Τέσσερα Σημάδια που ίσως να σημαίνουν ΔΕΠΥ

Το παιδί σας αποσπάται εύκολα; Είναι παρορμητικό ή υπερκινητικό; Μοιάζει να είναι ονειροπόλο;Αν το παιδί σας παρουσιάζει τις εν λόγω συμπεριφορές πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας, ίσως να πρόκειται για τη Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ).

Ακολουθούν 4 συμπτώματα, που όταν παρουσιάζονται σε ένα παιδί σε μεγάλη συχνότητα, ίσως να έχει ΔΕΠΥ.

Σύμπτωμα 1: Παρορμητικότητα

Τα παιδιά με ελλιπή έλεγχο των παρορμήσεων τους μπορεί να είναι ανυπόμονα και επίμονα. Συχνά διακόπτουν τους ανθρώπους και δυσκολεύονται να ελέγξουν τα λόγια και τα συναισθήματα τους. Θα μπορούσαν να συμμετάσχουν σε επικίνδυνες συμπεριφορές, επειδή δεν μπορούν να προγραμματίσουν το μέλλον ή να προβλέψουν τις συνέπειες των πράξεών τους . Εάν το παιδί σας έχει αυτό το σύμπτωμα, ο εγκέφαλός του ίσως μην χρησιμοποιεί αποτελεσματικά το νευροδιαβιβαστή ντοπαμίνη , η οποία διεγείρει το τμήμα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τη διατήρηση της εστίασης και τη ρύθμιση της συμπεριφοράς .

Σύμπτωμα 2: Υπερκινητικότητα

Το σύμπτωμα αυτό είναι γνωστό κι ως υπερδραστηριότητα. Τα παιδιά με το σύμπτωμα αυτό αγγίζουν σε υπερβολικό βαθμό τα αντικείμενα του περιβάλλοντός τους, μοιάζουν ανήσυχα όταν κάθονται και σηκώνονται όταν οι περιστάσεις δεν το επιτρέπουν.  Η υπερκινητικότητα των παιδιών με ΔΕΠΥ δεν είναι σκόπιμη. Το τμήμα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τον έλεγχο της κίνησης λειτουργεί διαφορετικά στα παιδιά με ΔΕΠΥ.

Σύμπτωμα 3: Απροσεξία

Η απροσεξία είναι ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της ΔΕΠΥ. Τα παιδιά με το σύμπτωμα αυτό συχνά δεν μπορούν να εστιάσουν την προσοχή τους σε κάτι, ακόμα κι αν προσπαθήσουν. Δυσκολεύονται να ακολουθήσουν οδηγίες, επειδή παραλείπουν βασικά κομμάτια των πληροφοριών. Μπορεί να κουράζονται εύκολα από το να προσπαθούν τόσο σκληρά για να εστιάσουν την προσοχή τους και να κάνουν λάθη επειδή χάνουν το ειρμό της σκέψης τους. Τα παιδιά που εμφανίζουν αυτό το σύμπτωμα χαρακτηρίζονται ως απρόσεκτα ή τεμπέλικα  και κανείς δεν εξετάζει το κατά πόσον θα μπορούσαν να έχουν ΔΕΠΥ.

Σύμπτωμα 4: Ονειροπόληση

Η ονειροπόληση ή αφηρημάδα δεν είναι τόσο συχνό χαρακτηριστικό της ΔΕΠΥ. Ίσως επειδή συγχέεται με την απροσεξία. Υπάρχει όμως διαφορά στη δυσκολία να συγκεντρωθεί σε μια εργασία και στην διάσπαση προσοχής από πληροφορίες που ο εγκέφαλος δεν μπορεί να φιλτράρει. Ένα εξωτερικό ερέθισμα, όπως ένας ήχος, ή μια σκέψη μπορούν να αποσπάσουν την προσοχή του παιδιού με ΔΕΠΥ και να δυσκολευτεί να ολοκληρώσει ένα έργο ή ακόμα και μια συζήτηση.

Θα πρέπει να γνωρίζουμε όλοι μας και να κατανοούμε πως οι παραπάνω συμπεριφορές ενός παιδιού με ΔΕΠΥ δεν είναι σκόπιμες, αλλά αποτέλεσμα μιας αναπτυξιακής διαταραχής. Οι εν λόγω συμπεριφορές με την κατάλληλη εκπαίδευση από ειδικό, τόσο του παιδιού όσο και των γονιών, μπορούν να ελεγχθούν και να βελτιωθεί σημαντικά η ζωή του παιδιού στο σπίτι και στο σχολείο.

Φώτης Παπαναστασίου

Ειδικός Παιδαγωγός

MSc Σχολική Ψυχολογία

www.eidikospaidagogos.gr

Το μυστικό για να μαθαίνεις οτιδήποτε: Οι συμβουλές του Αϊνστάιν στον γιό του

Το 1915 ο 36χρονος Albert Einstein είχε μόλις ολοκληρώσει το δισέλιδο αριστούργημα που θα έφερνε επανάσταση στη σύγχρονη φυσική και θα αναδείκνυε τις προσπάθειες των φυσικών σε διεθνή φήμη και δόξα, τη θεωρία της γενικής σχετικότητας. Πριν δημοσιευτεί, ο Einstein σταμάτησε για μια στιγμή και έγραψε ένα εγκάρδιο και ευγενικό γράμμα στον τότε 11χρονο γιο του Hans Albert, ο οποίος ζούσε με τη μητέρα του και τον μικρό του αδερφό, Eduard “Tete” Einstein, στη Βιέννη.

Το γράμμα (εμφανίζεται παρακάτω), όπως και οι περισσότερες αλληλογραφίες του Einstein, λάμπει από πατρική σοφία και μιλάει για κάτι που οι περισσότεροι άνθρωποι θα πρέπει πάντα να αναλογίζονται: πώς να μαθαίνουν.

