίποτα για τον Πυθαγόρα, οπωσδήποτε κάτι θα έχετε ακούσει για το πυθαγόρειο θεώρημα. Ο Πυθαγόρας ήταν πρωτοπόρος στα μαθηματικά και στη γεωμετρία, ήταν εξαιρετικός θεωρητικός της μουσικής, φιλόσοφος με πολύ ιδιαίτερη κοσμοθεωρία θρησκευτικού τύπου και όταν εγκαταστάθηκε στον Κρότωνα της Ιταλίας, φανέρωσε και το πολιτικό του ταλέντο επίσης.

Εδώ θα ασχοληθούμε με τον φιλόσοφο Πυθαγόρα και τη διδασκαλία του σχετικά με τις αρετές που οφείλει να επιδιώκει κάθε άνθρωπος, ώστε να είναι αγνός, έτοιμος για μία καλύτερη ενσάρκωση. Είναι ένα απόσπασμα από τα «Χρυσά Έπη», ένα κείμενο με τα βασικά σημεία της διδασκαλίας του Πυθαγόρα, που γράφτηκε από πυθαγόρειους του 5ου αι. π.κ.χ, πολλές δεκαετίες μετά τον θάνατο του δασκάλου.

Για να διευκολύνουμε την ανάγνωση, δώσαμε στο απόσπασμα τη μορφή δεκαλόγου.

1. Κάνε συνήθεια να κυριαρχείς στον ύπνο, στο στομάχι, στη λαγνεία και στον θυμό.

2. Μην πράξεις κάτι επαίσχυντο, ούτε μόνος σου ούτε μαζί με άλλους και από όλους πιο πολύ τον εαυτό σου να ντρέπεσαι.

3. Να ασκείς τη δικαιοσύνη με έργα και με λόγια.

4. Να μην εθίζεσαι σε τίποτα ασυλλόγιστα, αλλά να γνωρίζεις πως ο θάνατος για όλους είναι αναπόφευκτος και τα χρήματα, άλλοτε είναι καλό να τ’ αποκτάς και άλλοτε να τα χάνεις.

5. Ό, τι σου αναλογεί από τις δυστυχίες που συμβαίνουν τυχαία στους θνητούς, να το υποφέρεις χωρίς αγανάκτηση. Και όσα από αυτά μπορείς να τα θεραπεύεις. Σκέψου πως οι θεοί δεν δίνουν μεγάλο μερίδιο από αυτά στους αγαθούς ανθρώπους.

6. Μην επιτρέπεις στον εαυτό σου να εκπλήσσεται και να απορεί ούτε από τα άθλια ούτε από τα καλά λόγια των ανθρώπων που άφθονα ακούς. Κι αν ακούσεις ψέμα για κάτι, να είσαι πράος. Να μην σε παραπλανήσει κανείς ούτε με λόγια ούτε με έργα να κάνεις ή να πεις οτιδήποτε δεν είναι καλό.

7. Πριν πράξεις οτιδήποτε να σκέπτεσαι προσεκτικά, ώστε να μην κάνεις κάτι ανόητο. Ο ανόητος (εκείνος που δεν σκέπτεται) λέει και πράττει ανόητα πράγματα.

8. Να πράττεις εκείνα που δεν θα σου προκαλέσουν στεναχώρια αργότερα. Μην πράττεις εκείνα που δεν γνωρίζεις, αλλά να φροντίσεις να μάθεις για όσα έχεις άγνοια κι έτσι η ζωή σου θα είναι ευχάριστη.

9. Δεν πρέπει να παραμελείς την υγεία του σώματός σου, αλλά, με μέτρο να πίνεις, να τρως και να γυμνάζεσαι, και μέτρο εννοώ εκείνο που δεν θα σε στεναχωρήσει. Συνήθισε σε διατροφή καθαρή και λιτή και ζώντας έτσι, φυλάξου από όσα επισύρουν φθόνο. Μην δαπανάς άκαιρα τα καλά, όπως κάνουν οι αδαείς, ούτε να στερείσαι σε σημείο που να γίνεις ανελεύθερος, διότι το μέτρο είναι η άριστη κατάσταση σε όλα.

10. Μην επιτρέψεις στα μάτια σου ύπνο απαλό πριν εξετάσεις τρεις φορές τις πράξεις της ημέρας: «Σε τι αστόχησα; Τι έπραξα; Τι δεν έπραξα από εκείνα που έπρεπε να πράξω;» Ξεκινώντας από το πρώτο να επεκτείνεσαι στα επόμενα, για τα άσχημα που έκανες να επιπλήττεις τον εαυτό σου, για τα καλά να ευχαριστιέσαι.

Για τούτα να κοπιάζεις, αυτά να μελετάς, αυτά πρέπει να επιθυμείς.

«Εκείνος το είπε», όπως συνήθιζαν να λένε οι μαθητές του, από σεβασμό στον δάσκαλο και δέος για το κύρος της αυθεντίας του. Αλλά εμείς δεν τον γνωρίζουμε τόσο καλά όσο εκείνοι για να τον εμπιστευτούμε με τόση ευκολία. Ας εμπιστευτούμε την ίδια τη ζωή εξετάζοντας, αν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε καθημερινά οφείλονται στην αστοχία μας να αποφύγουμε κάτι από αυτά που είχε «Εκείνος» εντοπίσει ως πηγές της δυστυχίας μας. Αν δυσκολεύεστε να αντιμετωπίσετε τον εαυτό σας σε αυτή την εξέταση, σας προτείνω να ξεκινήσετε από το νούμερο 10. Αυτό θα σας διευκολύνει να βάλετε τις σκέψεις σας (και μετά τις πράξεις σας) σε τάξη και θα σας οδηγήσει με μεγαλύτερη ευκολία σε όλα τα άλλα.