Αγαπημένε μου Albert,

Χθες έλαβα το γράμμα σου και ήμουν πολύ χαρούμενος με αυτό. Φοβόμουν εδώ και καιρό ότι δεν θα μου ξαναέγραφες πλέον. Μου είπες όταν ήμουν στη Ζυρίχη, ότι ήταν παράξενο για σένα όταν ήρθα στη εκεί. Επομένως, νομίζω ότι είναι καλύτερα αν μέναμε μαζί σε ένα διαφορετικό μέρος, όπου κανένας δεν θα επηρεάσει την άνεσή μας. Σε κάθε περίπτωση θα προτρέψω ότι κάθε χρόνο ξοδεύουμε έναν ολόκληρο μήνα μαζί, έτσι ώστε να βλέπεις ότι έχεις ένα πατέρα που σε λατρεύει και αγαπάει. Μπορείς επίσης να μάθεις πολλά καλά και όμορφα πράγματα από μένα, κάτι το οποίο κάποιος άλλος δεν μπορεί να σου το προσφέρει τόσο εύκολα. Ό,τι έχω καταφέρει μέσα από τόση κουραστική δουλειά δεν πρέπει να είναι μόνο εκεί για τους ξένους, αλλά ειδικά για τα δικά μου παιδιά. Αυτές τις μέρες έχω ολοκληρώσει ένα από τα πιο όμορφα έργα στη ζωή μου, όταν μεγαλώσεις, θα σου μιλήσω για αυτό.

Είμαι πολύ ευχαριστημένος που βρήκες χαρά με το πιάνο. Αυτό και η ξυλουργική είναι κατά τη γνώμη μου οι καλύτερες ασχολίες για την ηλικία σου, καλύτερες ακόμα και από το σχολείο. Γιατί αυτά είναι πράγματα που ταιριάζουν πολύ σε ένα νέο άτομο, όπως είσαι εσύ. Κυρίως να παίζεις πράγματα στο πιάνο που σε ευχαριστούν, ακόμα και αν ο δάσκαλος δεν σου τα έχει αναθέσει. Αυτός είναι ο τρόπος για να μαθαίνεις περισσότερα, όταν, δηλαδή, κάνεις κάτι με τόσο μεγάλη ευχαρίστηση, με αποτέλεσμα να μην καταλαβαίνεις ότι ο χρόνος περνάει. Μερικές φορές είμαι τόσο απορροφημένος στη δουλειά μου, που ξεχνάω το μεσημεριανό μου γεύμα.

Φίλησέ μου τον Tete

Ο μπαμπάς.

Χαιρετίσματα στη μαμά.

 

Σίγουρα ο Άλμπερτ Αϊνστάιν αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα, βαθιάς κατανόησης της γνωστικής λειτουργίας του ανθρώπου. Πόσο αρμονικά και αποτελεσματικά μαθαίνουν οι άνθρωποι όταν ασχολούνται με κάτι που αγαπούν, ή το κάνουν με τον τρόπο που αγαπούν; Μάλλον η άποψη του πιο γνωστού φυσικού στην Ιστορία δεν θα έπρεπε να μας περάσει απαρατήρητη.

Αυτός είναι ο τρόπος για να μαθαίνεις περισσότερο, όταν κάνεις κάτι με τόσο πολύ ευχαρίστηση ώστε δεν καταλαβαίνεις ότι ο χρόνος περνά.

 Πηγή: http://ethernews.com από brainpickings

Αntikleidi , http://antikleidi.com

Να αγαπάς τον εαυτό σου

Να αγαπάς τον εαυτό σου. Να του χαρίζεις αγκαλιές και χάδια και να τον φροντίζεις. Για να ξέρει τι επιτρέπεται στους άλλους , όχι λιγότερα, και σε αυτούς να δίνει τα πιο πολλά, τα πιο ιδιαίτερα και τα πιο ξεχωριστά.

Να αγαπάς τον εαυτό σου. Να του προσφέρεις ταξίδια, από αυτά που κάνεις με κλειστά μάτια. Να τον αφήνεις να ταξιδεύει με όλες του τις αισθήσεις. Να μυρίζει μυρωδιές, να γεύεται γεύσεις, να βλέπει εικόνες, να αγγίζει σώματα και να ακούει μελωδίες που κανείς δεν μύρισε, δεν γεύτηκε, δεν είδε, δεν άγγιξε και δεν άκουσε… γιατί είναι ο μόνος που κατάφερε να ταξιδέψει ως εκεί.

Να αγαπάς τον εαυτό σου. Να μην τον σκορπίζεις στα χθες και τα αύριο. Να τον αφήνεις να απολαμβάνει το τώρα. Μην δίνεις χώρο σε κανένα νοσταλγικό παρελθόν και σε κανένα φοβισμένο μέλλον. Να τον αγαπάς για το «εδώ» του και το «τώρα».

Να αγαπάς τον εαυτό σου. Να του δίνεις ευκαιρίες και ανάσες. Ευκαιρίες ακατόρθωτες για τους άλλους και ανάσες βαθιές, κοφτές, της έκπληξης και του θάρρους.

Να αγαπάς τον εαυτό σου. Να τον αφήνεις να παίζει σε γειτονιές με άλλα παιδιά και αν δεν βρίσκεις παιδιά, να ψάχνεις να του βρεις για νέες γειτονιές .

Να αγαπάς τον εαυτό σου. Να του επιτρέπεις να ονειρεύεται και όταν τα όνειρα του παύουν να έχουν χρώμα να του αλλάζεις βλέμματα και όψεις.

Να αγαπάς τον εαυτό σου. Να μην τον χαραμίζεις σε αγκαλιές που είναι αλλού από το «εκεί» του. Ευκαιριακές και επιφανειακές αγκαλιές να μην του προσφέρεις.