Αν ο Πυθαγόρας είχε δίκιο, τότε αυτή η διαδικασία θα αναβαθμίσει την ψυχή σας και θα την προετοιμάσει για μία καλύτερη μετενσάρκωση. Σε κάθε περίπτωση όμως θα σας βοηθήσει να γνωρίσετε καλύτερα τον εαυτό σας, να αποκτήσετε αυτοπεποίθηση και αντοχή και να διαμορφώσετε έναν χαρακτήρα αξιοθαύμαστο!

Κείμενο: Αθηνά Ταρλά-grethexis.com

thessalonikiartsandculture.gr

Ηράκλειτος: γνωμικά για να απελευθερωθεί το μυαλό μας

Γιατί μια είναι η σοφία: το να γνωρίζεις τη σκέψη που κυβερνάει όλα μέσα απ' όλα

ἐὰν μὴ ἔλπηται ἀνέλπιστον οὐκ ἐξευρήσει, ἀνεξερεύνητον ἐὸν καὶ ἄπορον.

Αν δεν ελπίζεις, δε θα βρεις το ανέλπιστο, που είναι ανεξερεύνητο και απλησίαστο.

Ἡ φήσιν· ἀκοῦσαι οὐκ ἐπιστάμενοι οὐδ᾽ εἰπεῖν.

Δεν ξέρουν ούτε ν' ακούν ούτε να λένε.

ἀξύνετοι ἀκούσαντες κωφοῖσιν ἐοίκασι· φάτις αὐτοῖσιν μαρτυρεῖ παρεόντας ἀπεῖναι.

Όταν ακούν δεν καταλαβαίνουν και γι' αυτό μοιάζουν με κουφούς. Σ' αυτούς ταιριάζει η παροιμία: Παρόντες απουσιάζουν.

οὐ γὰρ φρονέουσι τοιαῦτα πολλοί, ὁκόσοι ἐγκυρεῦσιν, οὐδὲ μαθόντες γινώσκουσιν, ἑωυτοῖσι δὲ δοκέουσι.

Γιατί δε σκέφτονται οι πιο πολλοί απ' τους ανθρώπους, πάνω σ' αυτό που συναντούν, ούτε κι όταν το μάθουν, το γνωρίζουν, αλλά το φαντάζονται.

ἀνθρώποισι πᾶσι μέτεστι γινώσκειν ἑωυτοὺς καὶ σωφρονεῖν.

Σ' όλους τους ανθρώπους έχει δοθεί η αυτογνωσία και η σωφροσύνη.

ψυχῆς πείρατα ἰὼν οὐκ ἂν ἐξεύροιο πᾶσαν ἐπιπορευόμενος ὁδόν· οὕτω βαθὺν λόγον ἔχει.

Τα πέρατα της ψυχής δε θα βρεις προχωρώντας, όσο μακριά και αν σε φέρει ο δρόμος σου· τόσο βαθύ λόγο περιέχει.

τὸ ἀντίξουν συμφέρον καὶ ἐκ τῶν διαφερόντων καλλίστην ἁρμονίαν (καὶ πάντα κατ' ἔριν γίνεσθαι).

Το αντίθετο συγκλίνει, και απ' τις διαφορές (γεννιέται) η πιο όμορφη αρμονία, και τα πάντα γίνονται με τη διχόνοια.

ὁδὸς ἄνω κάτω μία καὶ ὡυτή.

Ο δρόμος που ανεβαίνει κι ο δρόμος που κατεβαίνει είναι ένας κι ο ίδιος δρόμος.

συνάψιες ὅλα καὶ οὐχ ὅλα, συμφερόμενον διαφερόμενον, συνᾷδον διᾷδον, καὶ ἐκ πάντων ἓν καὶ ἐξ ἑνὸς πάντα.

Συνδέσεις όλα κι όχι όλα, ομόνοια, διχόνοια, συμφωνία, ασυμφωνία: το Ένα γεννιέται απ' όλα και από το Ένα όλα.

τῷ οὖν τόξῳ ὄνομα βίος, ἔργον δὲ θάνατος.

Του τόξου το όνομα είναι ζωή, αλλά το έργο θάνατος.

οὐ ξυνιᾶσιν ὅκως διαφερόμενον ἑωυτῷ ὁμολογέει· παλίντονος ἁρμονίη ὅκωσπερ τόξου καὶ λύρης.

Δεν καταλαβαίνουν πως το διαφορετικό συνομολογεί με τον εαυτό του· αρμονία αντιθέτων εντάσεων όπως στο τόξο και τη λύρα.

ἀθάνατοι θνητοί, θνητοὶ ἀθάνατοι. ζῶντες τὸν ἐκείνων θάνατον, τὸν δὲ ἐκείνων βίον τεθνεῶτες.

Οι αθάνατοι είναι θνητοί και οι θνητοί αθάνατοι· αυτοί ζουν από το θάνατο εκείνων κι εκείνοι πεθαίνουν από τη ζωή αυτών.

ξυνὸν γὰρ ἀρχὴ καὶ πέρας ἐπὶ κύκλου περιφερείας.

Στην περιφέρεια του κύκλου η αρχή και το πέρας συμπίπτουν.

αἰὼν παῖς ἐστι παίζων πεσσεύων· παιδὸς ἡ βασιληίη.

Ο αιώνας είναι ένα παιδί που παίζει, ρίχνοντας ζάρια· ενός παιδιού η βασιλεία.

τὰ δὲ πάντα οἰακίζει Κεραυνός.

Όλα τα κυβερνά ο Κεραυνός.

κόσμον τόνδε, τὸν αὐτὸν ἁπάντων, οὔτε τις θεῶν οὔτε ἀνθρώπων ἐποίησεν, ἀλλ᾽ ἦν ἀεὶ καὶ ἔστιν καὶ ἔσται πῦρ ἀείζωον ἁπτόμενον μέτρα καὶ ἀποσβεννύμενον μέτρα.

Αυτόν εδώ τον κόσμο, τον ίδιο για όλους, ούτε κανείς θεός ούτε άνθρωπος τον έπλασε, αλλ' ήταν από πάντα και είναι και θα είναι αιώνια ζωντανή φωτιά, που ανάβει με μέτρο και σβήνει με μέτρο.