Να αγαπάς τον εαυτό σου. Να του μαθαίνεις συναισθήματα. Να ξέρει τι είναι πόνος, τι είναι γέλιο, τι είναι ερωτάς και δάκρυ. Και να μaθαίνει να επιλέγει από μόνος του τι θέλει και για τι ψάχνει.

Να αγαπάς τον εαυτό σου. Να μην τον κουράζεις στις σκέψεις και τα ενδεχόμενα. Να του χαρίζεις αυθόρμητες στιγμές χωρίς δεύτερες και τρίτες σκέψεις.

Να αγαπάς τον εαυτό σου. Να μην του σβήνεις τα σημάδια, τις πληγές και τις ρυτίδες. Γιατί αυτά είναι οι αναμνήσεις που έζησε, οι χαρές και τα πάθη που ένιωσε, οι άνθρωποι που συνάντησε. Όλα αυτά τον έφεραν στο «σήμερα» του. Μην του τα σβήνεις.

Να αγαπάς τον εαυτό σου. Να μην του κρατάς μυστικά. Μοιράσου μαζί του την δική σου «αλήθεια». Να του λες τους φόβους σου, τις σκέψεις σου, τους στόχους σου, όλα όσα η καρδιά θα ακούσει και θα σε πάει εκεί που θες.

Να αγαπάς τον εαυτό σου. Να μην τον βολεύεις σε στριμωγμένες γωνιές και σε καλούπια. Να τον περπατείς σε αλάνες και σε δρόμους που ο αέρας είναι καθαρός και οι άνθρωποι αλητεύουν κάτω από αστέρια και ήλιους.

Να αγαπάς τον εαυτό σου, να του το λες κάθε μέρα πόσο πολύ τον αγαπάς. Να τα ακούει, να το θυμάται για να μπορείς και εσύ να θυμάσαι πως αν δεν αγαπήσεις εσύ τον εαυτό σου, κανένας δε θα βρεθεί να το κάνει για εσένα.

maroverli.com

1      Αειθαλής αγάπη

Πόσο σ’ αγαπώ να ήξερες…

ν’ αναρριχηθώ στην αγκαλιά την ολόθερμη,

ν’  ακούσω τους χτύπους της καρδιάς σου,

να γευτώ τη γλυκόπικρη ματιά,

να χαϊδέψω τα ματάκια σου τα φωτεινά.

Όταν μου χαμογελάς, ξεχνώ τους κόπους της ζωής.

Όταν μου μιλάς, γλιστρώ στον απύθμενο ουρανό.

Όταν με αγγίζεις, τ’ οξυγόνο ρέει στο κορμί.

Όμως δεν είσαι εδώ.

Το όνειρο σου με καταδιώκει.

Ένα όνειρο, μια οπτασία, μια χίμαιρα.

Οι συνέπειες της υπερπροστασίας στα παιδιά

Σοφία Αντύπα - Ψυχολόγος

Τι συμβαίνει στα παιδιά που δεν είναι ελεύθερα να λειτουργήσουν όπως θέλουν;

Αποφάσισα να γράψω για τις συνέπειες της υπερπροστασίας, όταν την προηγούμενη εβδομάδα ήμουνα στο πάρκο όπου δυο μητέρες μεγάλων παιδιών, περίπου 6-7 χρονών, κάνανε τα παιδιά τους κούνια στις μωρουδιακές κούνιες, και δεν τα αφήνανε να σκαρφαλώσουνε τα σχοινιά για να κάνουνε τσουλήθρα.

Το πρώτο συναίσθημα ήτανε αγανάκτηση για τα παιδιά αυτά που δεν ήτανε ελεύθερα να παίξουνε και να τρέξουνε όπως αυτά θα θέλανε. Σκέφτηκα μετά, πόσο σύνηθες είναι αυτό στη χώρα μας, πόσο συχνά ακούμε γονείς να φωνάζουνε, “μην τρέχεις θα χτυπήσεις”, “μη σκαρφαλώσεις θα πέσεις”, “πρόσεχε είναι επικίνδυνο”.....

Και πόσο πιο σπάνια ακούς ένα γονιό να παρακινεί το παιδί του να τολμήσει να κάνει καινούργια πράγματα, να του πει “μην φοβάσαι, προσπάθησε θα τα καταφέρεις”!

Άραγε, σκέφτομαι, ξέρουνε οι υπερπροστατευτικοί γονείς τις συνέπειες της συμπεριφοράς τους στο παιδί; Θέλω να πιστεύω πως όχι. Θέλω να πιστέψω πως αν ξέρανε πως το παιδί τους θα μεγαλώσει με φοβίες, με χαμηλή αυτοπεποίθηση και πως θα γίνει ένας άβουλος ενήλικας, θα αλλάζανε την γονική τους συμπεριφορά.

Οι υπερπροστατευτικοί γονείς γενικά θέλουνε και επιθυμούν αν γίνεται, το παιδί τους να μη βιώσει στενοχώρια, δυστυχία, πόνο, απόρριψη, αρνητικές εμπειρίες, γενικά αρνητικά συναισθήματα, αποτυχία και απογοήτευση. Οι ίδιοι θεωρούν πως με αυτόν το τρόπο προστατεύουν το παιδί τους.

Δεν αντιλαμβάνονται πως ακριβώς την ίδια στιγμή, του στερούν τις βασικές δεξιότητες που χρειάζεται να μάθει, και τόσο έχει ανάγκη, ώστε να δημιουργήσει μια υγιή προσωπικότητα και να μπορεί να αντιμετωπίζει τα προβλήματα στη ζωή του. Λέγοντας στο παιδί συνέχεια όχι, ή απαγορεύοντας καινούργια πράγματα, ή δραστηριότητες της ηλικίας του, όπως, π.χ. να μάθει ποδήλατο με 2 ρόδες, ασυνείδητα περνάνε μήνυμα πως “ο κόσμος δεν είναι ασφαλής και θα πρέπει πάντα να φοβάσαι”, και “δεν σε εμπιστεύομαι, διότι δεν είσαι ικανός να τα καταφέρεις”.

Το παιδί λοιπόν μεγαλώνει με τέτοιο τρόπο που θα φοβάται πάντα να παίρνει ρίσκα και αποφάσεις, και θα νιώθει ανίκανο να αντεπεξέλθει μόνο του στη ζωή. Δεν θα μπορέσει ποτέ να μάθει και να αναγνωρίσει τις πραγματικές του δυνατότητες.

Άλλα χαρακτηριστικά στη συμπεριφορά των υπερπροστατευτικών γονιών, είναι, να παίρνουνε αποφάσεις, που θα έπρεπε να παίρνουνε τα ίδια τα παιδιά, ανάλογα με την ηλικία τους, π.χ. να τους διαλέγουν τα ρούχα τους. Να λύνουν τα προβλήματα των παιδιών τους ή να παρεμβαίνουν συνεχώς στη ζωή τους.

Να μιλάνε και να τσακώνονται συνεχώς με τους δασκάλους, ή τους προπονητές κτλ...ώστε τα παιδιά τους να έχουνε ειδική μεταχείριση. Να επιτίθενται αμέσως σε όποιον τολμήσει να κριτικάρει το παιδί τους. Άλλα πολύ συνηθισμένα χαρακτηριστικά τους, να απαιτούν από το παιδί να φέρεται όμορφα και σωστά, “σαν κυρία”, στην παρουσία ενηλίκων.

Να αντιδρούν υπερβολικά κάθε φορά που το παιδί πέσει, και ας μην χτυπήσει, να τρέχουνε να το παρηγορήσουνε. Να έχουνε πολύ αυστηρούς κανόνες όσο αναφορά την καθαριότητα, π.χ. να μην επιτρέπουνε στο παιδί να παίξει και να λερωθεί. Να έχουνε επίσης, πολύ αυστηρούς κανόνες στον τρόπο που μεγαλώνει, και αυστηρές τιμωρίες.

Το αποτέλεσμα λοιπόν είναι πως τα παιδιά αυτά μεγαλώνοντας δεν αντέχουνε τις στρεσογόνες καταστάσεις, και δεν ξέρουνε πως να τις χειριστούνε ή πως να ανταπεξέλθουνε σε αυτές. Δεν αντέχουνε επίσης καινούργιες καταστάσεις ή αλλαγές στη ζωή τους. Μπορεί επίσης να μεγαλώσουνε και να αντιδράνε πολύ άσχημα σε οποιαδήποτε μορφή εντολής από οποιονδήποτε. Να μην συμμορφώνονται ούτε στο σχολείο ούτε στη δουλειά τους. Να μην αντέχουνε καμία είδους πίεσης. Αυτό δημιουργεί πολύ σοβαρά προβλήματα, στο παιδί που θα γίνει έφηβος και μετά θα ενηλικιωθεί, όπως μεγάλο θυμό και κατάθλιψη, υπερβολική εξάρτηση, διαταραχές πρόσληψης τροφής, χαμηλή αυτοπεποίθηση, διαταραχή πανικού, και συναισθηματική απόσυρση.

Έχοντας στο νου όλα τα παραπάνω, οι υπερπροστατευτικοί γονείς χρειάζεται να γίνουνε πολύ πιο ελαστικοί στον τρόπο τους και στις αντιδράσεις τους, ώστε το παιδί τους να μεγαλώσει όσο πιο φυσιολογικά γίνεται, σε έναν ενήλικα που δεν φοβάται να πάρει αποφάσεις για τη ζωή του, και θα είναι ικανός να ανταπεξέλθει στις αντίξοες συνθήκες της καθημερινότητας του.

Ο γονικός ρόλος, είναι πολύ δύσκολος από μόνος του, χωρίς κανείς να προσθέτει επιπλέον άγχος για κάθε ανάγκη που έχει ένα παιδί. Άγχος που τελικά μεταδίδεται στο παιδί και γίνεται μέρος της προσωπικότητας του. Γίνεται ένα φοβικό παιδί.

Να είστε προσεκτικοί, να παρατηρείτε το παιδί με ηρεμία, και να έχετε λογικές απαιτήσεις.

http://simplylife.gr/

Αντιμετωπίζοντας τον θυμό στην εφηβεία

Γράφει στο efiveia.gr η Ψυχολόγος Κωνσταντίνα Καστελιώτη, συνεργάτης του Δικτύου Psy-Counsellors

Η εφηβεία είναι μια περίοδος σημαντικών ψυχοσωματικών αλλαγών. Καθετί που συμβαίνει βιώνεται έντονα από τον έφηβο, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής και σεξουαλικής του ανάπτυξης, τη σχέση του με τους άλλους και ιδιαίτερα με το άλλο φύλο, τον τρόπο που σκέφτεται και αντιδρά. Το τέλος της παιδικής ηλικίας σηματοδοτεί την έναρξη διαμόρφωσης μιας καινούργιας, διαφορετικής ταυτότητας. Ο έφηβος, που δεν είναι πια παιδί ούτε όμως και ενήλικος, προσπαθεί να διαχειριστεί όλες τις αλλαγές που του συμβαίνουν χτίζοντας παράλληλα μια ταυτότητα που θα μεταφράζεται -μεταξύ άλλων- και στην εικόνα που θέλει να προβάλλει. Η ανασφάλεια για την εικόνα του, οι έντονες συναισθηματικές διακυμάνσεις, οι προσδοκίες των άλλων και η αγωνία για την αναγνώριση και την αποδοχή του ειδικά από το αντίθετο φύλο, του δημιουργούν στρες και πολλές φορές εκρήξεις θυμού.