Λήσεται μὲν γὰρ ἴσως τὸ αἰσθητὸν φῶς τις, τὸ δὲ νοητὸν ἀδύνατον ἐστιν, ἢ ὡς φησιν Ἡράκλειτος· τὸ μὴ δῦνόν ποτε πῶς ἂν τις λάθοι;

Θα ξεφύγει ίσως κανείς από το αισθητό φως, αλλά είναι αδύνατο να ξεφύγει από το νοητό. Ή, όπως λέει ο Ηράκλειτος, πως να κρυφτεί κανείς απ' αυτό που δεν δύει ποτέ;

Ἔφη ὡς ἦθος ἀνθρώπῳ δαίμων.

Ο δαίμονας για τον άνθρωπο είναι ο χαρακτήρας του.

θυμῷ μάχεσθαι χαλεπόν· ὅ τι γὰρ ἂν θέλῃ, ψυχῆς ὠνεῖται.

Είναι δύσκολο να πολεμά κανείς την καρδιά του· γιατί αυτό που θέλει, το αγοράζει με ψυχή.

μόροι γὰρ μέζονες μέζονας μοίρας λαγχάνουσι.

Οι πιο μεγάλοι θάνατοι έχουν την πιο μεγάλη μοίρα.

Ὁ Ἡράκλειτός φησι τοῖς ἐγρηγορόσιν ἕνα καὶ κοινὸν κόσμον εἶναι, τῶν δὲ κοιμωμένων ἕκαστον εἰς ἴδιον ἀποστρέφεσθαι.

Για τους ξύπνιους ένας και κοινός κόσμος υπάρχει, αλλά κάθε κοιμισμένος ξαναγυρνά στο δικό του ιδιαίτερο κόσμο.

φύσις δὲ καθ' Ἡράκλειτον κρύπτεσθαι φιλεῖ.

Η φύση αγαπά να κρύβεται.

ἥλιος γὰρ οὐχ ὑπερβήσεται μέτρα· εἰ δὲ μή, Ἐρινύες μιν Δίκης ἐπίκουροι ἐξευρήσουσιν.

Γιατί ο ήλιος δεν μπορεί να υπερβεί τα όρια του, αλλιώς θα τον βρουν οι Ερινύες που βοηθούν τη δικαιοσύνη.

εἶναι γὰρ ἓν τὸ σοφόν, ἐπίστασθαι γνώμην, ὁτέη ἐκυβέρνησε πάντα διὰ πάντων.

Γιατί μια είναι η σοφία: το να γνωρίζεις τη σκέψη που κυβερνάει όλα μέσα απ' όλα.

πολυμαθίη νόον <ἔχειν> οὐ διδάσκει·

Η πολυμάθεια δε διδάσκει να έχεις νου.

ἐδιζησάμην ἐμεωυτόν.

Αναζήτησα τον εαυτό μου.

Πόσῳ δὴ οὖν βέλτιον Ἡράκλειτος παῖδες ἀθύρματα νενόμικεν εἶναι τὰ ἀνθρώπινα δοξάσματα.

Οι ανθρώπινες σκέψεις είναι παιχνίδια παιδιών.

αἱρεῦνται γὰρ ἓν ἀντὶ ἁπάντων οἱ ἄριστοι, κλέος ἀέναον θνητῶν, οἱ δὲ πολλοὶ κεκόρηνται ὅκωσπερ κτήνεα.

Οι άριστοι προτιμούν το ένα από όλα, την αιώνια δόξα των θνητών. Αλλά οι πολλοί χορταίνουν σαν τα κτήνη.

πᾶν γὰρ ἑρπετὸν πληγῇ νέμεται.

Κάθε τι που έρπει εξουσιάζεται με χτυπήματα.

ὕβριν χρὴ σβεννύναι μᾶλλον ἢ πυρκαϊήν.

Την υπεροψία πρέπει κανείς να σβήνει περισσότερο παρά την πυρκαγιά.

μάχεσθαι χρὴ τὸν δῆμον ὑπὲρ τοῦ νόμου ὅκωσπερ τείχεος.

Ο λαός πρέπει να μάχεται για το νόμο όπως ακριβώς για τα τείχη του.

βλὰξ ἄνθρωπος ἐπὶ παντὶ λόγωι ἐπτοῆσθαι φιλεῖ.

Ο βλάκας μπροστά σε κάθε λόγο αγαπά να τρομάζει.

ἀνθρώποις γίνεσθαι ὁκόσα θέλουσιν οὐκ ἄμεινον.

Για τους ανθρώπους δεν είναι το καλύτερο να γίνονται όσα θέλουν.

κακοὶ μάρτυρες ἀνθρώποισιν ὀφθαλμοὶ καὶ ὦτα βαρβάρους ψυχὰς ἐχόντων.

Τα μάτια και τα αυτιά είναι κακοί μάρτυρες για τους ανθρώπους που έχουν βάρβαρες ψυχές.

ἀγχιβασίη

πλησίασμα

μὴ ἐπιλίποι ὑμᾶς πλοῦτος, <ἔφη,> Ἐφέσιοι, ἵν᾽ ἐξελέγχοισθε πονηρευόμενοι.

Ποτέ να μη σας λείψει ο πλούτος, Εφέσιοι, για να βγαίνει στη φόρα η πονηριά σας.

Ὥσπερ σάρμα εἰκῆ κεχυμένων ὁ κάλλιστος, φησὶν Ἡράκλειτος, ὁ κόσμος.

Ο πιο όμορφος κόσμος είναι σα σωρός σκουπίδια χυμένα στην τύχη.

[ Επιμέλεια αρχαίου κειμένου: Ζαν Μπραν "Ηράκλειτος" από τις εκδόσεις "ΠΛΕΘΡΟΝ". Η μετάφραση των αποσπασμάτων είναι της Πόλυς Γκίκα, ενώ το αρχαίο κείμενο είναι από το βιβλίο του Hermann Diels, αναθεωρημένο και συμπληρωμένο από τον Walther Kranz: Die Fragmente der Vorsokratiker (9η εκδ. Βερολίνο 1960). ]

Εμείς το διαβάσαμε στο e-keimena.gr

Ανθολόγηση: Κ. Καρεμφύλλης

Πηγή: mikrosapoplous.gr

Thessaloniki Arts and Culture http://www.thessalonikiartsandculture.gr

ΕΝΔΕΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΥΤΙΣΜΟΥ ΣΤΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ

ΕΝΔΕΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΥΤΙΣΜΟΥ ΣΤΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ

Θα μπορούσε η κόρη σας να έχει αυτισμό; Η απάντηση δεν μπορεί να είναι τόσο σαφής όσο θα ήταν αν είχατε ένα γιο. Αυτό συμβαίνει γιατί τα σημάδια του αυτισμού στα κορίτσια και στις γυναίκες είναι λίγο διαφορετικά - και, όπως φαίνεται, είναι εύκολο να μην τα παρατηρήσετε, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις αυτισμού υψηλής λειτουργικότητας.

Τα κορίτσια που έχουν εμφανή συμπτώματα- όπως είναι οι προφανείς αυτο-διεγερτικές συμπεριφορές, ακραίες δυσκολίες με την ομιλία και τη γλώσσα, σοβαρές δυσκολίες με την κοινωνική επικοινωνία, ή σημαντικές γνωστικές προκλήσεις - συνήθως διαγιγνώσκεται αρκετά γρήγορα.

Αλλά, τα κορίτσια των οποίων τα συμπτώματα είναι δυσδιάκριτα, ή των οποίων το επίπεδο της νοημοσύνης τους επιτρέπει να συγκαλύψουν τα συμπτώματα, μπορεί να διαγνωστεί μόνο στην προ-εφηβική ή εφηβική ηλικία.

Μήπως η κόρη σας παρουσιάζει κάποιο από αυτά τα σημεία ή συμπτώματα που υποδηλώνουν προκλήσεις στην κοινωνική επικοινωνία ή διαφορές στα πρότυπα σκέψης; Να θυμίσουμε ότι κανένα σύμπτωμα δεν είναι αρκετό για να δείχνει τον αυτισμό. Επιπλέον, ενώ κάποια από αυτά τα συμπτώματα μπορεί να γίνονται όλο και πιο εμφανή σε εσάς ενώ η κόρη σας μεγαλώνει, θα πρέπει να είστε σε θέση να κοιτάξετε πίσω και να συνειδητοποιήσετε  ότι ήταν παρόντα από τα πρώτα έτη ζωής του παιδιού.

Αν δείτε πολλά από αυτά τα συμπτώματα,  όμως, και φαίνεται να είναι μένουν σταθερά με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να θέλετε να εξεταστεί η κόρη σας και να αξιολογηθεί από μια επαγγελματική ομάδα ειδικευμένων στον αυτισμό.

1. Βασίζεται σε άλλα παιδιά (συνήθως κορίτσια) να καθοδηγήσει και να μιλήσει καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής ημέρας.

2. Έχει «πάθος» και περιορισμένα ενδιαφέροντα που είναι πολύ συγκεκριμένα και περιορισμένα - ακόμη και αν είναι σε ηλικία κατάλληλη.

3. Είναι ασυνήθιστα ευαίσθητη σε αισθητηριακές προκλήσεις, όπως ο δυνατός θόρυβος, τα λαμπερά φώτα, ή οι έντονες μυρωδιές. (Αυτό το σύμπτωμα είναι τόσο κοινό μεταξύ των αγοριών και των κοριτσιών.)

4. Η συνομιλία της  περιορίζεται σε θέματα του ενδιαφέροντος της. Μπορεί να μοιραστεί περιοχές των ειδικών και περιορισμένων ενδιαφερόντων της, αλλά δεν έχει κανένα ενδιαφέρον για την ακρόαση της απάντησης ενός άλλου ατόμου.

5. Έχει χαμηλό επίπεδο απογοήτευσης, και δυσκολεύεται να μετριάσει τα συναισθήματά της όταν απογοητεύεται.

6. Βιώνει σε ασυνήθιστο βαθμό την κατάθλιψη, το άγχος, ή την κατήφεια.

7. Δυσκολεύεται να κάνει ή να διατηρήσει φίλους που μπορεί να φαίνονται «ανίδεοι», όταν πρόκειται για μη λεκτικές κοινωνικές νύξεις (άλλους ανθρώπους στροφή μακριά, εκφράσεις του προσώπου, κλπ).

8. Συνήθως περιγράφεται ως «ήσυχη» ή «ντροπαλή» στο σχολείο και άλλες κοινωνικές καταστάσεις.

9.  Είναι ασυνήθιστα παθητική.

10. Η κόρη σας φαίνεται να αναπτύσσεται αρκετά συνηθισμένα  ως ένα νεαρό κορίτσι, αλλά βρίσκει την κοινωνική επικοινωνία για να είναι όλο και πιο δύσκολη καθώς μπαίνει στα χρόνια της εφηβείας. (Μελέτες δείχνουν ότι τα κορίτσια με υψηλής λειτουργικότητας αυτισμό μπορούν να βρουν τρόπους να αντιμετωπίσουν και να καλύψουν τις δυσκολίες με την κοινωνική αλληλεπίδραση, συχνά επιτρέποντας σε άλλους να μιλούν για αυτούς. Αυτή η στρατηγική λειτουργεί καλά, μέχρι οι κοινωνικές προσδοκίες  να γίνουν  πιο περίπλοκες και απαιτητικές στα πρώτα εφηβικά χρόνια.)

11.  Έχει επιληπτικές κρίσεις (αυτό έχει βρεθεί, σε μία μελέτη, να είναι συχνότερες μεταξύ των κοριτσιών με αυτισμό από ότι τα αγόρια με αυτισμό).