Ο θυμός είναι ένα ισχυρό συναίσθημα που συνδέεται συχνά με την επιθετικότητα. Εκδηλώνεται συνήθως με φωνές και μπορεί να οδηγήσει σε πράξεις βίας, αν δεν υπάρξει η κατάλληλη διαχείρισή του. Η έκφραση θυμού είναι μια απολύτως φυσιολογική διαδικασία, εξαιρετικά χρήσιμη και ανακουφιστική για τον έφηβο, όταν υπάρχει ένα πλαίσιο που εκτονώνει και δεν κλιμακώνει το αίσθημα αυτό. Η ενοχή που συνδέεται κοινωνικά με το αίσθημα θυμού μπορεί να οδηγήσει τον έφηβο στο να το καταπιέσει, να το κατευθύνει «προς τα μέσα», προς τον εαυτό του δηλαδή, εκδηλώνοντας έτσι είτε ψυχοσωματικές διαταραχές είτε αυτοκαταστροφική συμπεριφορά (π.χ. χρήση ουσιών).

Πολλές φορές, ο θυμός του εφήβου κατευθύνεται προς τους γονείς οι οποίοι καλούνται να αντιμετωπίσουν τη νέα αυτή κατάσταση. Οι γονείς είναι τα πρότυπα που τίθενται τώρα υπό αμφισβήτηση και είναι επίσης εκείνοι που θέτουν όρια και κανόνες στους οποίους ο έφηβος αντιδρά. Αποτελούν όμως και τα αγαπημένα του πρόσωπα για τα οποία γνωρίζει ότι θα είναι κοντά του σε κάθε περίπτωση, επομένως δεν είναι σπάνιο να δοκιμάζει τα όρια του (όπως και τα δικά τους).

Πώς μπορούν όμως οι γονείς να προσεγγίσουν έναν θυμωμένο έφηβο; 

Καταρχήν, τηρώντας μια ψύχραιμη στάση. Μια ενδεχόμενη θυμωμένη απάντηση του γονιού σε ένα ξέσπασμα του εφήβου πιθανότατα να οδηγήσει σε περαιτέρω ένταση. Αντίθετα, αν ο γονιός ακούσει τον λόγο του εφήβου (ακόμα κι όταν εκείνος διατυπώνεται έντονα) μπορεί να του δείξει ότι είναι παρών (κι ότι αντέχει τον θυμό του), ότι τον ενδιαφέρει να μάθει τι του συμβαίνει και να τον υποστηρίξει. Η ψύχραιμη στάση του γονιού μπορεί να καθησυχάσει τον έφηβο και να του δείξει ότι ακόμα και όταν όλα αλλάζουν στη ζωή του, ο γονιός έχει μια συνεπή παρουσία, τον ακούει και είναι δίπλα του όπως και πριν. Από τη στιγμή που ο έφηβος μπει σε μια διαδικασία πιο ήρεμης επικοινωνίας, μπορεί να αρχίσει η διαπραγμάτευση με τους γονείς σχετικά με τα ζητήματα που τον απασχολούν και που θέλει εκείνος να διεκδικήσει. Κατά τη διαδικασία αυτή, είναι σημαντικό οι κανόνες που διατυπώνονται από τους γονείς να είναι ξεκάθαροι και συνεπώς τα πλαίσια που ορίζουν να γίνονται αντιληπτά από τον έφηβο. Ακόμα, επειδή οι ανάγκες του εφήβου είναι πλέον διαφορετικές από εκείνες της παιδικής ηλικίας, είναι χρήσιμο οι κανόνες να διαφοροποιηθούν δίνοντας του τον απαραίτητο και πολύτιμο προσωπικό χώρο και χρόνο.

Η δημιουργία ενός πλαισίου αποτελεσματικής επικοινωνίας δεν πρόκειται βεβαίως να εξαλείψει τον θυμό του εφήβου. Άλλωστε, δεν είναι αυτό το ζητούμενο, όπως εξηγήσαμε παραπάνω. Μπορεί, ωστόσο, το πλαίσιο αυτό να επιτρέψει στον έφηβο και στους γονείς να συνειδητοποιήσουν τι τους θυμώνει, να το διατυπώσουν ώστε να έχουν τη δυνατότητα να το διαχειριστούν από κοινού.

Επιμέλεια: Ευγενία Σαρηγιαννίδη, Ψυχολόγος, MSc, Υποψήφια Διδάκτωρ Ψυχολογίας

Ο Paulo Freire μιλάει για «τα προσόντα ενός προοδευτικού δασκάλου»

[Αποσπάσματα από το βιβλίο του Paulo Freire «Δέκα Επιστολές προς εκείνους που τολμούν να διδάσκουν» εκδ. Επίκεντρο, Αθήνα, 2006]

Θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι τα προσόντα για τα οποία θα μιλήσω, τα οποία θεωρώ απαραίτητα για τον προοδευτικό δάσκαλο, είναι προσόντα που αποκτώνται σταδιακά, μέσα από την καθημερινή πρακτική. Επιπλέον, αναπτύσσονται μέσα από την πρακτική, παράλληλα με την πολιτική απόφαση ότι ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι εξαιρετικής σημασίας. Έτσι, τα προσόντα για τα οποία θα μιλήσω δεν μπορούμε να τα έχουμε εκ γενετής ούτε μπορούν να μας δοθούν με διάταγμα ή ως δώρο. Επίσης, η σειρά με την οποία τα παρουσιάζω εδώ δεν αφορά την αξία τους. Είναι όλα εξίσου αναγκαία για μια προοδευτική εκπαιδευτική πράξη.

Θα αρχίσω με την ταπεινοφροσύνη, χωρία να υπονοείται με κανένα τρόπο η έλλειψη αυτοσεβασμού, η μοιρολατρία ή η δειλία. Αντίθετα, η ταπεινοφροσύνη προϋποθέτει θάρρος, αυτοπεποίθηση, αυτοσεβασμό και σεβασμό για τους άλλους.