Τα παραπάνω κριτήρια αποτελούν κάποια συμπτώματα και δεν χρησιμοποιούνται για αξιολόγηση των συμπτωμάτων του παιδιού. Για τη μελέτη των συμπτωμάτων του παιδιού, απευθυνθείτε σε μια επαγγελματική και ειδικευμένη ομάδα.

Μαρία Γκουγκούμη - Ψυχολόγος/ Ειδική Παιδαγωγός

Αργυρώ Καραμπά - Θεραπεύτρια Λόγου & Ομιλίας

grafwnimata.gr

Αγχώδης διαταραχή: Τα σημάδια που δείχνουν πρόβλημα

Ο καθένας μπορεί να έχει αυξημένη νευρικότητα ή άγχος από καιρό σε καιρό, ή ανά περιστάσεις, όπως για παράδειγμα όταν περνάμε οικονομικές δυσκολίες. Για μερικούς ανθρώπους, όμως, το άγχος γίνεται τόσο συχνό, ή τόσο έντονο, ώστε να “καταλαμβάνει” ή να “ορίζει” μεγάλο μέρος της ζωή τους. Η αγχώδης διαταραχή δεν είναι πάντα εύκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια. Πώς μπορείτε να καταλάβετε εάν το καθημερινό σας άγχος έχει εξελιχθεί σε διαταραχή; Το άγχος έχει πολλές διαφορετικές μορφές, όπως κρίσεις πανικού, φοβίες και στρες. 

Αγχώδης διαταραχή: Τα πιο “δυνατά” σημάδια: 

Προβλήματα στον ύπνο 

Η δυσκολία να αποκοιμηθείτε ή να κάνετε ήσυχο ύπνο χωρίς να ξυπνάτε συχνά μέσα στη νύχτα, συνδέεται με μια σειρά από επιμέρους προβλήματα υγείας, τόσο σωματικά, όσο και ψυχολογικά. Αν έχετε μια ανήσυχη νύχτα πριν από κάποια σημαντική εξέλιξη στην δουλειά, είναι φυσιολογικό. Αλλά αν το πρόβλημα στον ύπνο είναι χρόνιο, τότε είναι πολύ πιθανό να είναι σημάδι αγχώδους διαταραχής. Υπολογίζεται ότι οι μισοί άνθρωποι με αγχώδη διαταραχή έχουν προβλήματα στον ύπνο. 

“Πιάσιμο” στους μυς 

Αν οι μυς σας σε ορισμένα σημεία του σώματος είναι διαρκώς σε τάση (πιασμένες σιαγόνες, σφίγγετε συχνά την γροθιά σας, ή οι μυς σας “τρεμοπαίζουν” συχνά σε όλο το σώμα σας) τότε είναι πιθανό να έχετε αγχώδη διαταραχή. Μάλιστα, αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι τόσο “επίμονο”, ώστε τα άτομα με αυτά τα σημάδια δεν το καταλαβαίνουν καν ότι τους συμβαίνει. 

Χρόνια δυσπεψία 

Το άγχος μπορεί να “ξεκινάει” στο μυαλό, αλλά εκδηλώνεται συχνά μέσω σωματικών συμπτωμάτων, όπως τα χρόνια πεπτικά προβλήματα. Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από στομαχόπονο, κράμπες, φούσκωμα, αέρια, δυσκοιλιότητα ή/και διάρροια, είναι ουσιαστικά το άγχος που “κυριεύει” την πεπτική οδό. Το έντερο είναι πολύ ευαίσθητο στο ψυχολογικό στρες και, αντιστρόφως, η φυσική και κοινωνική δυσφορία των χρόνιων προβλημάτων του πεπτικού συστήματος μπορεί να κάνουν το άτομο να αισθάνεται περισσότερο άγχος. 

Κρίσεις πανικού 

Οι κρίσεις πανικού μπορεί να σας φοβίσουν κάθε φορά που συμβαίνουν. Το αίσθημα “τρόμου” που κυριεύει το άτομο την στιγμή της κρίσης, συνοδεύεται από συμπτώματα, όπως αναπνευστικά προβλήματα, ταχυκαρδία, μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα στα χέρια, εφίδρωση, αδυναμία ή ζάλη, πόνο στο στήθος, πόνο στο στομάχι και αίσθημα υπερβολικής ζέστης ή κρύου. Δεν είναι απαραίτητο όσοι είχαν κάποτε μια κρίση πανικού, να έχουν και αγχώδη διαταραχή, αλλά οι άνθρωποι που βιώνουν επανειλημμένα τέτοιες κρίσεις συνήθως έχουν και διάγνωση αγχώδους διαταραχής. Τα άτομα με κρίσεις πανικού ζουν με το φόβο για το πότε, πού, και γιατί θα συμβεί η επόμενη κρίση και τείνουν να αποφεύγουν μέρη, όπου έχουν υποστεί κρίσεις πανικού στο παρελθόν.

Πηγή EnallaxNews : https://www.enallaxnews.gr

Ελληνική Διατροφή κατά του Καρκίνου

Από πολλά χρόνια έχει αναγνωρισθεί η ευεργετική επίδραση της παραδοσιακής διατροφής στην Ελλάδα που έχει καθιερωθεί παγκόσμια ως «Μεσογειακή Διατροφή» φρούτα, λαχανικά, ωμά ή βρασμένα χόρτα, όσπρια, δημητριακά (όπως ψωμί, και ζυμαρικά ολικής αλέσεως, μη αποφλοιωμένο ρύζι) γάλα, γιαούρτι, τυρί, αυγά, ελιές, πατάτες, ξηροί καρποί, λάδι, ψάρια, πουλερικά. Μέτρια χρήση οινοπνευματωδών ποτών, κυρίως κόκκινο κρασί, πολύ μικρή ποσότητα κρέατος.