Η ταπεινοφροσύνη μας βοηθά να καταλάβουμε μια προφανή αλήθεια: κανείς δεν τα ξέρει όλα. Κανείς δεν τα αγνοεί όλα. Όλοι ξέρουμε κάτι. Όλοι αγνοούμε κάτι. Κάποιος χωρίς ταπεινοφροσύνη δεν μπορεί καν να ακούσει με σεβασμό εκείνους που θεωρεί πολύ κατώτερους του δικού του επιπέδου ικανοτήτων […]

Μια από τις ελλείψεις που μπορεί να έχει ο εκπαιδευτικός είναι η ανικανότητα να παίρνει αποφάσεις. Μια τέτοια αναποφαστικότητα εκλαμβάνεται από τους μαθητές είτε ως ηθική αδυναμία είτε ως επαγγελματική ανικανότητα. Οι δημοκρατικοί εκπαιδευτικοί δεν πρέπει να ακυρώνουν τον εαυτό τους στο όνομα της δημοκρατικότητάς τους. Αντίθετα, μολονότι δεν μπορούν να πάρουν την αποκλειστική ευθύνη για τη ζωή των μαθητών τους, δεν πρέπει στο όνομα της δημοκρατίας να αποφύγουν την ευθύνη της λήψης αποφάσεων. Παράλληλα, δεν πρέπει να αυθαιρετούν στις αποφάσεις τους […]

Μολονότι αναγνωρίζω ότι αυτές οι σκέψεις περί προσόντων είναι ανολοκλήρωτες, θα ήθελα επίσης να αναφέρω με συντομία τη χαρά της ζωής, που τη θεωρώ θεμελιώδη αρετή για τη δημοκρατική εκπαιδευτική πρακτική.

Είτε είμαστε πρόθυμοι να ξεπεράσουμε παραλείψεις ή ασυνέπειες είτε όχι, με ταπεινοφροσύνη, με στοργική αγάπη, με θάρρος, ανοχή, ικανότητα, αποφαστικότητα, υπομονή – ανυπομονησία και λεκτική φειδώ, συμβάλλουμε στη δημιουργία ενός ευτυχισμένου, χαρούμενου σχολείου. Εργαζόμαστε για ένα σχολείο – περιπέτεια, ένα σχολείο που πάει μπροστά, που δεν φοβάται να ριψοκινδυνεύει, που απορρίπτει τη στασιμότητα. Είναι ένα σχολείο που σκέφτεται, συμμετέχει, δημιουργεί, μιλά, αγαπά, φαντάζεται, αγκαλιάζει με πάθος και λέει ναι στη ζωή. Δεν είναι ένα σχολείο που σιωπά και παραιτείται.

Πράγματι, ο εύκολος τρόπος να αντιμετωπίσουμε τα εμπόδια που ορθώνονται από την κυβερνητική περιφρόνηση και την αυθαιρεσία των αντιδημοκρατικών αρχών είναι η μοιρολατρική παραίτηση, στην οποία πολλοί από εμας καταφεύγουμε.

«Και τι μπορώ να κάνω; Είτε με αποκαλούν δάσκαλο είτε στοργική μητέρα, εγώ πάλι είμαι κακοπληρωμένος, αγνοημένος και παραμελημένος. Ας είναι, λοιπόν». Στην πραγματικότητα αυτή είναι η πιο βολική θέση, αλλά είναι και η θέση αυτού που παραιτείται από τον αγώνα, που παραιτείται από την ιστορία. Είναι η θέση εκείνων που αποκηρύσσουν τη σύγκρουση, η έλλειψη της οποίας υπονομεύει την αξιοπρέπεια της ζωής. Δεν μπορεί να υπάρξει ζωή ή ανθρώπινη ύπαρξη χωρίς αγώνα και σύγκρουση. Η σύγκρουση ενυπάρχει στη συνείδησή μας. Αν αρνηθούμε τη σύγκρουση παραβλέπουμε τις πιο θεμελιακές όψεις της φυσικής και της κοινωνικής μας εμπειρίας. Προσπαθώντας να αποφύγουμε τη σύγκρουση, συντηρούμε το στάτους κβο.

Δεν βλέπω, συνεπώς, άλλη εναλλακτική λύση για τους εκπαιδευτικούς από την ενότητα μέσα στην ποικιλομορφία των ενδιαφερόντων τους για να υπερασπίσουν τα δικαιώματά τους. Αυτά τα δικαιώματα περιλαμβάνουν το δικαίωμα της ελευθερίας στη διδασκαλία, το δικαίωμα να λένε τη γνώμη τους. Το δικαίωμα για καλύτερες συνθήκες στην άσκηση του παιδαγωγικού τους έργου, το δικαίωμα να παίρνουν πληρωμένες ετήσιες άδειες για επιμόρφωση, το δικαίωμα να είναι συγκροτημένοι. Το δικαίωμα να κρίνουν τις αρχές χωρίς το φόβο αντίποινων (που συνεπάγεται το καθήκον να κρίνουμε ειλικρινά). Το δικαίωμα στο καθήκον να είναι σοβαροί και σαφείς και να μην ψεύδονται για να επιβιώσουν.

Πρέπει να αγωνιζόμαστε ώστε αυτά τα δικαιώματα όχι μόνο να αναγνωριστούν, αλλά και να γίνουν σεβαστά και να εφαρμοστούν. Κάποιες φορές μπορεί να χρειαστεί να αγωνιστούμε στο πλευρό των συνδικαλιστικών οργανώσεων κι άλλες φορές εναντίον τους, αν η ηγεσία τους είναι σεχταριστική, είτε είναι αριστερή είτε δεξιά. Άλλες φορές πάλι μπορεί να πρέπει να αγωνιστούμε ως προοδευτική διοίκηση ενάντια στην οργισμένη αντίδραση της συντήρησης, των προσηλωμένων στις παραδόσεις και εναντίον των νεοφιλελεύθερων που βλέπουν τον εαυτό τους ως το απαύγασμα της ιστορίας […]

Οι προοδευτικοί εκπαιδευτικοί πρέπει να πείσουν τον εαυτό τους ότι δεν είναι μόνο δάσκαλοι – κάτι τέτοιο δεν ευσταθεί – δεν είναι μόνο ειδικοί της διδασκαλίας. Είμαστε πολιτικοί αγωνιστές, επειδή είμαστε δάσκαλοι. Η δουλειά μας δεν τελειώνει στη διδασκαλία των μαθηματικών, της γεωγραφίας, του συντακτικού, της ιστορίας. Η δουλειά μας είναι να διδάξουμε αυτά τα πράγματα με σοβαρότητα και επιδεξιότητα, αλλά και να συμμετέχουμε, να αφιερωθούμε στον αγώνα για να νικηθεί η κοινωνική αδικία.

Πηγή: Λόγια Εκπαιδευτικών

Η εφηβεία ως μεταβατική περίοδος

Η εφηβεία είναι η περίοδος της μετάβασης από την παιδική στην ώριμη ηλικία κι έχει για κέντρο της την ήβη. Σαν όρος δηλαδή, αφορά στο σύνολο των ψυχικών λειτουργιών που συντελούνται επί τη ήβης (= εφηβεία) για να μπορέσει το άτομο να ενσωματώσει ψυχικά τις μεγάλες αλλαγές που προκύπτουν απ’ αυτήν.

Τα όρια της χρονικά είναι αρκετά ασαφή. 

Μπορούμε να προσεγγίσουμε την εφηβεία βλέποντάς την σαν μία δεύτερη γέννηση, που γίνεται όμως προοδευτικά. Στην εφηβεία καλούμαστε ν’ αφήσουμε σιγά – σιγά την οικογενειακή προστασία, όπως αφήσαμε κάποτε τον προστατευτικό πλακούντα.

Η φύση, για μία ακόμη φορά δουλεύει με το δικό της ρυθμό: το σώμα αλλάζει, δημιουργώντας ορμές και επιθυμίες. Συχνά αυτές τις επιθυμίες ο έφηβος δεν καταφέρνει να τις συνειδητοποιήσει αλλά και να τις ελέγξει, με αποτέλεσμα να του προκαλούν εκρήξεις είτε βίας είτε αδυναμίας μπροστά σ’ αυτό που θα ήθελε με τη φαντασία του να πραγματοποιήσει  αλλά δεν είναι ικανός ακόμα.

Στην πραγματικότητα η εφηβεία είναι μία ανακατάταξη: οι μεταβολές σε σχέση με το σώμα συμπαρασύρουν και μεταβολές σε σχέση με τους άλλους και τον κόσμο στο σύνολό του, πρωτίστως όμως οδηγούν τον έφηβο στη δημιουργία ταυτότητας για να σταθεί,  σύντομα,  στον κόσμο των ενηλίκων. 

Αναμφισβήτητα, η διεργασία του "ποιείν εαυτόν" έχει μεγάλη ένταση. Προϋποθέτει την 'αποψευδαισθητοποίηση' από την αρχική υπόσχεση των ενηλίκων: δεν είναι όλα εφικτά, δεν είναι κανείς παντοδύναμος και δεν προστατεύεται αιώνια.

Ταυτόχρονα όμως το σώμα του εφήβου που αλλάζει του λέει ότι 'μπορεί' – ίσως να κάνει πραγματικότητα ότι θελήσει.

Γι’ αυτό και στην εφηβεία είναι συχνά τα "περάσματα στην  πράξη": από τις πόρτες που κλείνουν βίαια ως τη χρήση του αλκοόλ και των ναρκωτικών. Οι έφηβοι που "πράττουν" αντί να σκέφτονται, είτε προσπαθούν να κατευνάσουν το υπερβολικό άγχος τους για όλα αυτά που συμβαίνουν μέσα τους, είτε όταν χτυπούν για παράδειγμα τις πόρτες για να μη χτυπήσουν τη μητέρα τους, μεταθέτουν - με επιτυχία - το θυμό τους!

Οι έφηβοι δεν μιλάνε. Όχι γιατί δεν έχουν τίποτα να πουν, αλλά γιατί όλα μέσα τους είναι συγκεχυμένα και βιώνουν μία αδιόρατη αίσθηση κινδύνου. Όπως οι αστακοί που όταν αλλάζουν εξωτερικό περίβλημα, χάνουν κατ’ αρχήν το παλιό και μένουν χωρίς καμία άμυνα όσο χρόνο χρειάζεται να φτιάξουν ένα καινούριο, έτσι και οι έφηβοι σε όλο αυτό το διάστημα κινδυνεύουν πολύ.

Βρίσκονται γεμάτοι ανασφάλεια μπροστά σε αλλαγές - όπως για παράδειγμα η αλλαγή της φωνής στ’ αγόρια, όπου καλούνται να πενθήσουν το 'παλιό' με το οποίο αναγνώριζαν τον εαυτό τους, χωρίς να ξέρουν πώς θα είναι το 'καινούριο'.

Έχουν διλήμματα στο ηθικό πεδίο, αμφισβητούν αρχές και αξίες στην προσπάθεια να επαναπροσδιορίσουν τους γονείς τους για να καταφέρουν αργότερα να τους 'αποχωριστούν', να μπουν δηλαδή σε μία νέα ενήλικη σχέση μαζί τους. Ζητούν το ενδιαφέρον των ενηλίκων γι’ αυτή την απίστευτη εξέλιξη που συντελείται μέσα τους, όταν όμως το ενδιαφέρον αυτό εκδηλώνεται, νιώθουν συχνά ακινητοποιημένοι.