Φρούτα: Πορτοκάλια - φράουλες - ακτινίδια - μάνγκο - που περιέχουν βιταμίνη C και Ε φλαβονοειδή, φολικό οξύ, φυτικές ινές

Λαχανικά: Λάχανο - πιπεριές - ντομάτες - μπρόκολο - λαχανάκια Βρυξελλών - σπανάκι - καρότα - γλυκοπατάτες - κρεμμύδια - σκόρδο - νεροκάρδαμο - που περιέχουν βιταμίνη Β, C, άλφα και βήτα καροτίνη, φολικό οξύ, μεταλλικά ιχνοστοιχεία σίδηρο, ασβέστιο, και φυτικές ίνες.

Δημητριακά: Ψωμί ολικής αλέσεως κ.α. που περιέχουν βιταμίνη Β, μεταλλικά ιχνοστοιχεία, φυτικές ίνες

Ξηροί καρποί: Όπως καρύδια, που περιέχουν μεταλλικά ιχνοστοιχεία σεληνίου

Λιπαρά ψάρια: Όπως σολομός, πλούσιος σε λιπαρά οξέα ωμέγα 3

Ελαιόλαδο: Έχει μεγάλη περιεκτικότητα φαινολών και αποτελεί βασικό διατροφικό στοιχείο της Ελληνικής Διατροφής.

Τα παραπάνω τρόφιμα περιέχουν υψηλά επίπεδα αντιοξειδωτικών ουσιών που προστατεύουν το ανθρώπινο σώμα από τις βλαβερές επιδράσεις των ελευθέρων ριζών, δηλαδή των καρκινογόνων μορίων που δημιουργούνται στο σώμα και παράγονται από τοξίνες.

Ο παραδοσιακός τρόπος διατροφής (Μεσογειακή Δίαιτα) με άφθονα λαχανικά, φρέσκα φρούτα, δημητριακά, μείωση του λίπους και των θερμίδων το 24ωρο, των πολύ αλατισμένων και παστών τροφών, μπορεί να ελαττώσει την ανάπτυξη των νοσημάτων φθοράς της υγείας μας. Τα φρούτα και τα λαχανικά μειώνουν τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου, εγκεφαλικού επεισοδίου και της υπέρτασης.

Με τη σωστή διατροφή διατηρούμε  κανονικό βάρος και καθημερινή αφόδευση. Η χοληστερίνη που αυξάνεται λόγω κακής διατροφής μας, είναι στα φυσιολογικά επίπεδα. Εάν απέχουμε από τις καπνιστικές συνήθειες και την υπερκατανάλωση αλκοόλ και έχουμε καθημερινή σωματική άσκηση (περίπατος - κολύμβηση - γυμναστική) τότε διατηρούμε όλες τις πιθανότητες να αποφύγουμε τους σύγχρονους παράγοντες φθοράς, όπως παχυσαρκία, υπέρταση, αρτηριοσκλήρωση, καρδιοπάθειες, οστεοαρθροπάθειες, ψυχολογικές διαταραχές, ανάπτυξη νεοπλασμάτων.

Η παχυσαρκία αποτελεί ένα αυξανόμενο κίνδυνο γιατί ο σύγχρονος ρυθμός της ζωής επιτείνει τη μείωση της φυσικής δραστηριότητας και αυξάνει την κατανάλωση τροφής πλούσιας σε λιπη και θερμίδες. Όταν υπάρχει θερμιδικό ισοζύγιο, το λίπος δεν προκαλεί παχυσαρκία σε σύγκριση με τις άλλες τροφές. Επομένως η μείωση της σωματικής άσκησης με μεγάλη πρόσληψη λιπαρών ουσιών προκαλεί την παχυσαρκία.

Τα προβλήματα που δημιουργεί η παχυσαρκία είναι:

1. Hπατικές διαταραχές όπως κίρρωση του ήπατος (10%) ή ηπατική ανεπάρκεια.
2. Καρκίνος του παχέος εντέρου
3. Σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ. Αναπτύσσεται ανθεκτικότης στην ινσουλίνη που εκκρίνεται από το πάγκρεας για να γίνει η αποθήκευση της γλυκόζης των τροφών στα κύτταρα που θα αποτελέσει την κύρια ενέργεια της λειτουργίας των. Έτσι, το επίπεδο της γλυκόζης του αίματος αυξάνεται με βλαπτικές επιδράσεις στα αιμοφόρα αγγεία που μπορεί να οδηγήσουν μαζί με την υπερχοληστεριναιμία και την αρτηριακή υπέρταση στη δημιουργία αθηρωματικών πλακών στο τοίχωμα των αγγείων. Επίσης, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ μπορεί να προκαλέσει στα μάτια γλαύκωμα και πιθανή τύφλωση.
4. Εγκεφαλικό με διπλάσιο κίνδυνο από τα άτομα φυσιολογικού βάρους
5. Καρδιακά νοσήματα
6. Αρτηριακή υπέρταση (διπλάσιος κίνδυνος)
7. Οστεοαρθρίτιδα λόγω του μεγάλου βάρους του σώματος  ασκείται μεγάλη πίεση στις αρθρώσεις ειδικά στα γόνατα, καταστρέφεται ο συνδετικός ιστός και αναπτύσσονται ανεπιθύμητες τριβές μεταξύ των οστών.

Η αξία της Σόγιας

Ο οργανισμός χρειάζεται 22 αμινοξέα αλλά μόνο τα 14 μπορεί να παράγει. Τα υπόλοιπα 8 τα λαμβάνει με την τροφή. Η σόγια είναι το μοναδικό τρόφιμο φυτικής πρόελευσης που τα περιέχει όλα. (Η γενετικά τροποποιημένη σόγια μέχρι να αποδειχθεί αβλαβής για την υγεία πρέπει να μη χρησιμοποιείται). Τα ενεργά συστατικά της σόγια είναι οι ισοφλαβόνες, ένας τύπος φυτοοιστρογόνου, φυτικής ορμόνης όμοιας με τα οιστρογόνα που παράγει ο οργανισμός του ανθρώπου. Τα οιστρογόνα βοηθούν στην μείωση της παραγωγής της ολικής χοληστερόλης, αυξάνουν την HDL και μειώνουν την LDL που προκαλεί τις αθηρωματικές πλάκες στις αρτηρίες. Επίσης τα οιστρογόνα συμβάλλουν στην ενίσχυση των οστών κυρίως στις γυναίκες, αυξάνοντας την οστική πυκνότητα και ενισχύουν την νευρική και εγκεφαλική λειτουργία.