Ένας 'άλλος' ενήλικας που θα παίξει το ρόλο του 'τρίτου γονέα' που θα ακούσει τον έφηβο χωρίς την συναισθηματική εμπλοκή και την αγωνία του γονιού, είναι πολύ χρήσιμος σε ορισμένες περιπτώσεις. Ιδιαίτερα δε, όταν έχει αρχίσει να φαίνεται πως ο έφηβος δεν καταφέρνει να ενσωματώσει με ευκολία τις αλλαγές: 'Κρύβει' την νεοευρεθείσα σεξουαλικότητά του πίσω από παραπανίσια κιλά, εμφανίζει διάφορα ψυχοσωματικά συμπτώματα (π.χ. αλλεργίες), αποσύρεται ψυχικά από τις  σχέσεις του με τους άλλους. 

Η λέξη 'βγαίνω' είναι μία λέξη κλειδί για την εφηβεία: σημαίνει ταυτόχρονα το βασανιστήριο των γονιών το βράδυ  (βραδινή έξοδος), το 'έχω μία ερωτική σχέση' (βγαίνω με κάποιον/α) αλλά σημαίνει ακόμα και 'βγαίνω απ’ το κουκούλι μου', βγαίνω όπως ο βλαστός από το χώμα.

Σημαίνει εν τέλει τη δύναμη της μεταμόρφωσης που  συντελείται στην εφηβεία. Μεταμόρφωση επώδυνη μεν, απαραίτητη και γεμάτη χαρά και δύναμη δε.  Όταν οι έφηβοι έχουν διδαχθεί να εμπιστεύονται τη ζωή, εμπιστεύονται και τη μεταμόρφωσή τους και καταφέρνουν να 'γράψουν' την προσωπική τους ιστορία στο μέλλον, συνδέοντάς την με το παιδικό τους  παρελθόν.

Πηγές: Γράφει η Xριστίνα Mιχαλοπούλου Ψυχολόγος, επιστημονική συνεργάτης τμήματος ενδοκρινολογίας ΝΕΕΣ

Νεοελληνική Γλώσσα (6η Ενότητα)

Εθελοντισμός

Εθελοντισμός: η ανιδιοτελής προσφορά βοήθειας προς τους συνανθρώπους μας, την κοινωνία ή ακόμη και το ίδιο το περιβάλλον. Αναπτύχθηκε σαν κίνημα τις τελευταίες δεκαετίες σε παγκόσμιο επίπεδο. Στη χώρα μας ο εθελοντισμός προβλήθηκε ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών αγώνων στην Αθήνα (2004).

Θεωρείται ως:

· μία μορφή έκφρασης αλληλεγγύης του σύγχρονου ανθρώπου

· τρόπος ζωής

· μέθοδος συνεργασίας μεταξύ των ανθρώπων

 Για ποιους λόγους κάποιος και ιδιαίτερα ένας νέος άνθρωπος πρέπει να γίνει εθελοντής;

1. Όταν ένας νέος άνθρωπος συμμετέχει σε μια εθελοντική ομάδα, του δίνεται η δυνατότητα να προσφέρει στο κοινωνικό σύνολο.

2. Μαθαίνει πως στη ζωή οφείλουμε να υποστηρίζουμε άτομα ή κοινωνικές ομάδες που πιθανώς χρειάζονται στήριξη και βοήθεια.

3. Συνειδητοποιεί ότι δεν υπάρχουν μόνο δικαιώματα στη ζωή αλλά και υποχρεώσεις.

4. Αντιλαμβάνεται τη σημασία της κοινωνικοποίησης αφού ο εθελοντισμός προϋποθέτει συνεργασία μεταξύ των μελών της ομάδας, σεβασμό και αλληλοϋποστήριξη.

5. Κατανοεί ότι μια σωστά συντονισμένη ομάδα μπορεί να προσφέρει πολύ περισσότερα από ένα άτομο.

6. Η εργασία σε μια εθελοντική ομάδα προσφέρει ηθική και ψυχολογική ικανοποίηση.

7. Αισθάνεται πως εκπληρώνει την αποστολή του ως άνθρωπος.

8. Ωφελείται σημαντικά η ίδια η κοινωνία αφού η πρόοδος κι η ανάπτυξη κάθε κοινωνικού συνόλου σχετίζεται πάντα με την προσφορά των μελών της.

 Επομένως ο εθελοντισμός είναι στάση ζωής. Μέσα απ’ αυτόν μαθαίνουμε ότι όλοι πρέπει να στεκόμαστε αρωγοί στο πλευρό των συνανθρώπων μας. Γιατί μόνο έτσι θα εξασφαλιστεί η αρμονική συνύπαρξη των μελών μιας κοινωνίας και η ευημερία των μελών της.

Τα χαρακτηριστικά ενός εθελοντή:

· Να είναι οργανωμένος και εκπαιδευμένος.

· Να έχει εξειδικευτεί στον τομέα του για να μπορεί να προσφέρει τον καλύτερο εαυτό του όποτε του ζητηθεί.

· Να μπορεί – ύστερα από την κατάλληλη εκπαίδευση – να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες όπου κι όταν χρειαστεί.

· Να είναι δεκτικός και πρόθυμος να συνεργαστεί με άλλες ομάδες εθελοντών, με κρατικές υπηρεσίες και με άλλες οργανωμένες ομάδες.

· Να έχει ένα συγκεκριμένο καθήκον με αρχή και τέλος.

· Να έχει τη δυνατότητα να αποχωρήσει από το πρόγραμμα όποια στιγμή θελήσει.

· Να αισθάνεται ασφάλεια, σιγουριά και οικειότητα.