Οι γυναίκες ευεργετούνται γιατί ο οργανισμός τους μειώνει τα οιστρογόνα, πριν κατά και μετά την εμμηνόπαυση.

Στους άνδρες τα φυτοοιστρογόνα βελτιώνουν την λειτουργία της καρδιάς και των αγγείων και αποτελούν στοιχεία πρόληψης του καρκίνου του προστάτη, γιατί αναστέλλουν την καρκινογένεση.

Οι ισοφλαβόνες λειτουργούν ως αντιοξειδωτικά και εμποδίζουν την δημιουργία ελευθέρων ριζών, που θεωρούνται υπεύθυνες για πολλές μορφές καρκίνου και των αθηρωματικών πλακών των αρτηριών.

Τα φυτικά οιστρογόνα έχουν ασθενή οιστρογονική και αντι- οιστρογονική δράση. Λόγω αυτών των ιδιοτήτων τους πιθανών να προστατεύουν από τον καρκίνο του μαστού τις γυναίκες και από τον καρκίνο του προστάτη τους άνδρες, αφού ο μαστός και ο προστάτης έχουν σχέση με τις ορμόνες.

Τροφές που έχουν φυτικά οιστρογόνα εκτός από τη σόγια είναι τα δημητριακά, ρύζι, όσπρια, ξηροί καρποί, φρούτα (φράουλες - βατόμουρα) λάχανο, μπρόκολο, ψωμί ολικής αλέσεως.

Διατροφή και Οστεοπόρωση

Η οστεοπόρωση εξαρτάται από:

• Διατροφικές συνήθειες

• Κληρονομικότητα

• Τόπο διαμονής

• Αλκοόλ - πολλοί καφέδες  - κάπνισμα - μειωμένη σωματική άσκηση - κακή διατροφή - ορμονικές διαταραχές

• Βιταμίνη D τόσο στην πρόληψη όσο και στην θεραπεία

Ημικρανία και διατροφή

Η ημικρανία, ένα πολυπαραγοντικό σύνδρομο, υπολογίζεται ότι προκαλείται:

1. Σε ποσοστό 20% περίπου από δυσανεξία σε ορισμένα τρόφιμα που περιέχουν αγγειοσυσπαστικές ιδιότητες, όπως το τσάι, ο καφές, τα αναψυκτικά που περιέχουν καφεϊνη, η σοκολάτα, η ασπαρτάμη, τα βελτιωτικά της γεύσης τροφών, αλκοολούχα ποτά, γάλα, γιαούρτι, τυρί.
2. Η υπογλυκαιμία έχει σχέση με την εμφάνιση της ημικρανίας. Τροφές που μπορούν να προκαλέσουν ημικρανία μετά από υπογλυκαιμία είναι τα εσπεριδοειδή, οι ξηροί καρποί, τα δημητριακά κ.α.
3. Η ανεπάρκεια στις τροφές, βιταμίνης Β2 (ριβοφλαβίνης) και μαγνησίου πιθανόν να σχετίζεται με την πρόκληση της ημικρανίας. Η βιταμίνη Β2 ρυθμίζει έμμεσα την παραγωγή ενέργειας του κυττάρου ενώ το μαγνήσιο εξουδετερώνει την αγγειοσύσπαση, και περιορίζει τις φλεγμονώδεις ουσίες που φαίνεται ότι ενοχοποιούνται για την εμφάνιση της ημικρανίας.

Οίνος

Το κρασί περιέχει πολλές ουσίες από τις οποίες ξεχωρίζουν η ταννίνη, ρεσβερατρόλη και φλαβονοειδή. Συστηματικές μελέτες που παρατηρούν τις ευεργετικές επιδράσεις της μέτριας χρήσης του κρασιού στην υγεία του ανθρώπου δεν έχουν γίνει ακόμη. Εξαίρεση αποτελεί μια πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη παρακολούθησης της κατανάλωσης των οινοπνευματωδών που εκυμαίνετο από 2-4 ποτήρια ημερησίως (20-60 γρ. Οινόπνευμα), με αποτέλεσμα τον μειωμένο κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας που δεν οφείλεται στην ελάττωση του κινδύνου του οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου.

H ταννίνη ρεσβερατρόλη και τα φλαβονοειδή βρίσκονται  στα φρούτα, τα λαχανικά, το τσάι και κυρίως τα πορτοκάλια, λεμόνια και τα γκρειπ φρουτ και σε μεγάλη ποσότητα στο κόκκινο κράσι.

Οι ουσίες αυτές στο κόκκινο κρασί έχουν επίδραση στη χοληστερίνη που τη μειώνουν, στην επιβράδυνση της δημιουργίας αθηρωματικών αλλοιώσεων στα αγγεία, που οφείλεται στην επίδραση που έχει το κόκκινο κρασί στα αιμοπετάλια και εμφανίζουν αντιοξειδωτικές αντικαρκινικές και αντιφλεγμονώδεις δράσεις. Οι αντικαρκινικές ιδιότητες των ουσιών του κόκκινου κρασιού πρέπει να επιβεβαιωθούν με πειραματικές και κλινικές μελέτες.

Η πρόληψη του καρκίνου αρχίζει από το είδος της τροφής

Τα συστατικά του χυμού πορτοκαλιού έχουν ιδιότητες αντιοξειδωτικές, αντικαρκινικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιαλλεργιογόνους, δρουν κατά των ιών, αυξάνουν την καλή χοληστερίνη (ΗLD) και μειώνουν την κακή χοληστερίνη (LDL) προστατεύουν τον οργανισμό μας από θρομβώσεις στο αίμα και το σχηματισμό αθηρωματώδους πλάκας στις αρτηρίες.

Επομένως δίαιτα πλούσια σε φρούτα και λαχανικά είναι μεγάλες πηγές φυσικών αντιοξειδωτικών ουσίων  που εμποδίζουν την οξείδωση των λιποπρωτεϊνών στο τοίχωμα των αρτηριών και ουσιαστικά την ανάπτυξη αρτηριοσκληρωτικών βλαβών.

Επίσης η μεγάλη πρόσληψη αντιοξειδωτικών βιταμινών C και Ε μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο της στεφανιαίας νόσου. Τα φλαβονοειδή που βρίσκονται στο τσάι, στα μήλα, στο κόκκινο κρασί, στα κρεμμύδια κ.α., είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά.

Οι αντιοξειδωτικές ουσίες που περιλαμβάνονται στη διατροφή μας, δεν εξουδετερώνουν μόνο τις επιβλαβείς ελεύθερες ρίζες οξυγόνου που είναι ισχυρές οξειδωτικές ουσίες και προκαλούν βλάβη των υγιών κυττάρων, που γίνονται ευαίσθητα στην διαδικασία της γήρανσης, σε νοσήματα του καρδιαγγειακού συστήματος (αρτηριοσκλήρυνση - υπέρταση) και στον καρκίνο, αλλά δρουν και σε άλλους κυτταρικούς μηχανισμούς, όπως στη γονιδιακή έκφραση και έχουν ρόλο διατροφικών θεραπευτικών ουσιών.

Οι αντιξειδωτικές ουσίες βοηθούν στην διάυγεια της σκέψης και προλαμβάνουν την απώλεια της μνήμης.

Μεγάλη προσοχή και σημασία δίνεται όχι μόνο στο είδος της διατροφής αλλά και στον τρόπο μαγειρέματος. Μεγάλο μέρος της καμένης οργανικής ύλης κατά το μαγείρεμα είναι καρκινογόνες χημικές ουσίες.

Ελληνική Διατροφή και Υγεία

Περισσότεροι από 80% των κακοήθων όγκων του ανθρώπου οφείλονται σε παράγοντες του περιβάλλοντος και από αυτούς οι παράγοντες της διατροφής, φαίνονται ότι σχετίζονται με το 50% των νεοπλασμάτων.

Υπολογίζεται ότι η σωστή διατροφική αγωγή μπορεί να μειώσει τους θανάτους από καρκίνο κατά 35%.

Ο ακριβής ρόλος των διαφόρων συστατικών της τροφής στην καρκινογένεση δεν είναι γνωστός, φαίνεται  όμως ότι επηρεάζει την επίδραση καρκινογόνων ουσιών στα κύτταρα.

Έχει γίνει αντιληπτό και παραδεκτό από όλους ότι η σωστή διατροφή μπορεί να ελαττώσει την συχνότητα νόσων φθοράς και να επιβραδύνει την εμφάνιση τους. Ιδιαίτερα το άπεπτο φυτικό υπόλειμμα έχει σημαντικό ρόλο για την πρόληψη των πολυπόδων και του καρκίνου του παχέος εντέρου και ορθού.

Το φυτικό υπόλειμμα:

• H φυτική διατροφή προσφέρει φυτικό υπόλειμμα που ένα μέρος του είναι διαλυτό, όπως η πηκτίνη και προσροφά το λίπος, μειώνοντας την απορρόφησή του, επιπλέον δε, επιβραδύνει την απορρόφηση της γλυκόζης, που είναι πολύ σημαντικό για τους διαβητικούς.
• Ένα άλλο μέρος του φυτικού υπολείμματος είναι αδιάλυτο όπως η κυτταρίνη που προσροφά νερό και δίδει το αίσθημα πληρότητας.  Μ'αυτό τον τρόπο, η φυτική τροφή που δεν έχει πολλές θερμίδες, εμποδίζει την παχυσαρκία, ελαττώνει τον κίνδυνο της αύξησης της χοληστερίνης, ευεργετεί τους διαβητικούς και διευκολύνει την αφόδευση.
• Δημιουργεί αύξηση του όγκου των κοπράνων και της διέλευσης του εντερικού περιεχομένου. Κατ'αυτόν τον τρόπο μειώνεται η πυκνότητα των τοξικών ουσιών στα κόπρανα και ο χρόνος έκθεσης του εντερικού βλεννογόνου στους τοξικούς παράγοντες που περιέχονται στα κόπρανα.
• Αυξάνει την οξύτητα του εντερικού περιεχομένου διότι παράγει λιπαρά οξέα που έχει ως συνέπεια την αναστολή της καρκινογένεσης. Προκαλείται αλλαγή της έκφρασης των γονιδίων των κυττάρων του παχέος εντέρου και τούτο είναι προφυλακτική δράση, γιατί γίνεται διαγραφή ορισμένων χαρακτηριστικών των κυττάρων των όγκων, που τα κάνουν να είναι όμοια με τα κανονικά κύτταρα του βλεννογόνου του παχέος εντέρου.
• Προσροφά οργανικές ενώσεις όπως τα χολικά άλατα και εμποδίζεται η μεταβολική παραγωγή καρκινογόνων ουσιών.
• Μειώνει τις προσλαμβανόμενες το 24ώρο θερμίδες που δρουν ανασταλτικά στην ανάπτυξη της παχυσαρκίας.
• Η αυξημένη κατανάλωση λαχανικών όπως κουνουπίδι, μπρόκολο, λάχανο, λαχανάκια Βρυξελλών κ.α. ελαττώνει την ανάπτυξη πολυπόδων παχέος εντέρου γιατί θεωρείται ότι περιέχουν ουσίες (ινδόλη) που δυνητικά αναστέλλουν την ανάπτυξη τους.

Σταύρος Σ. Μπεσμπέας

Ο Σταύρος Σ. Μπεσμπέας είναι Καθηγητής Χειρουργικής και τέως Πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας

e-mail: besbeas@me.com